Geriye dönük teşviklerde mahsup kolaylığı
İşçilik maliyetleri üzerindeki yasal yükümlülük ve kesintilerin yüksekliği nedeniyle, işverenlerin rekabet ve maliyet avantajında SGK teşvik ve desteklerinden faydalanmalarını zorunlu kılıyor.
Teşvik sisteminin karmaşıklığı ve takibinin zorluğu nedeniyle birçok şirketin halen teşviklerden etkin şekilde yararlanamadığı görülüyor. Yararlanan işverenler için de geçmişe dönük düzeltmelerin onaylatılması ve mahsubu ayrı bir koşturmaca gerektiriyor.
Aslında SGK personeli tarafından manuel yapılan onay ve mahsup işlemlerinin otomatik yazılımla yapılmasının sağlanması hem personeli ve hem de işverenleri ciddi şekilde rahatlatacağı gibi çantacı tabir edilen iş takipçilerine de fırsat verilmemiş olacaktır.
SGK uygulamada işverenlere mahsupla ilgili bir kolaylık sağlayarak geriye yönelik teşvik değişikliği işlemleri neticesinde tahakkuk eden iadeye esas prim tutarlarının işverenin SGK’ya vadesi geçmiş olan borçlarına ya da cari ay prim borcuna mahsup edilmesinde talep aranmayacağını açıklamıştır.
5510 sayılı Kanunun Ek 17’nci maddesi kapsamında geriye yönelik prim teşvik, destek ve indirimlerden yararlanan işverenler için hesaplanan iadeye esas prim tutarlarının hangi sırayla mahsup edileceği hususu 25/3/2019 tarihli ve 4681234 sayılı Genel Yazının "1-İadeye esas prim tutarlarının Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan borçlara mahsubu" başlıklı bölümünde açıklanmıştır.
Konuyla ilgili SGM’ler tarafından yapılan geri dönüşlerde, 5510 sayılı Kanun’un Ek 17’nci maddesi kapsamında geriye yönelik teşvik değişikliği işlemleri neticesinde tahakkuk eden iadeye esas prim tutarlarının işverenin SGK’ya vadesi geçmiş olan borçlarına ya da cari ay prim borcuna mahsup edilmesinde talep aranıp aranmayacağı hususunda SGK tarafından tereddütlerin giderilmesi amacıyla genel yazı yayınlanmıştır.
Yine, 5510 sayılı Kanun’un Ek 17’nci maddesinin usul ve esaslarının açıklandığı 2018-17 sayılı Genelge’nin; "2.2. 2018/Nisan Ayı/Dönemi ve Sonrasına İlişkin Geriye Yönelik Teşvikten Yararlanma ve Teşvik Değişikliği Sonucu Hesaplanan Tutarın İşverenin Borçlarına Mahsubu veya İşverene İadesi" başlıklı bölümünde; 2018/Nisan ayı/dönemi ve sonrasına ilişkin olmak üzere 5510 sayılı Kanun’un Ek 17’nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında ünitece yapılan işlemler sonucu ortaya çıkan fark prim tutarlarının, kanuni faiz hesaplanmaksızın 5510 sayılı Kanun’da belirtilen esaslar dahilinde mahsup işlemlerinin yapılacağı açıklanmıştır.
Yine aynı genelgenin "3.2.2.Hesaplanan Tutarın İşverenin Borcuna Mahsubu" başlıklı bölümünde; 2018/Mart ayı ve öncesine ilişkin olmak üzere 5510 sayılı Kanun’un Ek 17’nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında ünitece yapılan işlemler sonucu ortaya çıkan fark prim tutarlarının mahsup işlemlerinin 5510 sayılı Kanun’da belirtilen esaslar dahilinde yapılacağı açıklanmıştır.
Bu anlamda işverenlerin SGK’ya cari ay veya yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının bulunması halinde 1/1/2019 tarihi beklenilmeksizin söz konusu borçlara mahsup işleminin yapılabileceği de aynı genelgede açıklanmıştır.
Dolayısıyla söz konusu genelgenin ilgili bölümlerinde mahsup işlemi için işveren talebi aranmadığı göz önünde bulundurulduğunda, 5510 sayılı Kanun’un Ek 17’nci maddesi kapsamında geriye yönelik teşvik değişikliği işlemleri neticesinde tahakkuk eden iadeye esas prim tutarlarının mahsup işlemlerinin işverenin talebi aranmaksızın re’sen yerine getirilmesi gerektiği açıklanmıştır.
Sonuç olarak geçmiş dönemlere ait prim borçlarının geçmiş veya cari dönem prim borçlarına mahsup edilirken, işverenlerin mahsup işlemi için yazılı olarak başvuru yapması şartı aranmayacak, mahsup işlemleri SGK tarafından kendiliğinden tamamlanacaktır.
Esasen en hızlı şekilde otomatik onay ve mahsup işleminin devreye alınması hem SGK personelini hem de işverenleri rahatlatacaktır. Bu yönde bir düzenleme şarttır.