Enflasyon ‘düzelttirmesi’ girdabından çıkmanın yolları
Serdar KARAKUŞ
SMMM | Audit | Tax | Consultant
2024/2. geçici vergi döneminden itibaren vergili şekilde uygulanmaya başlanan ‘Enflasyon Düzeltmesi’nde sular durulmuyor, 20 yıl önce ilk kez; fakat vergisiz olarak uygulanan Enflasyon Düzeltmesi 20 yıl sonra ikinci kez; lakin “ilk kez vergili şekilde uygulanmaya” başlandığı günden bu zamana kadar tartışılmaya devam etti. Sıcak geçen Ağustos ayına birde Enflasyon Düzeltme uygulamaları eklenince 2024/2. geçici vergi dönemi adeta geçmez/bitmez oldu.
Aslında sorunun temel kaynağı 31.08.2024 tarihinde yayınlanan 563 no.lu Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) Enflasyon Düzeltme Tebliği’nden kaynaklanıyor. Bu tebliğ mezkûr durumu öyle bir hale getirdi ki Enflasyon Düzeltmesi/Muhasebesi artık ‘Enflasyon Düzelttirmesi’ne döndü.
Yazımızda VUK 563 no.lu Tebliği’nin yol açtığı sorunlara değinip, ‘enflasyon düzelttirmesi’ girdabından çıkmaya yönelik çözüm önerilerini sunmaya çalışacağım.
- Soru: VUK 563 no.lu Tebliğ ile sadece 2024/2. ve 2024/3. geçici vergi dönemleri mi muaf, yıllık enflasyon düzeltmesi olacak mı?
Çözüm: VUK 563 no.lu Tebliğ ile 2023 sonu brüt satışları 50 milyon TL altında olan mükelleflerin 2024/2. ve 3. geçici vergi dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi yapılmadan ve bilanço eklenmeden geçici vergi beyanname verilmesi olumlu bir gelişme olmakla birlikte bu kapsama giren mükelleflerin 2024 yıllık gelir/kurumlar beyannamesinde de Enflasyon Düzeltmesi yapılmadan verileceğine dair durumun netleştirilmesi gerekmektedir.
- Soru: 2024/2. Dönem Geçici Vergi Beyannamesi’nde kayıtların düzeltilmeden beyannamede düzeltme yapılmayıp bir sonraki dönemde yapılması durumu nasıl çözülür?
Çözüm: Şayet 2023 sonu cirosu 50 milyon TL altında olan mükelleflerin 2024 yıllık gelir/kurumlar beyannamesinde Enflasyon Düzeltmesi yapılmadan ve bilanço eklenmeden verilecek ise bu kapsam 2024/2. dönem geçici vergi beyannamesini VUK’un 563 no.lu Tebliği’nden önce onaylayan mükelleflerin 2024 yılına ilişkin yapmış oldukları Enflasyon Düzeltmesi kayıtlarını 01.07.2024 ters kayıtla geri çekerek 2024/3. geçici vergiyi bu şekilde kayıtların netleştirilmiş olarak verilmesi sağlanmalıdır.
- Soru: 2024/2. Geçici Vergi Beyannamesi’nde kayıtları düzeltmeden beyannamede düzeltme yapılması nelere yol açar?
Çözüm: Aksi durumda yani VUK 563 no.lu Tebliğ’in 4. maddesi 2024/2. geçici vergi beyannamesinde kayıtların düzeltilmeden beyan üzerinden matrah artırmanın veya eksiltmenin mali müşavirler ve mükellefler nezdinde ciddi vergisel yük/risk getireceği aşikârdır. Ayrıca bu durum yani tebliğle kanunun önüne geçilmesi Anayasa’ya aykırılık teşkil etmekte ayrıca kuruma olan güveni zedeleyecektir. Bununla birlikte kayıtların düzeltilmeden beyannamelerin düzeltilmesi Enflasyon Düzeltmesi tekniğine aykırıdır. Zira 2024/2. geçici vergi döneminde yapılan Enflasyon Düzeltmesi; Stoklar, Sabit Kıymetler/Amortismanlar, Avanslar ve özkaynaklar gibi birçok hesabı doğrudan etkilemiştir. Bu hesapların ne olacağı belirsiz hale gelecektir.
- Soru: 2024/2. Geçici Vergi Beyannamesini Enflasyon Düzeltmesi yapılarak veren mali müşavirler ile mükellefler cezalandırılmakta mıdır?
Çözüm: Maalesef ki zamanında geçici vergisinde Enflasyon Düzeltmesi yapılmış şekilde 2024/2. geçici vergi beyannamesinin son tarihi olarak belirlenen 27.08.2024 tarihine kadar süresi içinde beyannamesini düzenli olarak veren mali müşavirler ile bu beyannameden tahakkuk eden vergiyi ödeyen mükellefler nezdinde vaktinde iş yapılması bir anlamda cezalandırılmakta ve işini son dakikaya bırakanlar ise ödüllendirilmekte algısı oluşmaktadır.
- Soru: 2023 cirosu 50 milyon TL ve üzeri olan mükellefler 2024 yıllık gelir ve kurumlar beyannamesinde Enflasyon Düzeltmesi yapacaklarsa o zaman 2024/2 geçici vergi beyannamesi neden düzeltiliyor?
Çözüm: Şayet 2023 sonu cirosu 50 milyon TL altında olan mükelleflerin 2024 yıllık gelir/kurumlar beyannamesinde Enflasyon Düzeltmesi yapacaklarsa zaten herhangi bir düzeltme beyanı verilmesine gerek bulunmayacaktır. Zira nasıl ki 2024/1geçici vergi döneminde Enflasyon Düzeltmesi yapılmayıp 2024/2.geçici vergi döneminde Aralık/2023-Haziran 2024 taşıma katsayısı ile yapıldı ise aynı şekilde Haziran 2024-Aralık 2024 taşıma katsayısı ile de düzeltme yapılabilir. Dolayısıyla 2024/2.geçici vergi döneminde yapılan düzeltme işleminin düzeltmesine veya geri çekilmesine gerek kalmaz. Ancak tekrar belirletmekte fayda var; 2023 sonu cirosu 50 milyon TL altında olan mükelleflerin 2024 yıllık gelir/kurumlar beyannamesinde Enflasyon Düzeltmesi yapılmadan ve bilanço eklenmeden verilmesi durumunu ivedilikle netleştirilmesi gerekmektedir.
- Soru: 2024 yılında kurulan ve cirosu oluşmayan mükellefler VUK 563 kapsamında mıdır?
Çözüm: Evet ancak tebliğe ilave olarak; 2024 yılında kurulan ve cirosu oluşmayan mükelleflerin de kapsamda olup, 2024/2-2024/3 Geçici Vergi Dönemleri’nde Enflasyon Düzeltmesi yapmayacaklardır.
- Soru: 2023 cirosu yıllara sari işler nedeniyle brüt satışlarda yer almayan ve 350 hesapta takip edilen inşaat şirketleri 2024/2-2024/3 geçici vergi dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi yapmaları gerekir mi?
Çözüm: 2023 yılında yıllara sari iş nedeniyle oluşan 350 hesabında yer alan hasılattan kaynaklı olarak esasen brüt satış oluşmadığından 2024/2-2024/3 geçici vergi dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi yapmalarına gerek bulunmamakla birlikte tebliğde 2024 yılında Enflasyon Düzeltmesi yapılıp yapılmayacağının belirtilmesinde fayda bulunmaktadır.
Son Söz; Düzeltmenin, Düzelttirmesinin Düzeltmesi Olmaz...