Geleceğin mesleği vergi mühendisliği mi olacak?
Gürcü GÜNGÖR / Vergi Başmüfettişi
Dijital çağda meslekler değişime uğramıştır. Yapay zeka (AI), nesnelerin interneti, blockchain teknolojisi, bulut sistemi, büyük veri kavramları gelecekte vergi denetiminin yapısını da değiştirecektir.
Vergi denetimi dijitalleşecek mi?
Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, dijital denetim projesi ile vergi inceleme görevlerini baştan sona bir bütün olarak elektronik ortama taşımayı
ve inceleme aşamalarını emek yoğun süreçlerden teknoloji yoğun süreçlere dönüştürmeye çalışmaktadır.
Vergi denetimi dijitalleşirse Vergi Müfettişleri ne olacak?
Bu aşamada en çok “Vergi Müfettişliğinin geleceği ne olacak?” sorusunun cevabı aranılmaktadır.
Bize göre, vergi müfettişleri, bilgi iletişim teknolojileri ve analitik düşünme ile vergi mühendislerine (tax engineering) dönüşecektir. “Blokzincir (Blockchain) Teknolojisinin Muhasebe ve Denetime Etkisi” başlıklı makalemde, Vergi Müfettişlerinin gelecekte vergi mühendisi olabileceklerini öngörmüştüm.
Vergi Müfettişleri Vergi Mühendisi Olacak!
Türk Dil Kurumunun sözlüğünde mühendis; “İnsanların her türlü ihtiyacını karşılamaya dayalı yol, köprü, bina gibi bayındırlık; tarım, beslenme gibi gıda; fizik, kimya, biyoloji, elektrik, elektronik gibi fen; uçak, otomobil, motor, iş makineleri gibi teknik ve sosyal alanlarda uzmanlaşmış, belli bir eğitim görmüş kimse” şeklinde tanımlanmıştır.
Vergi müfettişliği, mühendislik tanımında yer alan teknik ve sosyal uzmanlaşma ile vergi mühendisliği olarak anılacaktır.
Vergi mühendisi “dijital teknolojiler ile vergi denetiminde veri toplanması, veri analizi ve veri yorumlanmasını etkin şekilde yapan, olasılıkları tespit eden, teknolojilere uygun çözüm üreten kişi” olarak tanımlanabilir. Vergi mühendisleri hem dijital teknolojilerin mevzuatının oluşturulmasında hem de vergi denetimi sürecinde olabilir.
Dünyada “dijital varlıklardan elde edilen gelirlerin tanımı, vergilendirilmesi, muhasebeleştirilmesi nasıl olacak?” tartışması devam ediyor. Bu konu ile ilgili yasal mevzuatın oluşturulmasında dijital teknoloji yetkinliğine sahip vergi mühendislerine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu süreçte mesleki eğitim revize edilebilir.
Denetimde erken hareket önemli!
Kanserin tespit edilmesinde erken teşhis etmek nasıl önemliyse, kayıt dışı alanların, riskli alanları erken teşhis etmek de o kadar önemlidir. Dijital ayak izi, büyük veri teknolojileri ile mükelleflerin eylemlerini tahmin edilebilir hale gelecektir. Dijital teknolojiler ile yapılan vergi denetimi, mükelleflerin vergiye uyum davranışlarını etkileyecektir.
Denetim elemanları gelecekte, vergi mevzuatının yanı sıra dijital teknolojilere ilişkin teknik eğitimle donanımlı vergi mühendisleri olacaktır.