EYT: 30 yıl önce kuyuya atılan taş

Türkiye’de ne zaman seçim olsa ücretler, emeklilik yaşı gibi ulufeler gündeme gelir. Ulufe, padişah tahta çıktığında dağıttığı paradır ama günümüzdeki yansıması, tahta çıkış sürecinde hükümetin eylem planıdır. Biz buna genelde “seçim ekonomisi” diyoruz zaten.

Hatırlıyorum; 1992’de Süleyman Demirel, seçim kazanmak için esnafın prim borçlarını silmekle yetinmemiş, emeklilik yaşıyla oynamış, çoğu 40 yaşın altında emeklilik imkânı(!) getirmişti. Öyle ki uygulamada 34 yaşında dahi emekli olabilenler türemiş, aktüeryal denge, onarılamaz düzeyde bozulmuştu.

NİÇİN EYT? NİÇİN ERKEN EMEKLİLİK?

30 yıl önce kuyuya atılan taşı çıkaramadığımız gibi bugün EYT tartışmaları üzerinden yenisini aynı kuyuya atıyoruz ve bunu yine seçim kazanma uğruna yapıyoruz. Bakalım bu taşı önümüzdeki yıllarda hangi hükümetler nasıl çıkaracak ve bunun için emeklilerin umutlarını başka kimler sandığa gömecek…

Cumhurbaşkanı; 2019 yerel seçimler öncesinde, erken emekliliğe karşı olduğunu şöyle açıklıyordu; “Geçmişte SSK'yi iflas ettirenlerin bugün erken emeklilik başta olmak üzere, teklif ettikleri her uygulamayla aynı amacı güttükleri bir gerçektir…

Tutturmuş 'erken emeklilik.' İskandinav ülkelerinin hepsi bu sistemle battı ve bizim ülkenin başına da bu erken emekliliği dolayanlar maalesef bunun bedelini ödeyecekler ve ödediler. Niçin erken emeklilik? Bırakalım ne zaman emekli olması gerekiyorsa o zaman emekli olsun ve parasını da en güzel şekliyle alsın.”

İKİ SORU İKİ CEVAP

EYT için tünelin ucunda ışık görülmesi ne anlama geliyor?

Şimdi yeni bir seçim var ve EYT’lilerin durumu, bu defa “çözüm” üzerinden gündeme taşındı. Dün “olmaz, EYT olmayacak” söylemi bugün “olur, EYT çıkacak” seçim vaadine dönüşüverdi. Görünen o ki seçimden önce tünelin ucunda görünen ışığa kavuşulacak.

EYT’nin topluma getirdiği yük nedir?

Bütçeye getireceği yük; 800 milyar lira (40-45 milyar $) civarı hesaplanıyor. Kamu ve özel sektör olarak EYT’nin finansmanı fiilen kaça çıkacağını şimdiden söylemek zor, zira seçilecek yöntem bunu belirleyecek. Topluma getireceği yüke gelince… Yine seçim kazanma uğruna, sosyal güvenlik sistemi, alt üst edilecek.

NOT

EMEKLİ YİNE SEÇİM MEZESİ

Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Zira 9 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yanı sıra bir de yaş şartı getirildi. 

Kaldı ki seçime meze yapılanlar, EYT’lilerle sınırlı kalmayacak. Emekli maaşı, katsayı, taban fiyat, toplu sözleşme zammı, öğrenci kredileri ve esnaf prim affı, KOBİ’lere hibe tadında kaynak aktarımları ve daha niceleri… Bu seçim açık büfesinin maliyeti mi? Onu seçimi kazanacak olanlar düşünsün.