Enflasyonda kim ne bekliyor?
Türkiye’nin enflasyonla yaşadığı hayata “yılan hikayesi” demek bile yeterli olmayabilir çünkü bu kadar uzun süren bir hikaye olamaz. Mark Twain “insanları kandırmak, kandırılmış olduklarına inandırmaktan daha kolaydır” der.
Türk halkı ve iş dünyası maalesef enflasyon konusunda benzer bir kaderi uzun süredir yaşıyor. Önümüzdeki apaçık gerçekleri görmek yerine, her yıl başka bir bahanenin peşine takılıp gidiyoruz. Sonuçta, elli yıldan uzun süredir enflasyona maruz kaldıkları için insanların, enflasyonsuz yaşamın nasıl bir şey olduğu konusunda doğal olarak çok da fikri olamıyor. Enflasyon konusunda algılar ve fikirler giderek katılaşıyor ve bir değişim ihtimali çok da kabul göremiyor.
Bütün bunları Merkez Bankası’nın geçen ay başlattığı bir çalışma dolayısıyla yazdım. Grafiği görünce siz de benzer şeyler düşünebilirsiniz. TCMB, farklı ekonomik aktörlerin gelecek 12 aya ilişkin enflasyon beklentilerini, Sektörel Enflasyon Beklentileri yayını altında birleştirerek kamuoyu ile paylaşmaya başladı. Özgül Atılgan Ayanoğlu, Kübra Yıldız Özertaş ve Ünal Seven tarafından yapılan çalışma (ellerine sağlık), Piyasa Katılımcıları Anketi, İktisadi Yönelim Anketi ve Tüketici Eğilim anketindeki enflasyon beklentilerini birleştiriyor.
Bu yolla, mali sektörün, reel sektörün ve vatandaşın enflasyon beklentilerini bir arada görebiliyoruz. Kamuoyunda enflasyon beklentisi genel olarak piyasa katılımcıları anketi sonuçlarına bakarak yorumlanırdı. 2021-2023 döneminde bu anketin güvenilirliği üzerinde ciddi endişeler oluşmuştu. Son aylarda eski itibarına yeniden kavuşuyor. Piyasa Katılımcıları Anketi Temmuz sonuçlarına göre 12 ay sonrası TÜFE beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 31.79 iken bu anket döneminde yüzde 30.02’ye geriledi. Temmuzda reel sektörün 12 sonrası için enflasyon beklentisi yüzde 56,2’den yüzde 55’e indi. Hanehalkı beklentileri ise yüzde 71,49’dan yüzde 71,98’e yükseldi. Mevcut durum bize şunları gösteriyor:
■ Her üç kesimin beklentileri birbirinden son derece kopuk (%30, %55 ve %72)
■ Hanehalkını ve reel sektörü enflasyonun düşeceğine ikna etmek için daha çok çalışmak gerekiyor.
■ Normalde bu üç verinin birbirine çok yakın olması ve aynı yönde hareket etmesini bekleriz ama bizde öyle değil.
■ Son aylarda piyasa katılımcı anketinde enflasyon beklentisi 15 puan civarında düşmesine rağmen, reel sektör beklentilerinde bir iyileşme yok. Bu başlı başına bir sorun. 70’li yıllardan beri bitmeyen bir sorun, bu defa bitirilecekse sadece piyasa katılımcılarının değil, iş dünyasının ve vatandaşın da ikna edilmesi gerekiyor ve bu sadece Hazine-Maliye Bakanlığı ve TCMB’nin olmayacak kadar ağır bir görev.
YURTİÇİ
30 Temmuz 10:00: Temmuz ayı ekonomik güven endeksi
31 Temmuz 10:00: Haziran ayı dış ticaret verileri
1 Ağustos 10:00: Temmuz ayı İSO-PMI endeksi
2 Ağustos 11:00: Temmuz ayı geçici dış ticaret verileri
YURTDIŞI
30 Temmuz 12:00: Euro Bölgesi 2.çeyrek büyüme
31 Temmuz 21:00: FED faiz kararı
1 Ağustos 17:00: ABD İSM PMI
2 Ağustos 15:30: ABD istihdam verileri