Fiber ağ yüzde 50 artsa, büyümeye 44 milyar dolarlık katkısı olur

VODAFONE İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel, COVID-19 sürecinin ilk günlerinde uzaktan çalışma-uzaktan eğitim gündeme geldiğinde şöyle düşündü:

-Kamuoyu sektörümüzün ne kadar kritik ve büyük öneme sahip olduğunu gördü. İş dünyası evden çalışmaya geçti. Eğitim online’a dönüştü. Bütün bunlar bizim sektörün sağladığı mobil ve sabit altyapı ile oldu.

Bu süreçte kendi şirketinin verdiği sınavı gözden geçirdi:

-Altyapı yatırımlarımız şebekemizin bu yükü başarıyla kaldırmasına yardım etti. Aksaklık yaşamadık.

Sektörün yaşadığı yoğunluğa baktı:

- Sabit trafik yüzde 60 arttı. Mobildeki trafik artışı başlangıçta yüzde 20 oldu. Sonra artış yüzde 10’a oturdu.

Yaşanan sürecin geniş bant altyapı yatırımlarının önemini ortaya koyduğunu irdeledi:

- “Geniş bant”ın ekonominin ayakta durması için ne kadar büyük önem taşıdığı anlaşıldı. Bu da bize şu mesajı verdi: Yatırımları ara vermeden devam ettirmemiz lazım.

Kendine şu soruyu sordu:

- Virüs ortadan kalksa bile bir daha “eski normal”e dönecek miyiz?

Şu düşünceyi benimsedi:

- “Hibrit” denen farklı bir çalışma modeline geçilecek.

Hasan Süel ile geçen gün görüntülü platform üzerinden görüştük. Evden çalışma temposunu sürdürdüğünü belirtti:

- Personelimizin yüzde 80’i evden çalışıyor.

Ardından dijital altyapının önemine işaret etti:

- Yıllardır, “Fiber meselesi memleket meselesi” diyoruz. Şimdi fiberi de kapsayarak “dijital altyapı meselesi” diyoruz.

Bu konuda bir seferberlik gerektiğini kaydetti:

-Kamu politikasında bunun öncelikli olması lazım. Yatırımlarımızla ilgili engeller, yavaşlatıcı unsurlar ortadan kalkmalı, fiber altyapı çalışmaları teşvik edilmeli. İşbirliği, eşgüdüm, ortak altyapı insiyatifleri artmalı. Bu iş “dijital altyapı seferberliği” şemsiyesi altında toplanmalı.

Türkiye’de fiber altyapının mevcut durumunu sordum, anlattı:

-Hane sayısına ve bu hanelere giden fibere baktığımızda Türkiye, AB ve OECD’nin çok gerisinde. Fiberi ülkemizin tüm kılcal damarlarına ulaştırmamız lazım.

Fiberde eşgüdümlü, ortak altyapı çalışmalarının önemine vurgu yaptı:

-Evinizin önünü 3 kişinin ayrı kazıp, fiber getirip, “hangimizden istiyorsun?” demesi artık en optimum yol değil. Fiberi olan ücreti karşılığında paylaşacak. Altyapıda eşgüdüm olsun, ürün, hizmet ve pazarlamada rekabet edelim.

Fiber altyapı açığının kapanması için gereken yatırımı merak ettim, yanıtladı:

- Fiber hane kapsaması en kısa sürede 20 milyon hanenin üzerine çıkmalı. İlave 14-15 milyon hanenin kapsanması için 4.5-5 milyar dolarlık yatırım gerekiyor.

Bu noktada şu analizi paylaştı:

-Fiber uzunluğundaki yüzde 10’luk artış GSYİH’de yüzde 1*lik büyümeyi te-tikliyor. Ülkedeki fiber uzunluğundaki artış oranı yüzde 50 olsa bile, bu yatırımın GSYİH’nin büyümesine 2023’te 44 milyar dolarlık katkı yapacağı hesaplanıyor.

Sektörün fiber altyapıya dönük yatırım iştahı oldukça açık görünüyor.

Açığı kapatmak için ortak yatırım formülünü bir an önce devreye almak gerekmez mi?

2.5 yıldır izin almışlığımız yok

VODAFONE İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel’e fiber altyapı konusundaki yatırımların önünde engel olup olmadığını sordum, yanıta şöyle girdi:

- Mobil pazarda dengeli pazar payları ve iyi bir rekabet var. Fakat sabit pazarda denge yok. Yerleşik operatör pazarın çok önemli bir alanına sahip ve fiber yatırımını da domine ediyor.

Ardından ekledi:

- Alternatif operatörler olarak yeni fiber yatırımı konusunda hevesimiz ve bütçemiz var. Ancak, izin almakta zorlanıyoruz.

2-2.5 yıldır aldıkları izin olmadığını bildirdi:

- Operatörlerin izin alma konusunda yaşadıkları zorluklar, fiberin yayılmasının önünde bir engel olarak görülüyor.

Ortak altyapı çağrısını yineledi:

- Bütün yatırımları bir havuza koyalım, oradan yaygınlığı artıralım. Herkese izin verilsin, hatta gerekiyorsa tek bir vücut oluşturulsun, biz de onun parçası olalım.

Ortak altyapı projesinin uzun zamandır kamunun gündeminde olduğunu kaydetti:

- Bu konuda insiyatif geliştirilmesine dönük olumlu beklenti içindeyiz.

Yerlinin başımızın üstünde yeri var ama yeterli değil

VODAFONE İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel’e sektörün altyapı yatırımlarındaki yerlilik durumunu sordum, söze şöyle girdi:

- Mümkün olsa da hepsini yerli yapabilsek. Eğer yatırım ekipmanlarını yerli tedarikçilerden karşılayabiliyorsam, hatta belirli oranda prim vererek başımın üstünde.

4.5G yatırımlarını anımsattı:

-3 operatörün 4.5G esnasında ihtiyacını karşılayacak yerli teknoloji arzı var mıydı? Henüz yeterli sayıda olmadığını görüyoruz.

Bu işin yolunun ekosistemi geliştirmekten geçtiğinin altını çizdi:

- Biz 250 ULAK yerli baz istasyonunu hayata geçirdik. Gönül ister ki 2 bin 500 olsun, 5 bin olsun. Bunun daha ilerlemesi için bazı teknolojik engeller var. Aşılması için mühendislerimiz birlikte çalışıyor.

"Yerli”den “Türkiye’de üretim”! anlamak gerektiğine vurgu yaptı:

- Yabancı tedarikçi Türkiye’de fabrika kursa ve Türk mühendisleri işe alsa o da yerli anlamına gelir.

5G için bir yol haritası çizilmeli

VODAFONE İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel, 5G için fiber altyapının önemini ortaya koydu:

- 5G, havadaki yeni bir frekanstan daha yüksek kapasitede ve kalitede hizmet verilmesi demek. Bu hizmet baz istasyonundan veriliyor. Baz istasyonlarına en yüksek kapasiteyi sağlayacak olan araç da fiber.

5G için bir yol haritasının çizilmesi gerektiğini belirtti:

- Sabit altyapının güçlendirilmesini ve fiber yayılımını sağlamamız gerekiyor. Önümüzdeki engellerin kaldırılıp “Buraya fiber getir” diye peşimizden koşulması lazım.

5G’nin büyük ekonomik kapsama sahip bir güç olduğunu vurgulayıp, sorularını sıraladı:

-İhale politikası nasıl olacak? Hangi frekans dağıtılacak? Lisans ücreti ile operatörlerin yapması gereken yatırım konusunda nasıl bir denge kurulacak?

Avrupa ülkelerine dikkat çekti:

-Avrupa ülkeleri öyle yüklü lisans ücretleri verdi ki, operatörlerin yatırıma bütçesi kalmadı. Bazı ülkeler de lisans ücretini düşük tutup, "Şu kadar yatırım yapacaksın” dedi. Yatırımla lisans ücreti arasında denge olmalı.