Fiyat istikrarının önemi…
Selçuk Turgay AZAK – Vergi Müfettişi – Ekonomist
Her bilim dalında olduğu gibi makro ekonomi alanında da amaçlar ve bu amaçları gerçekleştirmek için araçlar bulunmaktadır. Makro ekonominin amaçları aslında makro ekonomi disiplininin var olma sebebidir. Bu kapsamda makro ekonomide, üç temel amaçtan söz edebiliriz. Bunlar fiyat istikrarı, ekonomik büyüme ve tam istihdam şeklindedir. Bu yazımızda fiyat istikrarının bir ekonomi için ne kadar önemli olduğu hususu üzerinde duracağız.
Fiyat istikrarı, bir ekonomide fiyat değişimlerinin hissedilmeyecek ve bireylerin iktisadi davranışlarını etkilemeyecek derecede olmasını ifade eder. Yani bir ekonomide enflasyon ya da deflasyon sürecinin olmaması durumunu temsil eder. Fiyat istikrarı süreciyle ilgili genel kabul görmüş yanlışlardan biri, fiyat istikrarının enflasyon oranının yüzde sıfır olduğu anlamına gelmesidir. Fiyat istikrarı biraz önce de ifade ettiğimiz gibi hissedilmeyecek fiyat değişimleri halinde gerçekleşir. Örneğin; bir ekonomide enflasyon oranı yüzde 1-3 dolaylarında gerçekleşiyorsa genel olarak fiyat istikrarı sağlanmış demektir.
Diğer taraftan gelelim fiyat istikrarının önemine… Fiyat istikrarı olmayan, yani fiyatlar genel düzeyinin sürekli dalgalandığı bir ekonomide, üretim ve tüketim faaliyetleri belirsizleşir ve beklentiler bozulur. Bu durumda ekonomik büyüme sürecinde dalgalanmalar meydana gelir. Bir sene ekonomi yüksek oranda büyürken, diğer sene ya küçülür ya da çok düşük oranda büyür. Bu süreç ise bir ekonomiyi tam istihdam sürecinden iyice uzaklaştırır. Dolayısıyla fiyat istikrarı, diğer makro ekonomik amaçların gerçekleşmesi açısından bir ön şart kimliğine sahiptir.
Ayrıca TCMB’nin de temel amacının fiyat istikrarı olduğunu ifade etmek isteriz. Bu kapsamda Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 4651 sayılı Kanun ile 1211 tarihli TCMB Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır. İlgili değişikliklerden en önemlisi ise, Bankanın temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğudur. İlgili hüküm Kanun’un 4 üncü maddesinde açıkça ifade edilmiştir.
Yazımızı şu benzetme ile bitirmek isteriz. Diyelim ki, bir bina inşa edeceksiniz ve hedefiniz 20 katlı bir bina yapmak…. Buradaki 20 katın tam istihdamı, her katın ekonomik büyümeyi, binanın temelinin de fiyat istikrarını temsil ettiğini varsayalım… Dolayısıyla temel ne kadar sağlam olursa katlar o kadar hızlı ve sağlam inşa edilecek ve de 20 katlı bir bina hedefine ulaşılabilecektir. Özetle, fiyat istikrarı olan bir ekonomide ekonomik büyüme sürekli hale gelecek ve ekonomi tam istihdama daha sağlıklı ve hızlı yaklaşacaktır.