Şeref Oğuz, fahiş fiyatla nasıl mücadele edileceğinin şifrelerini yazdı

Seçimin ardından tüm dikkatler geçime çevriliyken, gün geçmiyor ki fiyat artışlarına dair gündem oluşmasın. Son olarak Cumhurbaşkanı, milletin fahiş fiyat yükü altında ezilmesine “asla” müsaade edilmeyeceğini söyleyip, “bunu kim yaparsa yapsın bedelini fazlasıyla ödeyecek” açıklamasını yaptı.         

Söz fahiş fiyatla mücadeleden açılınca; şimdiye dek denenmiş yöntemleri de hatırlatarak, hangi yolun işe yaradığını, hangisinin etkisiz kaldığını, hangilerinin tam tersi netice verdiğini sıralamakta fayda var. İşte enflasyon ikliminde fahiş fiyatlarla mücadele etmek isteyenlere bir uygulama rehberi:           

YAPILACAKLAR VE YAPILMAYACAKLAR

YAP: 1-Üretimi destekle, 2-Üreticiyi örgütle, 3-Girdi maliyetlerini indir, 4-Hal Yasasını ıslah et, 5-Perakende Yasasını güncelle, 6-Aracıların sayısını azalt, 7-Lojistik maliyetlerini düşür, 8-Demiryolunu daha etkin kullan, 9-Anayasa emrine uy ve GSMH’nin %1’ini tarıma aktar, 10-Çiftçinin, üreticinin finansmanını rahatlat.       

YAPMA: 1-Soğan deposu basma, 2-Fahiş fiyatla savaşı etiketler üzerinden değil, tarlada, fabrikada ver. 3-Aracıları suçlayıp durma, 4-Üç harfli marketleri düşman ilan etme, 5-Tarım bakanlığını adam et, 6-Yandaşa, candaşa kaynak aktarma, 7-Cezayla çözüm arama, 8-Enflasyonu besleme, 9-Tehdit savurma, 10-Başkasını suçlama.

İKİ SORU İKİ CEVAP / Fahiş fiyata dair…

Cezalar, zamcıları engelleyebilir mi?

Hayır. Bu yolu her denediğimizde işe yaramadığını gördük. Cezayı ödeyip zammı yaptılar. Zira artan maliyetleri fi yatlarına er veya geç yansıtmak zorunda olanlar, ceza tehdidi dahi olsa zarar katlanmak istemiyorlar. Kaldı ki sattığı malı yerine koyamadığından şikâyetle, tek başına ceza yetersiz kalıyor.

Denetimler ne âlemde? Neden merak ederiz?

Piyasada 3,5 milyon civarındaki işyeri, esnaf, üretici varken devasa denetim ordusu dahi kursan, başa çıkamazsın. En iyi denetim, vatandaşın yaptığı denetimdir. Bu da piyasayı baskılamakla değil, hakkaniyetli düzenlemelerle mümkün olacaktır. Denetleyenleri denetleyememek de başka bir güçlük.

not  -  EN FAHİŞ FİYATLAR KAMUDA VE BELEDİYELERDE

Şu sıra enflasyonla topyekûn mücadele için bazı hazırlıklar yapıldığını biliyoruz. Mehmet Şimşek, kapsamlı bir “antienflasyonist mücadele paketi” üzerinde çalışıyor. Özellikle kamunun doludizgin harcamaları, lüks merakı, makam arabası sevdası, fi yakalı bina tutkusu, tartışma konuları… Ayrıca fahiş fi yatta kamunun özelden aşağı kalır yanı yok. Hele ki belediyelerin borç listeleri binalara asılmaya başlamışken, fahiş harcamalar daha da göze batıyor, müteahhitlere aktarılan kamu kaynaklarının hesabı soruluyor. Bu noktada “acaba fahiş fi yatların hesabı” kime sorulacak dersiniz? Görünen o ki işe yaramayan “tasarruf genelgesi” bu defa keyfi olmaktan çıkarılıp, zorunlu hale gelmeli. Ayrıca bir genelge ile olacak şey değil. Nitekim Cumhurbaşkanlığı sitesinde formları yayınlanmış tasarruf çizelgelerine birkaç kurum dışında itibar eden yok. Bir önerim de şudur; belediyelerin giderayak dağıttığı ihaleler, fahiş fi yattan yaptığı alımlar ve atamaların hesabı sorulmalı. CB eğer cezalandıracak yer arıyorsa, belediyeler ve kamunun borçlarında “saç tıraşı” yapsın, bol keseden dağıtılan kamu kaynaklarının hesabı sorulsun, failleri cezalandırılsın.