Enflasyon yüzde 65’ten yüzde 9’a inerken fiyatlar yüzde 70 artacak!
Başlığı okuyup yanlış yazdığımı düşünmeyin hemen. Mevcut durumda yüzde 65 olan, hatta mayısta yüzde 74-75’e çıkacağı kabul edilen yıllık enflasyon oranı, eğer hedeflenenler tam gerçekleşirse üç yıl içinde yüzde 9’a düşecek; ama bu dönemde fiyatlar yüzde 70 artacak.
Bu gerçekleştirilebilir bir tahmin değil; ama öngörülen oranlar böyle.
Hem bu oranları ben hesaplamış değilim, Merkez Bankası’nın resmi tahminine farklı bir pencereden baktım yalnızca...
Ancak önemli olan şu, varsayalım bu tahminler tuttu, bu oranlar gerçekleşti... Öyle bir durumda “Enflasyonu düşürdük” diye başarı hikayesi yazılacak ama enflasyon oranı düşerken aslında fiyatların halen artmakta olduğu gerçeği dikkatlerden kaçırılmak istenecek. Daha da ötesi, enflasyonun düşüşü sanki fiyatlar gerilemiş gibi propaganda malzemesi yapılacak. Hele hele enflasyonu kimin artırdığı üstünde hiç durulmayacak.
Nasıl mı olacak?
Bu hesaplamada kullandığım tüm veriler Merkez Bankası’nın 2026 sonuna kadarki enflasyon tahminlerine dayanıyor.
Merkez Bankası bu yıl için aylık enflasyon tahminlerini bile veriyor. Geçen hafta açıklanan enflasyon raporunda bu yılın ilk yarısında ocak ayı hariç aylık yüzde 3, sonraki üç ayda yüzde 2.5, son çeyrekte ise yüzde 1.5 dolayında fiyat artışı beklendiği belirtildi. Eğer aylık gerçekleşmeler bu oranlar düzeyinde olursa yıllık oran yüzde 40’ı buluyor ve yüzde 36’lık tahmini aşıyor. Ama bu oranların mevsimsellikten arındırılmış oranlar olduğu vurgulandı. Mevsimsellik etkisi dikkate alınırsa özellikle yaz ayları için daha düşük oranlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla o şekilde yıllık yüzde 36 tahmin tutabilir.
Biz de zaten yüzde 36’nın tuttuğu varsayımıyla hareket ediyoruz. Hem yalnızca bu yılın yüzde 36’lık tahmininin değil, 2025’in yüzde 14’lük ve 2026’nın yüzde 9’luk tahmininin de tuttuğunu varsayıyoruz.
Yani enflasyonda her şey dört dörtlük gidiyor.
Öngörülenlerde hiç mi hiç sapma yok.
Adeta bundan iyisi can sağlığı.
Ama o da ne; enflasyon yüzde 65’lerden, hatta yüzde 74-75’lerden 2026 sonunda tek haneye, yüzde 9’a düşüyor düşmesine de bu dönemde fiyatlar tam yüzde 70 artıyor.
Düşen enflasyon, fiyatlar değil!
Çünkü yıllık enflasyon oranının aşağı gitmesi fiyatların düşmesi değildir.
Zaten fiyatların düşmesi gibi bir durum yaşanıyorsa artık enflasyon kavramı rafa kalkar, onun yerine deflasyon kullanılmaya başlanır.
“Enflasyon düşecek” diyenler, “Artış hızı yavaşlamakla birlikte fiyat artışı sürecek” demekte; ancak bu durumu sanki fiyatlar gerileyecekmiş gibi “satmaktadır”!
Yüzde 70 artış ne?
Merkez Bankası tahmininin sıfır sapmayla tuttuğunu varsayalım. Merkez Bankası ne tahmin etmişse o, hiç sapma yok, şahane gidiyoruz!
Bu yıl yüzde 36, gelecek yıl yüzde 14, bir sonraki yıl yani 2026’da ise nihayet tek hane, yüzde 9 artış...
Geçen yıl sonunda 100 olan genel fiyat düzeyi, yani TÜFE (siz TÜFE'nin yerine istediğiniz rutin aylık bir harcamanızı; isterseniz bebeğinizin bez giderini, isterseniz benzin paranızı, isterseniz sigara paranızı, isterseniz doğalgaz faturanızı koyun), bu yıl sonunda 136’ya çıkacak. Bu 136’ya 2025’te yüzde 14 artış daha eklenecek ve fiyat düzeyi 155’i bulacak. Fiyatlar artmaya devam edecek; 2026’daki yüzde 9 artışla birlikte Aralık 2026’daki fiyat düzeyi 170’e ulaşacak.
Demek ki üç yılda en az ama en az yüzde 70 fiyat artışı olacak. Tüm varsayımlar kusursuz giderse, Türkiye yeni bir ekonomik maceraya atılmazsa, yaşayacağımız üç yıllık fiyat artışı en az yüzde 70.
Ve demek ki, bir kez daha tekrarda yarar var, yıllık enflasyonun düşmesi fiyatların gerilemesi demek değilmiş.
Dolayısıyla enflasyondaki gerilemeyi, fiyatların düşmesi olarak okuyanlar, okutmak ve algılatmak isteyenler doğru söylemiyormuş.
Bir de nasıl olacağı izah edilse...
Girişte belirttim; Merkez Bankası 2024 yılının aylık oranlarını bile tahmin etmiş. Örneğin son çeyrekte aylık ortalama artışın yüzde 1.5’e ineceği bekleniyor. Bunun nasıl sağlanacağına ilişkin pek bilgi yoksa da varsayım böyle.
Peki 2025 ve 2026’nın yüzde 14 ve 9’u nasıl gerçekleşecek? 2025’teki yıllık oranın yüzde 14’te kalabilmesi, aylık ortalama artışın yüzde 1.1’i geçmemesiyle mümkün.
2026’nın yıllık yüzde 9’u ise aylık ortalama oranın yüzde 0.7 olmasını gerektiriyor.
Daha şunun şurasında geçen yılın temmuz ve ağustosunda aylık bazda yüzde 9’un üstünde fiyat artışı yaşamışız, bu yıl ocakta yüzde 6.7 artış olmuş; ama aradan birkaç yıl geçtikten sonra 2026 sonunda yıllık oranı yüzde 9’a çekeceğiz.
Hiç itirazımız yok, çekelim de bu nasıl olacak, bir de onu anlatsanız!
