Finansal futbol

Avrupa futbolu UEFA eliyle yaklaşık yirmi yıldır farklı bir mecraya doğru sürükleniyor.

Oyunun, daha doğrusu futbolun çok da hayrına sayılamayacak bir değişimden söz ediyoruz.

Her şeyin değiştiği bir ortamda futbolun durağan kalmasını bekleyemeyiz doğal olarak. Ne var ki, sürekli bir değişim ve dönüşüm içindeki futbolda yaşanılan gelişmeler, bugüne kadar bizim de içinde bulunduğumuz ‘Çevre Ligler’e çok ferahlık ve refah getirmedi. Aksine, bizim gibi ülke ligleri bu dönüşüm ve değişim sürecinde sürekli ekonomik, mali ve yönetsel sorunlarla boğuşur duruma geldiler.

Kısacası, Avrupa futbol ikliminde yaşanan bu değişim ve Çevre Ligler aleyhine olumsuz gelişmeler, her geçen gün bu liglerdeki sorunları daha da ağırlaştırıyor ve sportif kuraklığı artırıyor.

Tam da böylesi bir ortamda Avrupa futbolunda ekonomik, finansal ve yönetsel olarak nelerin olup bittiğini irdeleyen bir kitabı, Finansal Futbol’u kaleme aldım.

Yaklaşık sekiz yıldır yazmaya ve veri toplamaya çalıştığım bu kitap ile Avrupa futbol örgütlenmesine ilişkin son derece çarpıcı sonuçlara ulaştım.

Bu araştırmamda belirlemiş olduğum olumsuzlukların Avrupa’nın Çevre Ligleri ile Türk futboluna getireceği sıkıntılı durumlar hakkında, bu liglere ve Türk futbol yapılanmasına, “Bakın Avrupa’da farklı şeyler oluyor… Bunlara sessiz kalmayın. Aleyhinize kurgulanan yeni futbol yapılanması, sizlerin ölümü anlamına geliyor. Bu yapılanmanın müsebbibi UEFA’ya karşı ayağa kalkın, güç birliği yapın. Kaybedeceğiniz bir şey yok ama kazanacağınız çok önemli şeyler var!” demek istedim.

Yani, bu kitabımla Avrupa ve dünya futbolundaki bazı paradigmaların değişmesi gerekliliğini ortaya koymaya çalıştım. Bizim gibi ülkeler aleyhine UEFA eliyle oluşturulan bu haksız ve dengesiz rekabet ortamı için “Bu durum kaderimiz olamaz” diye düşündüm.

Saptamalarıma göre UEFA, Avrupa futbolunu son yirmi yıldır yeniden yapılandırarak farklı bir aşamaya getirdi. Bunu gerçekleştirirken de, Şampiyonlar Ligi'ni bu dönüşümün manivelası olarak kullandı.

UEFA, FIFA ve CAS'ı da yedeğine alarak, Avrupa futbolunda Beş Büyük Lig'in içinde bulunduğu Merkez Ligler ile Türkiye'nin de içinde olduğu, 50 ülkeden oluşan bir Çevre Lig yapılanması oluşturdu. Aslında, bu süreçte UEFA Merkez Ligler ile Çevre Ligler arasında rekabeti yeniden düzenledi. Avrupa'da futbolun UEFA tarafından yeniden tasarımlanması, Merkez Lig'lerde aşırı gelir artışları yaratıp servet birikimlerini hızlandırdı. Bu sayede ekonomik ve finansal rekabet üstünlüklerini daha da artıran Merkez Ligler muazzam kadro büyüklüklerine ulaştılar. UEFA Finansal Fair Play Kuralları onlar için bu süreçte daha farklı çalıştı. Olağan rekabeti bozan sıra dışı koşullar süreç içinde, UEFA tarafından Finansal Fair Play kurallarıyla adım adım hayata geçirildi.

Çevre Ligler'e nefes aldırtmayan bu yeni futbol örgütlenmesi, Merkez Ligler'in sportif performanstaki üstünlüklerini başat hale getirdi. Nitekim, son onbeş yılda Şampiyonlar Ligi'nde Merkez Lig kulüplerinden başka final oynayan ya da kupa kazanan bir Çevre Lig takımı çıkmadı. Avrupa’nın iki numaralı kupası olan Avrupa Ligi’nde ise son dokuz sezondur sadece Merkez Lig kulüpleri final oynar hale geldi.

Yeni süreçte her ne kadar, Çevre Liglerin Avrupa futbol pastasından aldıkları pay görece artarken, lig başına gelir artışı sınırlı kaldı. Bu durum doğal olarak, Çevre Ligler'in Merkez Ligler karşısında rekabette gerilemesine neden oldu. Merkez Ligler ile Çevre Ligler arasındaki var olan haksız rekabet, bu hamleler serisiyle daha da dengesiz bir hale dönüştürülürken, Avrupa futbolunda Merkez Ligler lehine eşitsizlikçi bir ekonomi temelinde, Beş Büyük Lig karteli UEFA eliyle yaratılmış oldu. Merkez Ligler lehine çalışan bu eşitsiz gelişim ve değişim döngüsü, bu liglerin daha da zenginleşip pastadan daha fazla pay almalarını beraberinde getirirken, Çevre Liglerin payına da gelir yetersizliği, ekonomik ve mali krizler ile yoksulluk düştü.

Yani, bu haksız ve dengesiz dönüşüm sürecinde Çevre Ligler, Merkez Ligler'in payandasına dönüştürüldü. Aslında, uzun vadede futbolun ölümü haline gelebilecek bu sürdürülemez durum, Merkez Lig'lerin lehine haksız rekabetin pekiştirilip kalıcılaşmasına olanak sağladı.

İşte Finansal Futbol, Merkez Ligler'de artan servet birikiminin futbolu ekonomik ve mali olarak nasıl etkilediğini, kendi yönetsel yapılanmasını nasıl tamamladığını ve tüm bu değişimlerin, yeşil sahalara nasıl yansıdığının analizini yapıyor.

Zengin ligler lehine yeniden düzenlenen Avrupa futbol yapılanmasıyla, Merkez Ligler sportif alanda tüm kupalara ambargo koyarken, yönetsel bakımdan futbolu da finansal aşamaya taşıdılar.

Bu kapsamda Finansal Futbol aşaması, futbolu gelir maksimizasyonundan, değerler maksimizasyonuna taşıyan finansal ve yönetsel bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Bu haliyle Finansal Futbol Avrupa endüstriyel futbolunun en üst aşamasını oluşturuyor.

Özetle, futbol günümüzde farklı bir boyuta evrildi. Artık sadece ekonomik gelir temelli ve ticari karakterli futbolun yerini, finansal anlamda kulübün takım değerini/marka değerini/piyasa değerini maksimize etmeyi öncelikleyen bir futbol yapısı aldı.

Endüstriyel futbolun en üst aşamasını ifade eden Finansal Futbol, UEFA’nın patronluğunda merkez ligler ve çevre ligler yapılanmasını oluşturarak, kulüpler arasında dengesiz ve haksız rekabeti artırırken, merkez liglerde aşırı gelir artışı sağladı ve bu liglerde servet birikimini hızlandırdı. Diğer taraftan da, kalıcı sportif başarılar için günümüzde kulüpleri sağlıklı ve sürdürülebilir bir mali yapıya zorlayan bir misyona sahip.

Bu bağlamda, finansal futbol günümüzde daha fazla servete ve rekabet üstünlüğüne ulaşmış bir futbol örgütlenmesi…

Bu yapı içinde olabilmenin yolu ise, Finansal Futbol’un gereklerini yerine getirmekten geçiyor. İşte elinizde tuttuğunuz bu kitap, öz olarak bir finansal futbol eleştirisi yapmakla birlikte, rekabette geride kalmamak için de tüm kulüplere yön göstermeye çalışıyor. Bu amaçla bu kitap futbolun tarihsel, ekonomik ve finansal değişim ve dönüşüm yolculuğunu sizlere anlatıyor.

‘’Tuğrul Akşar’ın Finansal Futbol’ isimli yeni kitabı, UEFA’nın eşitliksiz yönetim anlayışına dikkat çekiyor. Avrupa’nın tüm çevre liglerini birleşmeye davet ederek, beş büyük lig olan merkez liglerin haksız rekabetine son vermeye çağırıyor.’’ Lale Orta

‘’Akşar’ın elinizdeki kitabı, futbolun geçtiğimiz yüzyıl içerisinde nasıl bir dönüşüm geçirdiğini ortaya koyduktan sonra, finansal futbol evresinin ortaya çıkmasındaki dinamikleri, sadece rakamlar üzerinden analiz etmiyor aynı zamanda bu yeni dönemin yaratabileceği olası etkilere de vurguda bulunuyor.’’
Ahmet Talimciler

‘’Tuğrul Akşar, yeni kitabında Futbolun Finansal özelliklerini, problemlerini ve çözüm önerilerini sunarak futbol dünyasına önemli bir eser daha kazandırmıştır.’’ Sebahattin Devecioğlu

İçindekiler

Finansal Futbolun Strüktürel Gelişimi

Finansal Futbolda Merkez ve Çevre Ligler Yapılanması

Finansal Futbolun Kulüp ve Lig Yapılanmasına Etkileri

UEFA ve FIFA’nın Finansallaşmasının Futbola Etkileri

Finansallaşan Avrupa Futbolunun Ekonomik Görünümü

Finansal Futbolun Yarattığı Eşitsizlik Ekonomisi

Finansal Futbol Oyunun Kurallarını (Şampiyonlar Ligi’ni) Değiştirirken

Türkiye Finansal Futbolun Neresinde?

Finansal Futbolda Rekabetin Finansmanı

Finansal Futbolun İdeal Örneği Premier Lig

Finansal Futbol Haksız Rekabeti ve Servet Birikimini Artırdı

Finansal Futbolda Kulüplere Akan Sermaye ve Yatırım Harcamaları

Finansal Futbolda Statlar Bir Gelir Maksimizasyonu Aracı

Finansal Futbol Değer Maksimizasyonunu Öncelikler

Merkez ile Çevre Ligler Arasındaki Rekabetin Ekonomi Politiği

Finansal Futbolda Yozlaşma

Sonsöz ya da Finansal Futbolla Nereye?

Finansal Futbolun Covid-19 ile Sınavı