Enflasyon düzeltmesi uygulayan şirketlerde esas alınacak tablolar
Hakan Şirin
Mali Müşavir
Enflasyon düzeltmesinin uygulanmasıyla birlikte çokça konuşulan bir belirsizlik, 15 Haziran 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “Enflasyon Düzeltmesi Uygulayan Şirketlerde Esas Alınacak Finansal Tablolara İlişkin Tebliğ” ile giderilmiş oldu. Uzun süredir taslağına gördüğümüz bu tebliği artık meri halini kavuştu. İlk önce bu belirsizlik neydi ondan bahsedelim.
2023 yılı enflasyon düzeltmesinde enflasyon düzeltme farklarının öz kaynaklar havuzlanması sebebiyle düzeltme öncesi ve sonrası özkaynaklarda ciddi farklılar oluştu. Aynı firmaya ve aynı döneme ait farklı mali tablolarda yer alan farklı özkaynak tutarları, kâr dağıtımı, bölünme, birleşme, sermaye artırımı, borca batıklık gibi özkaynaklara dayalı işlemlerde hangisinin esas alınacağı hususunda tereddütlere sebep oldu. Yukarıda bahsettiğim tebliğ ile bu konulara net açıklama yapılmış oldu.
Söz konusu tebliğe göre bağımsız denetime tabi olan şirketler finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen muhasebe standartlarına uygun hazırlamak zorunda olan şirketler tarafından kanunun 88’inci maddesine göre hazırlanan enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tabloları esas alacaklar.
Bağımsız denetime tabi olmayan şirketler ise 2023 yılına özgü olarak;
a)Serbest yedek akçelerden ve dağıtılabilir diğer kaynaklardan zarar mahsubu sonrasında kalan değerlerden kâr payı dağıtımı yapılması, sermaye artırımı ve azaltımı, birleşme, bölünme, tür değişikliği işlemleri ile sermaye kaybı ve borca batık olma durumlarının tespitinde enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarını,
b) Kanun veya şirket sözleşmesine göre net dönem kârının esas alındığı; kâr ve kazanç payı dağıtımlarında, yedek akçe ayrılmasında, intifa senedi sahiplerine ödeme yapılması ile dönem içerisinde dağıtılmış olan kâr payı avansına ilişkin hesaplamalarda enflasyon düzeltmesi uygulanmamış finansal tablolarını dikkate alacaklardır.
Bağımsız denetime tabi olmayan şirketlerin 2023 sonrası dönemler için ise enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar esas alınacaktır. Fakat şirketlerde, dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplamını aşamayacaktır.
Şirketin sermayesine ilişkin yapılacak değerlendirmelerde, ticaret siciline tescil edilmiş olan sermaye tutarı esas alınacaktır. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumlu farkları, diğer öz sermaye kalemlerine ilişkin olumlu farklar ile bunların dışında kalan iç kaynakların, enflasyon düzeltmesinden kaynaklı zararlar dâhil zararlar ve olumsuz farkları aşan kısmı sermayeye ilave edilebilecektir. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumsuz farkları ile enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan diğer olumsuz farklar ise genel kurulda alınacak karara istinaden, sermaye azaltımı yoluyla veya olumlu farklar yahut diğer iç kaynaklarla mahsup edilebilecektir. Bağımsız denetim kapsamında olan şirketlerde gerçekleştirilecek sermaye artırımlarında, enflasyon düzeltmesi uygulanmış mali tablolarını esas alınmakla birlikte, sermayeye eklenecek iç kaynak tutarı, Vergi Usul Kanunu’nun hükümlerine göre enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan sermayeye eklenebilecek iç kaynakların toplamını aşamayacaktır.
Yukarıda değindiğim konularda alınacak kararlarda, şirketin ve kârdan pay alacakların vergisel yükümlülüklerine ilişkin ilgili mevzuat hükümleri saklıdır.