Gelir adaletsizliği global kriz dönemini aratmıyor

2020 yılı gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçları açıklandı. Sonuçlar gelir dağılımında ciddi bir bozulma ile yüz yüze olduğumuzu gösteriyor:

- Gelir dağılımının ölçüsü olarak kabul edilen Gini katsayısı 0.41’e yükseldi, yani gelir adaletsizliği arttı. Gini katsayısı son 11 yılın en kötü düzeyi ve global krizin etkilerini yansıtan 2009 yılı araştırması ile yarışıyor. 2009 yılı araştırmasında Gini katsayısı 0.415 düzeyindeydi.

- En zengin yüzde 20 ile en yoksul yüzde 20 arasındaki fark bir yılda 7.4 kattan 8 kata çıktı. Bu son 8 yılın en yüksek düzeyi. En zengin-en yoksul yüzde 10 farkı 13 kattan 14.6 kata çıktı. En zengin-en yoksul yüzde farkı, 22.56 kattan 26.20 kata fırladı.  Bu ikisi de 11 yılın en kötü rakamları.

- Görüldüğü gibi gelir dilimleri küçüldükçe en yoksul ile en zengin arasında hem uçurum hem de bozulma hızı da artıyor. Elimizde yüzde 1’lik gelir dilimleriyle gelir dağılımı verileri olsaydı, uçurumun devleştiğini görecektik.

- Sayfadaki tablo bu tespiti doğruluyor. Gelir uçurumu, en zengin uç ile en yoksul uçta daha da keskinleşiyor. Her bir gelir diliminin ortalama gelirinin, bir alt dilimden ne kadar yüksek olduğunu gösteren bu tabloda, dilimler arası farklar en altta ve en üstte hızla büyüyor. Orta gelir grupları arasındaki dilim farkları yüzde 8-10 arasında seyrederken en yoksul ikinci ve birinci yüzde 5’lik dilim arasındaki fark yüzde 62’yi buluyor. Diğer uçta ise en zengin yüzde 5’lik dilim, 19. yüzde 5’lik dilimin bile 2 katından fazla gelire sahip.

- Üstelik son bir yılda gerçekleşen bozulma da iki uçta daha yüksek boyutlara ulaşıyor. Yani en zengin daha hızlı zenginleşirken, en yoksul daha hızlı yoksullaşmış.

- Nitekim enflasyon karşısında en yoksul ve orta gelir gruplarının ortalama geliri reel olarak düşerken sadece üst orta ve yüksek gelir gruplarının geliri reel olarak artmış.  Hanehalkı eşdeğer fert gelirine göre en yoksul yüzde 5’lik gelir diliminin ortalama geliri son yılda reel olarak yüzde 7.5 düşerken, en zengin yüzde 5’in ortalama geliri yüzde 7.45 arttı. Hanehalkı geliri bazındaki hesaba göre de en yoksul yüzde 5’teki hanelerin ortalama geliri reel olarak tam yüzde 18.24 erirken, en zengin yüzde 5’in ortalama geliri yüzde 5.33 arttı.

- Bu araştırmanın metodolojisi gereği gelir ve gelir dağılımına ilişkin veriler araştırma yılının bir önceki yılına aittir. Yani bu gelir dağılımı verileri aslında üstelik asgari ücrette göreli olarak yüksek bir artış yaşanan 2019 yılını yansıtıyor.

COVID-19 salgını ve yüksek işsizliğin damga vurduğu 2020’de vaziyetin ne hale geldiğini artık siz düşünün.