Enflasyon faizi sobeledi, Merkez ne yapacak?
Bildik fizik kuralıdır; ne kadar ileride olursan ol, eğer hareket etmiyorsan, ardından gelen seni yakalar, hatta geçer bile… Faiz, Naci Ağbal’ın bıraktığı zirvede duruyordu. Hatta öyle ki başını yedi bu zirve. Enflasyon ise kıpır kıpır tırmanırken, nihayet Temmuz’da Ağbal’ın faizini yakalayıverdi.
Tüketici fiyatları, Temmuz’da %1,8, yıllıkta; %18,95’e çıkıverdi. Üretici fiyatları mı? Ne siz sorun ne ben söyleyeyim; %44,92 ve tüketici fiyatlarıyla makası; 26 puana açıldı. Araya birkaç ülkenin enflasyonu dahi sığacak bir makas bu ve yakında tüketiciyi de yukarı çekecektir.
YUKARI TÜKÜRSE BIYIK AŞAĞI TÜKÜRSE SAKAL
Şu sıralar hiç kimse Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun yerinde olmak istemez. Birbiriyle çelişen 3 çapraz ateşin baskısı altında. 1-Lira tasarrufçusuna söz vermişti ama enflasyon faizi yakaladı ve reel getiri sıfırlandı. 2-Cumhurbaşkanına söz vermişti, indirecekti. Oysa dünyada indirim sezonu kapandı, dolar zaten bu indirimi affetmez. 3-Liraya reel getiri adına faizi artırsa, Resmi Gazete’nin bir gece yarısına bakar, azlediliverir.
Şu anda reel faizde fotofinişle ayakta duran sözünü çiğneyecek mi? Gelecek PPK toplantısında faiz artırabilecek mi? Eğer bunu yapmazsa şimdilerde değerlenen Türk Lirası, yeni bir dolarizasyon rallisiyle baş edebilecek mi? Allah Guvernörün yardımcısı olsun.
SAHİ NE OLDU BİZİM ENFLASYON ZİRVESİ?
Bir yandan yapısal reform diye pansuman tedbirler açıklayacak diğer yandan Merkez Bankası Başkanı’nı yalnız bırakıp “ıssız adam” yapacak sonra da enflasyona zirve biçeceksin? Güya Nisan’da görecektik zirveyi. Sonra son çeyrek dendi. Şimdi başka baharlardan söz eder olduk.
Gıda komitesi kurduk, etiket dövdü, soğan deposu bastı. Fiyat İstikrar Komitesi kurduk, kurulduğu saatte doğal gaza, elektriğe rekor zam yaptık. Baktık mızrak çuvala sığmıyor, enflasyon hedefini azıcık ettik. Ama enflasyon yine bildiğini okumaya başladı. Netice; tedbirde zırvalarsan zirveyi göremezsin.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Enflasyonun yüksek olduğu dönemde neler gözlenir?
Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde görülen 5 etki: 1- Varlık fiyatlarında aşırı yükselişler. 2- Alım gücünün düşmesi. 3- TL’den kaçışın hızlanması. 4- Yüksek faiz rotası. 5- Sürekli zamlar, çok yüksek rakamsal ifadelerdir.
Enflasyon halk açısından neye işaret eder? Enflasyonist ortamda tüketici neleri yapmaz?
Enflasyonun halk açısından varlığına işaret eden 3 gösterge: 1) Pazara gidilen file eksik dolar. 2) Alınan maaş ay sonunu getiremez. 3) Araba bile yatırım aracı haline gelir.
Tüketicinin asla yapmayacağı 3 hareket: 1-Faiz düşükse vadeliye para yatırmaz. 2-Parayı asla TL’de nakit tutmaz. 3-Taleplerini ertelemez.
YENİ MÜJDE HABERLERİ DUYACAĞIZ
Enflasyon, kötü ekonomi yönetiminin göstergesidir. Gelir dağılımının bozulduğuna işaret eder. Sabit gelirlinin cehennemi olmuştur. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde; ekonomi yönetimi sık sık yeni müjdeler verir.
Enflasyon zaten yasasız olarak toplumu vergilendirmek değil midir? Ağustos ayında yeni müjdelere hazır olun. Kesin bir yerlerde doğalgaz rezervi bulunmak üzeredir. Petrol fışkıracak kuyuların haberi; eli kulağındadır.
Ancak hayati soru değişmeyecektir; gerçekleşmeyen müjde, kime ne fayda sağlar? Müjdeci, yalancılığıyla damgalanır, buna inanan hayal kırıklığı yaşar, ülke orta gelir tuzağında patinaj yapar durur. Belki de müjde yerine, gözyaşı vaat edilmeli ki külfetsiz bu belanın defedilemeyeceğini kavrayabilelim.