Glokal / Glokalizasyon

Ticaret Bakanlığının youtube “E ihracatta Glokalizm” videosundaki açıklamaya göre Glokalizasyon, küresel düşünerek yerel hareket etme stratejisi olup bu kapsamda Glokalizasyon stratejisi, satış yapılacak coğrafyadaki yerel kültürel normlara, konuşulan dile ve müşteri (veya tüketici) alışkanlıklarına uyumlu veya uygun ürün üretmek veya satmak olup bunlar, mutlaka doğru lojistik ile desteklenmelidir.

Glokalizasyon için T.C. Ticaret Bakanlığı E-ihracat ve Yeni Nesil Teknolojiler Daire Başkanı Sayın Hasan ÖNAL’ın aşağıda detaylı açıklanan "Glokal" ifadesine göre hareket edebilmek gerekir ki bu da doğru "lojistik" gerektirir.

Glolalizasyon, bugün sadece satış yapılacak coğrafyadaki yerel kültürel normlara, konuşulan dile ve müşteri alışkanlıklarına uyumlu veya uygun ürün üretmek değil aynı zamanda satılacak coğrafyanın lojistik dinamiklerine uygun hareket ederek sipariş edilen ürünlerin, müşteriye söz verilen sürede sağlam ve tam teslim edilmesidir.

Küresel pazarda satış yapabilmek ve hatta marka olabilmek için bugün örneğin sadece iyi dikiş, iyi kumaş, iyi tasarım yeterli değil.

Pazarlama Karması, ürün satışını en iyi şekilde yapmak için 4P’nin yani “Ürün (Product)”, “Yer (Place)”, “Tutundurma (Promotion)”, “Fiyat (Price)” unsurlarının doğru yönetilmesidir. Doğru ürünü ürettiniz, doğru fiyat belirlediniz ve çok harika reklamlar ile tanıtıp satın alım isteği uyandırdınız AMA ya müşteri, ürününüzü rafta bulamazsa veya e-ticarette sipariş edilen ürünü müşteriye teslim edemezseniz ne olacak? Bütün doğrular için yaptığınız gayretler ve harcadığınız paralar, maalesef boşa gitmiş oluyor (olacak).

“Yer” kavramı, doğru ürünü, doğru zamanda, doğru müşteri grubunun kullanımına sunarak ya da doğru müşteri grubunun bu doğru ürüne doğru zamanda kolayca ulaşmasını mümkün kılarak onların yani müşterinin fayda elde etmesini yani kullanabilmesini sağlamaktır. Kısaca, bildiğimiz lojistik.

Ürünün, satılmış olması için müşteriye teslim edilmesi veya satılabilmesi için müşterinin ona kolayca ulaşabilmesi gerekir. Aksi durumda müşteri, diğer alternatife yönelir ve bu durum, sadece satışı değil marka bilinirliğini de etkiler. Firmalar; en iyi ürünü üretmiş, en doğru fiyatı belirlemiş ve en güzel reklamları yapmış olmasına rağmen o ürünü müşteriye ulaştırmıyor ya da müşterilerin o ürüne kolayca ulaşmasını (hatta ulaşsa bile bulamıyorsa) sağlayamıyorsa ürün, satılamayacağı için satış azalır ve marka olumsuz etkilenir.

Firmalar, “ürün, fiyat, tutundurma” unsurları için gayretlerini (zaman, kaynak, insan, para, yönetim vs.) maalesef “yer” unsuru için göstermiyor. Bugün günümüzde örneğin bir kıyafet markası olabilmek için sadece iyi dikiş, iyi kumaş, iyi tasarım maalesef yeterli değil. Artık eğer giydiğiniz kıyafet, örneğin deri kanserini iyileştirmiyorsa elinizdeki tek rekabetçi güç, bence lojistiğin kendisi olan "yer" unsurunu doğru yönetebilmektir.

Firmalar; mağaza rafında ürünü hazır bulunduramaz, müşterilerin ürüne ulaşmasını kolaylaştıramaz, tıklanan siparişi zamanında teslim edemez ve ayrıca teslim edilen hasarlı/eksik/yanlış ürünü iade alıp yenileyemezse bir daha satış yapamayabilir. Bu durum, sadece yurt içi değil yurt dışı satışlar için de geçerlidir. Satamazsanız, marka da olamazsınız. Yurt dışına satış yapmak isteyen firmalar, "glokal" hareket edebilmelidir ki bu da doğru "lojistik" gerektirir.

Müşteri, konvansiyonel perakende ticarette mağazada görerek, dokunarak, deneyerek ve belki pazarlık yaptıktan sonra bir ürünü satın alırken e-ticarette ise sadece ekranda görerek (ona gösterildiği kadarıyla) bir ürünü satın alır. Her ikisinde de lojistiğin önemli faydası, ürünü “kullanım” faydasıdır. Aksi takdirde kullanılamayan ürün, müşteri için hiçbir faydası yoktur. Bu fayda, konvansiyonel perakende ticarette mağazadan itibaren başlarken e-ticarette ancak ürünün teslim edilmesi ile başlar. Ürünler, müşteri geldiğinde mağazadaki rafta yoksa; ürünleri, mağazadaki rafta hazır bulundurma süresi uzarsa; e-ticarette sipariş edilen ürün için teslimat süresi, uzarsa, gecikirse; e-ticarette sipariş edilen ürünler, müşteriye hasarlı, yanlış, eksik teslim edilirse müşteri de ürünleri o kadar geç kullanır ve geç fayda elde eder.

Hasan Bey, Fast Company Türkiye dergisi tarafından 06 Şubat 2025 tarihinde çevrimiçi düzenlenen “E-İhracat 2025 / Büyüme İçin Global Fırsatlar” toplantısında “… dolayısıyla aslında e-ticaret, sınır ötesi ticaret, mikro ihracat, BGB ile yapılan ticaret, eskisi kadar karşı ülkeler nezdinde kolay olmayacak. Biz, B2B2C modelini destekliyoruz yani gideceğin ülkede yerelleş; GLOKAL, yani küresel aynı zamanda yerelleşmeyi sağlayacak bir yapıyla git, ürünlerin orada hazır bulunsun, Türkiye’den gönderme, hızlı teslimat ve iade sürecini yönet ve bizim desteklerimiz de buna göre kurgulu.” diyerek 4P’nin “Yer” unsuru için olması gereken doğru lojistik stratejisini işaret ediyor.

Yurt dışına satış yapmak isteyen firmalar, yurt dışında uygun depolama alanlarında depolama yaparak müşterilerine bu depodan ürün sevkiyatı yapabilir, onlara daha kısa sürede teslim edebilir, iade sürecini daha kolay yönetebilir ve böylece firmalar, aslında “glokal” olmalıdır.

Devlet, “glokal” olmak yani “ürünlerin orada hazır bulunsun, Türkiye’den gönderme” modelini hayata geçirmek amacıyla yurt dışına satış için firmaların “yurt dışı depolama” operasyonlarını “Küresel Tedarik Zinciri Desteklerine İlişkin Genelge (10.09.2024)” ve “E-İhracat Desteklerine İlişkin Genelge (02.12.2024)” ile destekliyor ve ayrıca “5449 Sayılı Yurt Dışı Lojistik Dağıtım Ağlarının Desteklenmesi Hakkında Karar (20.04.2022)” ile ihracatımızın lojistik ayağının sağlamlaşmasını ve dünya lojistik sektöründeki etkinliğimizin artırılmasını amaçlıyor.

Bu destekler, yurt dışına satıştaki maliyetin bir kısmının karşılanması için çok faydalıdır. Böylece firmalar, yurt dışında depolama yaparak müşterilerine çok daha hızlı ürün teslimatı yapabilir.

Peki özellikle ihracat yapmak isteyen şahıs şirketleri, mikro, küçük ve kısmen orta ölçekli şirketler, depoları nasıl bulacak, bu depoları nasıl inceleyecek, bu depoların özellikleri hakkında nasıl bilgi sahibi olacak? Yurt dışında uygun depo araştırılması, birkaç alternatif deponun bulunması, bulunan depoların incelenmesi (belki ziyaret edilmesi), alternatiflerin kıyaslanması, firmaların uzun vaktini alabilir ve onlar için çok maliyetli olabilir. Ayrıca firmalar, bir veya birden fazla ülkede bir veya çok sayıda depo ile ilişkisini ve operasyonu nasıl yönetebilecek?

Firmalar, aslında günümüz teknolojisi ile Airbnb iş modeline benzer depolama dijital platformları vasıtasıyla yurt dışında istediği coğrafyada onlarca alternatif depolama alanına sadece birkaç tıklama ile depoya zahmetsizce ulaşabilir, bunları inceleyebilir, bu depolardan fiyat teklifi alabilir, kendisi için en uygun olan depoyu seçebilir ve daha sonra bunlarla ilişkilerini ve operasyonu yönetebilir.

Firmalar, böylece farklı coğrafyalardaki onlarca alternatif depoya zahmetsizce en kısa süre ulaşarak ve kendisi için en uygun olanı seçerek yukarıda bahsedilen yasal mevzuatın amacına ve ruhuna uygun çalışabilecektir.