Garip ama gerçek: Yüksek teknolojinin verimlilik artışı düşükten geride

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yıllık sanayi ve hizmet istatistikleri, Türkiye’deki girişimlerin bir tür demografik yapısı hakkında bilgi veren bir çalışma. İstatistiklere teknoloji düzeyin penceresinden bakınca çarpıcı sonuçlarla karşılaşıyoruz:

- İmalat sanayiinde faaliyet gösteren 444 bini aşkın girişimin yüzde 61.44’ü düşük, yüzde 27.02’si orta-düşük, yüzde 10.89’u orta-yüksek ve yüzde 0.65’i yüksek teknoloji ile üretim yapıyor. Yani girişimlerin yüzde 88.46’sı düşük teknoloji grubunda yer alıyor.

- İmalat sanayiindeki girişimlerin toplam çalışan sayısı 4.7 milyon. Bunların yüzde 51.67’si düşük, yüzde 27.05’i orta-düşük, yüzde 18.75’i orta-yüksek ve yüzde 2.53’ü yüksek teknolojili girişimlerde çalışıyor.

- İmalat sanayiinde üretimin yüzde 35.03’ü düşük, yüzde 36.42’si orta-düşük, yüzde 25.45’i orta-yüksek ve yüzde 3.10’u yüksek teknoloji ile yapılıyor. Düşük teknolojinin toplam üretimdeki payı yüzde 71.45’i buluyor.

- Faktör maliyetiyle katma değerde yüksek teknolojinin payı sadece yüzde 5.19. Katma değerde orta-yüksek teknoloji yüzde 27.99, orta-düşük teknoloji yüzde 34.43, düşük teknoloji ise yüzde 32.39 paya sahip. Buna göre imalat sanayiinde yaratılan katma değerin yüzde 66.82’si düşük teknolojiye dayanıyor.

- Teknoloji gruplarının girişim başına ve çalışan başına üretim ve katma değer düzeylerini karşılaştırdığımızda doğal olarak yüksek teknoloji girişimlerinin önde olduğunu görüyoruz. Ancak yüksek teknoloji girişimlerinin diğer gruplarla olan farkının mütevazı boyutlarda kalması da dikkat çekiyor.

- Yüksek teknoloji girişimlerinin işletme başına üretimi, düşük teknolojili girişimlerin sadece 8.35 katı, katma değeri ise 15.12 katı. Orta-düşük teknolojili girişimlerle yüksek teknolojili girişimlerin farkı ise üretimde 3.53 kat, katma değerde 6.25 kat.

- Çalışan başına üretimde yüksek teknoloji ile düşük teknoloji farkı sadece 1.81 kat, katma değer farkı ise yine 3.27 kat gibi düşük bir oran. Çalışan başına katma değerde orta-düşük teknoloji ile yüksek teknoloji arasındaki fark ise 1.61 kata iniyor.

- İlginç olan nokta yüksek teknolojili girişimlerin çalışan başına üretim miktarının orta-düşük teknoloji ve orta-yüksek teknolojiden yüzde 10 daha az olması.

- Bir diğer çarpıcı sonuç ise söz konusu verimlilik göstergelerinde yüksek teknoloji girişimlerinin bir önceki yıla göre performansının düşük teknoloji dahil tüm diğer grupların gerisinde kalmış olması.

- Girişim başına üretim artışında orta-düşük teknoloji grubu yüzde 110.26 ile açık ara önde. Bunu yüzde 54.62 ile orta-yüksek teknoloji ve yüzde 36.30 ile düşük teknoloji izliyor. Yüksek teknolojili girişim başına üretim artışı ise yüzde 29.51 ile son sırada geliyor. Girişim başına katma-değer artışında da sıralama aynı.

- Çalışan başına üretim ve katma değer artışında da aynı sıralama geçerli. Orta-düşük teknoloji yüzde 78.11 çalışan başına üretim artışı ve yüzde 83.92 çalışan başına katma değer artışı ile ilk sırada, yüksek teknoloji ise yüzde 33.92 ve yüzde 32.29’luk artışlarla yine son sırada yer alıyor.