Enflasyon markette değil, zincirde…
Enflasyonu market zincirleyebilir mi? Zincirleyemez. Zira zincir marketin işi, mal alıp satmaktır. Kaldı ki enflasyon canavarını markette değil, tarladan çatala giden yolda zincirleyebilirsin. Sorunu, kendi sorumluluk alanının dışına ötelemek istersen, günah keçisi olarak market zaten elinin altında…
Gıda enflasyonu nasıl düşer?
Sorunun kaynağını doğru tespit etmeli ve itina ile üzerine gitmeli. Peki, neler yapılmalı? Önerilerim şunlar: 1-Devletin yalnızca zincir marketleri denetlemesi yetmez, gübrede, ilaçta, topumda tekellere bakılması gerek. 2-Rekabet kurumunun rehavetten çıkması gerek. 3-Arazi bütünleştirmesi, ürün ekim planlaması, çiftçinin finansa erişiminin sağlanması yapılmalı. 4-Hal ve perakende yasasını çıkarılması gerek...
Denetimlerin bir haftalık ömrü var
Kök sorunlar üzerine gitmeden zincir marketleri etiketler üzerinden zincirlemeye kalkmak, egzozdan motora müdahale etmek gibi muhal bir çabadan öteye geçmez. 5'i büyük 249 zincir marketin 38 bin 387 şubesini kapasan dahi, en geç 1 hafta sonra etiketler zincirlerinden kurtulur, enflasyonun peşi sıra akar gider.
Market tek başına enflasyon yaratabilir mi?
Market başlı başına enflasyon yaratamaz. Enflasyon fiyatların genel olarak ve sürekli bir biçimde yükseliş eğilimidir. Bir veya birkaç malın fiyatı sürekli halde artıyor ya da genel olarak malların fiyatları bir kez artış gösteriyorsa enflasyon olur. Haldun Taner halk ağzında “pahalılık” olan enflasyon için; “esnaf enflasyonun acısını fiyatları insafsızca artırarak çıkarıyor” der. Taner de gördüğünü resmetmiştir.
Markaları itibarsızlaştırmak
Markalaşmak yıllar, yüzyıllar alır. İtibarsızlaştırmak saatler dakikalar alır. Ülkemiz markalarını itibarsızlaştırdığımız ölçüde kendi kendimizin istihdam kaynaklarını, ticaret kaynaklarını yabancılara teslim ederiz. Market basarak, etiket döverek nereye kadar gidebilirsiniz?
İKİ SORU İKİ CEVAP
1-Markette fiyatlar neden sürekli artıyor?
Çünkü gıda zinciri, tarladan çatala dek sorunlu… Kıtlık, kuraklık da cabası… Dövize bağlı gıda sektörü, enflasyondan çok fazla etkileniyor ve markete gelene dek onlarca kalem, yüzlerce girdi fiyatı tırmanıyor.
2-Türkiye’de market denetimleri gündeme gelmeye devam eder mi?
Enflasyon yükseldikçe gündeme gelmeye devam eder. Özellikle siyasetin çözüm aramak yerine suçlu aramak istediğinde… Göstermelik baskınlar, etiket dövmeler, soğan depoları basmalar, ceza yağdırmalar ama kök soruna dair hiçbir şey yapmamak…
PROBLEMİ OKUYAMAYAN SORUYU ÇÖZEMEZ
Eskiden televizyonu çatı antenlerle izlediğimizde, TRT ekranında necefli maşrapa fotoğrafı çıkar ve şöyle yazardı; “görüntüdeki bozukluk, yayındandır. Anteninizin ayarıyla oynamayın.” Bugün marketleri günah keçisi yaparak, esnafı ahlaksızlıkla suçlayarak, kök sorunu çözeceğimizi sanıyoruz.
Oysa sorun, tarladan çatala uzanan zincirdedir ve problemi okuyamayan yönetimin zincirdeki sorunları çözmesi mümkün değildir.