ESG: Yeni standartlar

Bazı gelişmeler vardır, ancak geriye dönüp baktığınızda önemi tam olarak anlaşılabilir. Bir numaralı fon/yatırım şirketi Blackrock’un CEO’su Larry Fink’in yatırımcılara gönderdiği mektubunda artık yatırım ilkelerinde önemli değişiklikler yapılacağını vurguladı. Sene başında enflasyonun geri dönüşünün işaretlerini alacağımızı ve bunun birkaç dinamikten kaynaklanacağını, çevre konusunun da bunlardan bir tanesi olduğunu vurgulamıştım. O sırada kabaca değindiğim bir örneği detaylandırmak istiyorum. Peabody Energy kömür madenleri işleten ve bunu enerji santrallerine satan bir şirket. Finansal tablolarında yatırımcıları ürkütecek hiçbir dinamik söz konusu değil. Ancak 2022 vadeli borcunun refinansmanı başarısız oldu. Nedeni finansal yapısından ziyade bir maden şirketi olarak ESG, yani Environmental, Social and Governance (Çevre, Sosyal ve Yönetim)” standartlarına uygun olmaması.

Fink’in mektubunda net bir uyarı var: “Her hükümet, şirket ve hissedar ilkim değişikliği ile yüzleşmeli.” Ve şaşırtıcı olmayan bir şekilde “BlackRock yatırım ilkeleri içinde sürdürülebilirliği öne çıkaran bir yaklaşıma ağırlık veriyor. Portföy yapılandırılması, risk yönetimi, yatırım seçimlerimiz (termal kömür yatırımları gibi), fosil yakıtlarına yaklaşımımız vs. artık bu ilkeler ışığında şekillenecek.” Termal kömür ölmekte olan bir alan ama Peabody’in nakit akışının önemli bir kısmı kok kaynaklı. Ve hatta enerjiden çelik üretimine kadar pek çok alanda da kullanılması kaçınılmaz. Elbette petrol de sorunlu bir saha. Ancak konuya ayak başparmağınızı soktuğunuz anda boğazınıza kadar batmak zorunda kalabilirsiniz. Bir komedi unsuru olan, ancak kendine ciddi tartışma alanı bulan “inekler ve et yemenin” sera gazlarına katkısı göz ardı edilebilir mi? Belki de son dönemlerin gözde hisselerinden Beyond Meat’in performansının arkasında ESG yatıyordur. AOC’in hızlı trenleri uçakların yerine koymamız gerekir içerikli Green Deal/Yeşil Planı hem destekleyenler hem de konu dışına çekmek isteyenler tarafından havayollarının emisyona katkısı üzerinde yoğunlaşmadı mı? Sınır nerede çizilecek?

İklim değişikliğinin etkileri bir yana Blackrock gibi bir şirketin aldığı bu karar ve devamında olacaklar maliyetleri yükseltici etkiler yaratacak. Ancak bir fırsat yaratmasını da bekliyorum. Belirgin bir örnek Philip Morris olabilir. Tüm dünyada sürdürülen haklı kampanyalara rağmen şirketin orta vadeli performansı sigaranın zararları ve sektöre yönelik sınırlamalardan fazla etkilenmediği gibi temettü getirisi de 5.33% seviyesinde. Şirket özelinde değil vaka özelinde konuşursak ESG dışında kalan şirketler dış fonlama bulmakta zorlanacaklarından (örneğin Blackrock silah üreten bazı yatırımlardan tamamen çekildi) hem paranın maliyeti artacak hem de bilançolarını diğer şirketlere oranla daha düzgün tutmak zorunda kalacaklar ve ESG hassasiyeti olmayanlara yatırım fırsatı verecekler. Bizim gibi gelişmekte olan ülkeler henüz yeni kabaran bu dalgadan ilk başta çok fazla etkilenmeyebilir. Ancak yeni projelerimizi ESG ilkelerine uygun yapmamız hem daha iyi fonlama fırsatları bulmamız hem de kaçınılmaz olarak gelen bir değişime ilk günden uyum sağlamamız anlamına gelecektir.