FTI iflası: Türkiye’deki durum ve olası etkisi

FTI’ın çöküşü, Avrupa seyahat endüstrisinde son 5 yıldaki ikinci büyük iflas oldu. 178 yıllık geçmişi olan en eski tur operatörü Thomas Cook 2019 yılında iflas etti.

Dietmar Gunz’un 1983 yılında kurduğu FTI, 41 yıl sonra 3 Haziran’da iflasını açıkladı. Mısır’ın büyük ailelerinden Sawiris’lerin Orascom Holding’inin başındaki, 2015 yılında dünyanın en zenginlerinden birisi olan, Samih Sawiris’in şirkette yüzde 35 payı vardı. Sürekli ekonomik sıkıntılar yaşayan FTI’nın kurucu sahibi ve en büyük hissedarı Avusturyalı sahibi Dietmar Gunz, küresel salgın (pandemi) nedeniyle mali sıkıntıları daha da artan şirketin kurtarılması için 2020’de Mısırlı işadamı Sawiris’ten şirketin tamamını almasını istedi. Gunz, Sawiris’in şirketi alması halinde kamudan sağlanacak kredi ile şirketin kurtulacağını söyledi. Bunun üzerine Sawiris, daha sonra “Yaşamımın en büyük hatası” dediği, şirketin yüzde 76’sını devraldı.

Sawiris’in alması üzerine kamu kaynaklarından şirkete 595 milyon Euro kredi sağlandı. Tedarikçi ve diğer alacaklılarla birlikte şirketin toplam bir milyar Euro’ya yakın borcu oluşmuştu. Şirketi Sawiris’in alması ve pandeminin sona ermesiyle işler düzelmeye başlamıştı. Şirket 2021’de 3.7 milyar Euro olan cirosunu 2022’de yüzde 10 artırarak 4.1 milyar Euro'ya yükseltti ve pandemi öncesi düzeye geldi. Ancak buna rağmen işler şirketi satanların vadettikleri gibi parlak gitmedi. Bu nedenle borçlar ödenemedi. Bunun üzerine şirketi satın alacak ya da nakit akışı sağlayacak birileri arandı.

O dönemde Alman pazarında 2. sırada olan FTI’ın arkasından 3. sırada olan Der Grubu ile görüşmeler yapıldı. Ancak görüşmeler sonuçsuz kaldı. Bunun üzerine Amerikalı yatırım Fonu Certares ile yürütülen uzun görüşmelerden sonra bu yılın nisan ayında Certares şirketin borçlarını üstlenme karşılığında FTI’yı sembolik bir fiyata -bir Euro’ya- devraldığını açıkladı. Certares şirkete ilk aşamada 125 milyon Euro nakit yatıracaktı. Ancak Certares şirket borçlarından yüzde 60 indirim yapılması konusunda yerel hükümetin söz verdiğini bu gerçekleşmezse anlaşmadan çekileceğini söylüyordu. Federal hükümetin bunun mümkün olmadığını söylemesi üzerine Certares anlaşmadan çekildiğini açıkladı. Bunun üzerine FTI ifl asını istedi. Almanya’da 10.000 partner acentesi olan, dünya çapında 40’tan fazla destinasyona turist gönderen FTI’da toplam 11.000 kişi çalışıyor. Şirketin bünyesinde olduğu Orascom’un farklı ülkelerde 60 oteli var.

FTI iki milyona ulaşan toplam müşterilerinin yarısını Türkiye’ye getiriyordu. Türkiye FTI için birinci pazar, FTI da Türkiye için önemli bir tur operatörüydü. FTI’ın Türkiye’de kendi mülkiyetinde ve işletmeci olarak 12 oteli var. FTI Touristik’in iflası Avrupa seyahat pazarı ve Almanya için önemlidir. İflas 2019’daki Thomas Cook kadar olmasa da pazar genelini, özellikle Türkiye’yi etkileyecek.

FTI iflasında bir nokta dikkatimizi çekti. 2019’da Thomas Cook’un ifl ası ile şirketi satın alan Çinli Fosun ülkesine çekildi. Arkasından Ukrayna olayı nedeniyle Rusya’ya uygulanan yaptırımlar kapsamında TUI’de yüzde 37 ile en büyük paya sahip Rus işadamı Mordaşov Denetim Kurulu başkanlığından çıkarıldı.

Şimdi de Mısırlı Sawiris ailesinin FTI’nın ifl ası ile Mısırlı Almanya’da seyahat endüstrisinin büyük gruplarındaki yabancılar peş peşe devredışı kalıyor. Bu arada Mısır’ın en büyük turizm grubu Travco’nun sahibi Hamed El Chiaty’nin TUI’de küçük bir payı var.