Fındık fiyatı ve ihracattaki gelir tartışması

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2020 ürünü fındık alım fiyatlarını açıkladı. Fiyatları açıklarken ihracat geliri ile ilgili de önemli ama aynı zamanda tartışılacak bilgiler verdi.

Öncelikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın fındık konusundaki açıklamalarına bakalım. Cumhurbaşkanı Erdoğan aynen şunları söyledi: “Geçtiğimiz yıl Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 16.5-17 lira ile alıma çıkmıştı. Bu sayede düşme eğilimi gösteren fındık fiyatı sezon içinde 18-20 lira civarında seyretmiş ve böylece üretici alın terinin karşılığını alabilmişti. Fındık ihraç fiyatının 5.8 dolardan 6.72 dolara yükselmesi ile ülkemiz ilave 300 milyon dolar gelir elde etti. Toplam fındık ihracatımız da 2.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Tabii bu rakamları bilmeyenler, bilseler de ne anlama geldiğini kavrayamayanlar, tamamı yalan veya yanlış olan bilgilerle milletimizin kafasını karıştırmak için sürekli uğraşıyor. İster cehaletten, ister art niyetten kaynaklansın bu tür hezeyanları şiddetle bir kenara bırakıyoruz. Bizim muhatabımız da, yetki ve güç kaynağımız da milletimizin ta kendisidir. Onun için bugün yeni sezon fındık fiyatlarını açıklayarak milletimize hizmet etmeyi sürdürüyoruz. Yüzde 50 sağlam iç esasına göre Giresun kalite kabuklu fındık için Toprak Mahsulleri Ofisi’mizin kilogram alış fiyatı 22.5 liradır. Levant kalite kabuklu fındık için ise bu fiyat kilogramda 22 liradır. Ayrıca, yüksek randımanlı fındık tesliminde ortalama kilogram başına 1 lira, alan bazlı mazot ve gübre olarak yine kilogram başına 2 lira destekleme ödemesi yapıyoruz. Böylece fındık üreticisinin kilogramdaki kazancını 25 ila 25.5 lira düzeyine yükseltmiş oluyoruz.

Ayrıca kuru incir, kuru üzüm müdahale alımlarına bu yıl kayısı da ilave edilmiştir. Her alanda üreticimizin yanında yer almaya devam edeceğiz. Bilsinler ki AK Parti iktidarı hiçbir zaman üreticisini, çiftçisini vesairesini yalnız bırakmayacaktır. Her zaman onların yanında yer almaya devam edeceğiz.”

Fiyattaki artış yüzde 40

Fındık fiyatının geçen yıl olduğu gibi hasat başlamadan önce açıklanması önemli. Üretici hasada başlamadan fındık fiyatını öğrenmiş oldu. Kabuklu fındık alım fiyatı geçen yıla göre yüzde 40 artırıldı. TMO geçen yıl Giresun kalite için kilo başına 17 lira, Levant kalite için 16 lira 50 kuruş ve sivri fındık için 15 lira 50 kuruş fiyat açıklamıştı.

Yüzde 40 oranındaki artış ile TMO’nun alım yapacağı ürünler arasında fiyatı en yüksek iki üründen birisi fındık oldu. Diğeri ise kırmızı mercimek. Daha önce açıklanan kırmızı mercimek alım fiyatı da geçen yıla göre yüzde 40 artırılmıştı. Buğday alım fiyatı geçen seneye göre ortalama yüzde 22-24, yaş çay alım fiyatı ise yüzde 12.5 civarında artırılmıştı.

Daha önce de yazdığımız gibi, TMO’nun 20 bin ton kabuklu fındık satışında fiyatın 24 liraya çıkması üreticide 24 liralık fiyat açıklanır mı beklentisine neden oldu. Ancak, fiyat açıklandıktan sonra konuştuğumuz üreticiler genel olarak fiyatın kabul edilebilir olduğunu dile getirdi.

Geçtiğimiz günlerde rekolte üzerinden yapılan tartışmaların fındık alım fiyatının 20 liranın altında oluşması endişesi yaratmıştı. Bu gerçekleşmedi.

Elbette Türkiye’nin üretimde yüzde 64,ihracatta yüzde 71 söz sahibi olduğu fındıkta üreticinin daha çok kazanması, fiyatın daha yüksek olması, fındıktan zenginlik üretmek için çok önemli. Umarız o günleri de görürüz.

İhracatta 800 milyon dolarlık kayıp var

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, fındık alım fiyatlarını açıklarken ihracatla ilgili de önemli bilgiler verdi. Ancak, ya kendisine verilen bilgilerin eksikliği veya siyasi olarak vermek istediği mesaj nedeniyle son 5 yıllık ihracat verileri yerine geçen yıla göre değerlendirme yapmayı tercih etti.

İhracatla ilgili söylediklerini özetle şöyle: “Fındık ihraç fiyatının 5.8 dolardan 6.72 dolara yükselmesi ile ülkemiz ilave 300 milyon dolar gelir elde etti. Toplam fındık ihracatımız da 2.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Tabii bu rakamları bilmeyenler, bilseler de ne anlama geldiğini kavrayamayanlar, tamamı yalan veya yanlış olan bilgilerle milletimizin kafasını karıştırmak için sürekli uğraşıyor. İster cehaletten, ister art niyetten kaynaklansın bu tür hezeyanları şiddetle bir kenara bırakıyoruz. Bizim muhatabımız da, yetki ve güç kaynağımız da milletimizin ta kendisidir.”

Son iki yıllık verilere bakarsanız Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söyledikleri doğru. Fakat son 5 yıllık verilere bakıldığında fındık ihracatında ciddi gelir kaybı var.

Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin (KFMİB) yayınladığı, TMO’nun Fındık Raporu ile son 5 yıllık ihracat verilerine bakıldığında durum şöyle:

Türkiye, 2015 yılında 240 bin 137 ton iç fındık ihraç ederek 2 milyar 827 milyon dolar döviz girdisi sağladı. Fındığın kilosunu ortalama 11 dolar 77 sente ihraç etti. 2016 yılında ihracat 227 bin 556 ton, ihracat geliri 1 milyar 981 milyon dolar oldu. Kilo başına ihracat 8 dolar 71 sent. 2017 yılında ihracat 269 bin 623 tona yükseldi, ama ihracat geliri bir önceki yıla göre gerileyerek, 1 milyar 876 milyon dolara düştü. Kilo başına fındık ihracat değeri 6 dolar 96 sente düştü. 2018 yılında ihracat miktarı bu kez 279 bin 251 tona yükseldi. İhracat geliri yine düştü ve 1 milyar 635 milyon dolara geriledi. Türkiye 2015’te fındığın kilosunu 11 dolar 77 sente ihraç ederken, 2018’de 5 dolar 86 sentten satabildi. 2019 yılında ise 319 bin 772 ton iç fındık ihraç edildi. İhracat geliri 2 milyar 28 milyon dolar oldu. Fındığın kilosu ortalama 6 dolar 35 sentten ihraç edildi.

Son iki yılın verilerine bakılırsa fındıkta ihracat fiyatı 5 dolar 86 sentten 6 dolar 35 sente yükseldi. Fakat 2015 yılına göre bakılırsa ihracat fiyatı 11.77 dolardan 6.35 dolara geriledi. Türkiye 2015 yılına göre yaklaşık 80 bin ton daha fazla iç fındık ihraç ederken 800 milyon dolar daha az döviz geliri sağlamış oldu. Yani geçen yıla göre 300 milyon dolar kazandık diye sevinebiliriz, ama 2015 yılına göre 800 milyon dolar kayıp olmasını görmezden mi geleceğiz.

Özetle, fındıkta Türkiye’nin hem üretim,hem de ihracatta çok büyük avantajı var. Bu avantajı değerlendirdiğimizde büyük zenginlik yaratabiliriz. Bereketli bir yıl olmasını dilerim.

Koronavirüse dikkat!

Fındık hasadının başlaması ile Karadeniz Bölgesi'ne binlerce mevsimlik işçi gelecek. Doğu ve Güneydoğu'dan fındık toplamaya gelecek mevsimlik işçilerin ulaşımı, sağlık kontrolleri, barınma koşullarının iyileştirilmesi her zamankinden daha özenle yerine getirilmeli. Hem işçilerin hem de bölgedeki üreticilerin koronavirüse yakalanmaması için gerekli önlemler alınmalı.