Enflasyon ne zaman zirve yapar?
İddia edildiği gibi Mayıs’ta mı? Yoksa daha gerçekçi hesap kitap yapanların söylediği gibi; Ekim-Kasım’da mı? Zirveyi hangi oranda görür? Bu ve benzeri sorular gündeme geldiğinde, enflasyona hükümetin bakışı sorgulanıyor. Belki de soru; “hükümetin enflasyonu indirme niyeti var mı?”
Aslında var… Olmalı da… Fakat zamanı değil. Zira ufukta sandık var ve ekonomik açıdan enflasyonla mücadele doğru bir karar olsa da siyaseten intihara eşdeğerdir. Zira enflasyonla mücadele; acı reçetedir, kemer sıkmadır, ücret dondurmak, külfeti tüm toplumun sırtına yüklemektir.
SÖYLEM YETMEZ EYLEM GEREKİR
Seçim sürecinde bunları yapan bir hükümet, enflasyonu düşürmüş fakat kendini de sandığa gömmüş olacaktır. Bu yüzden enflasyonla mücadele; “söylem” düzleminde devam ederken, “eylem” konusunda kayda değer adım atılamaz, atılmıyor, atılmayacak.
Peki, enflasyonun bir tavanı var mı? Bu, hangi ülkede, hangi koşullarda ve ekonominin hangi dinamiklere dayalı olduğuna bağlıdır. Eğer Peru, Bolivya, Arjantin, Venezuela gibi pek çok parametresi felç ülkelerde iseniz, gökyüzü limittir ve binlere milyonlara dahi varabilir.
İKİ SORU İKİ CEVAP
En yüksek enflasyonumuz kaç olmuştu?
Ülkemizde yakın tarihimiz, en yüksek enflasyonu, Kayıp Yıllar 1990’larda yaşadığımızı yazıyor. Hazine Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın “HDTM Endeksi” vardı ve yıllık %152 oranını görmüştü. Pansuman tedbirlerle enflasyon düşmeyince, endeks lağvedilmişti.
Şimdi nereye varır?
Görünen şu ki toptan eşya 3 hanede uzun süre kalsa da tetikleyeceği stagflasyon dinamikleri yüzünden %150’lerden dönebilir. Tüketici enflasyonu ise hükümetin seçim müjdeleri (!), Merkez’in Banknot Matbaası’na fazla mesai yaptırması yüzünden üretici fiyatlarını dahi aşabilir ve ancak seçim sonrası yeni iktidarın tedbirlerine bağlı olarak gerileyebilir.
NOT
ENAG NEDEN TÜİK’İN KUYRUĞUNDA?
TÜİK’in sürekli geri kalan saat gibi enflasyonu eksik gösterdiği yorumum üzerine Bakan Mustafa Varank aradı ve birkaç not aktardı. Öncelikle Enflasyon Araştırma Grubu ENAG’ın neden TÜİK’ten hemen sonra rakam açıkladığına dikkat çekti; “ENAG, öğretim üyelerinin kurduğu sivil bir inisiyatif ve resmi bir vasfı yok. Tıpkı İTO gibi her ayın 1’inde açıklayabilir.”
Bakan Varank’ın notunda ayrıca; TÜİK rakamlarını bekleyip ve onların üzerinde bir rakam ilan edilmesi, ENAG’ın siyasi mülahazalarla algı oluşturma gayretinde olduğu iddiası vardı. TÜİK zaten 3’lü rakamlar dahi açıklayabiliyorken, daha yüksek enflasyon ilanı kimin işine yarıyor?
TÜİK; yasa ile her ayın 3’ünde, hafta sonu ve bayram gibi faktörlerle en geç 4 veya 5’inde rakam açıklamak zorunda. Fakat ENAG, bayram veya hafta sonu olsun olmasın, TÜİK’in kuyruğuna neden takılır? Sahi; ben de merak ettim, ENAG neden böyle yapıyor ki?