Finansman gider kısıtlaması hukuku
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11’inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen (i) bendiyle “kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında kullanılan yabancı kaynakları, öz kaynakları aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere yatırım maliyetine eklenen hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanı’nca kararlaştırılan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak kabul edilmiştir.” (Kurumlar Vergisi Genel Tebliğ Seri No: 1’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Seri No: 18, 25 Mayıs 2021 gün ve 31491 sayılı R.G.)
Ayrıca bu bağlamda söz konusu oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı, yukarıdaki bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Cumhurbaşkanı bu yetkisini 04 Şubat 2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
03.02.2021 tarihli ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla kullanmış olup bu kararda 01.01.2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere söz konusu gider ve maliyet unsurlarının %10 (yüzde on)’unun kurum kazancının tespitinde indiriminin kabul edilemeyeceği düzenlenmiştir.
Dolayısıyla yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşmış olan kurumlar vergisi mükellefl erinin, aşan kısımla sınırlı olmak üzere yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’luk kısmı kurum kazancının tespitinde KKEG (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Diğer yandan öz kaynak tutarını aşan yabancı kaynaklara ilişkin olarak faiz, komisyon, vade farkı, kar payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurlarından, yatırımın maliyetine eklenmiş olan yabancı kaynaklardan doğan gider ve maliyet unsurları ise %10’luk bu kısıtlama tabi tutulmayacaktır.
Söz konusu gider kısıtlaması uygulamasında;
Kredi kuruluşu: 5411 sayılı Kanun kapsamında tanımlanan mevduat ve katılım bankaları,
Finansal kuruluş: Kredi kuruluşları dışında kalan ve sigortacılık,
bireysel emeklilik veya sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak veya bu kanunda yer alan faaliyet konularından en az birini yürütmek üzere kurulan kuruluşlar ile kalkınma ve yatırım bankaları ve finansal holding şirketlerini,
Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri: 6321 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun ilgili maddelerinde yer alan sözleşmelere uygun olarak faaliyette bulunan şirketleri,
Finansman giderleri: Yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğan her türlü faiz, komisyon, vade farkı, kar payı, kur farkı, faktoring kuruluşlarına verilen iskonto bedelleri ve benzeri adlar altında yapılmış olan gider ve maliyet unsurlarını,
Yabancı kaynaklar: Bilançonun kısa vadeli yabancı kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamını,
Yatırım: İlgili duran varlık kullanılmaya hazır hale gelinceye kadar yatırımın projelerine ilişkin olarak yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen tutarlar da dahil
olmak üzere her türlü (teşvik belgeli veya belgesiz) amortismana tabi iktisadi kıymetleri,
ifade etmektedir.
Yasal düzenleme gereği finansman gider kısıtlaması, yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan kurumlar vergisi mükellefleri hakkında uygulanacaktır.
Ayrıca, finansman gider kısıtlaması uygulamasında yabancı kaynak ve öz kaynak mukayesesi gerekmekte olduğundan bu düzenleme bilanço esasına tabi mükellefl er için geçerli olup işletme hesabı esasına tabi mükellefl er bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Şöyle ki;
4632 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan emeklilik şirketleri,
5411 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan Türkiye’de kurulu mevduat bankaları, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları, yurt dışında kurulu bu nitelikteki
kuruluşların Türkiye’deki şubeleri ve finansal holding şirketleri,
5684 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan sigorta ve reasürans şirketleri,
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf, Finansman Şirketleri Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan sözleşmelere uygun olarak faaliyette bulunan finansal kiralama, faktoring, finansman şirketler ve tasarruf finansman şirketleri ile,
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunan kurumlar, finansman gider kısıtlamasına tabi tutulmayacaklardır.
Gider kısıtlaması kapsamında olup bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefl eri, her bir geçici vergilendirme döneminin son günü itibarıyla finansman gider kısıtlaması öncesi Vergi Usul Kanunu’na göre çıkaracakları bilanço esas alınmak suretiyle öz kaynak ve yabancı kaynak mukayesesi yaparak finansman gider kısıtlamasına tabi olup olmayacaklarını tespit edeceklerdir.
Yıllık dönemde; hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan mükellefl erde 31 Aralık tarihli bilanço, özel hesap dönemini kullanan mükellefl erde ise hesap döneminin son
günü itibarıyla çıkarılacak bilanço esas alınacaktır. Bu nedenle finansman gider kısıtlaması ilk defa 2021 yılının birinci geçici vergilendirme dönemi itibarıyla dikkate alınması öngörülmektedir. (Daha fazla bilgi için bakınız: Kurumlar Vergisi Genel Tebliğ Seri No 1’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:18)