Gıda enflasyonu dünyadan koptu

Dünya Bankası’nın her ay düzenli olarak yayımladığı “Gıda Güvenliği Güncellemesi”ne göre, 10’uncu büyük tarım ekonomisi Türkiye, kasım ayında da gıda enflasyonunun en yüksek olduğu ilk 5 ülke arasında yer aldı. İlk beşin Türkiye hariç dördü, derin ekonomik/siyasi kriz yaşanan ülkeler... BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verileriyle oluşturulan sıralamaya göre, Türkiye’nin beşincilikten dördüncülüğe yükseldiği ekim ayı tablosu, kasımda da değişmedi. Bu ülkelerin enflasyonundaki seyirde ise dikkat çeken değişimler var. Yıllık gıda enflasyonu ilk iki ülke Zimbabve ve Lübnan’da düşüş gösterirken, Venezuela ve Sri Lanka’da aynı kaldı. Türkiye ise, ilk beş ülke arasında yıllık gıda enflasyonu artan tek ülke oldu.

Tablonun diğer boyutu daha ciddi… Veriler, Türkiye’deki gıda fiyatlarının dünya fiyatlarıyla bağının koptuğuna işaret ediyor. Uluslararası piyasalarda yaygın olarak işlem gören et, süt ürünleri, tahıl, bitkisel yağ ve şekerden oluşan emtianın aylık fiyat değişimlerini izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi (FFPI), geçen mayıs ayından bu yana aşağı yönlü seyir izliyor. Son yedi aydaki düşüş yüzde 15. Yıllık artış ise, Mayıs 2021’deki yüzde 51’lik rekor seviyesinden ekim ayında yüzde 2’ye geriledi. Üstelik tahıl fiyatlarında son üç ayda yükseliş yaşanmamış olsaydı, düşüş oranları çok daha yüksek bir seviyelerde oluşacaktı.

Tablo net… Dünyada gıda fiyatları gerilerken, Türkiye’de ise tersine, artış eğilimi devam ediyor. Öyle görünüyor ki, önümüzdeki aylarda kopuş daha da belirgin hale gelecek. Nitekim, gıda enflasyonunun yüzde 99 olarak açıklandığı ekim ayında, tarımsal ürün girdi fiyatlarındaki (Tarım-GFE) artış yüzde 138,2, tarım ürünleri üretici fiyatlarındaki (Tarım-ÜFE) artış ise yüzde 162,3 düzeyinde gerçekleşti. Bu oranlar, önümüzdeki aylarda oluşacak geçişkenlikle tüketicinin karşı karşıya kalacağı gıda enflasyonunun üç haneli rakamlara ulaşacağına işaret ediyor.