Enflasyon düzeltmesi o kadar da adaletsiz değil!
CANER SAMANCI
Vergi Müfettişi – Ekonomist
Enflasyon düzeltmesinin 2. Geçici Vergi döneminde uygulanacağının kesinleşmesi ve beyannamelerin şekillenmesi ile birlikte özellikle ekstra bir vergi yükü ile karşılaşacak olan sektör ve işletmelerden rahatsızlık söylemleri de dillendirilir oldu.
Özellikle dış finansman yükü fazla olan şirketler uygulamanın daha çok vergi ödeyen tarafındalar. İlave vergi yükü can sıkıcı bir durum olsa da bugün karşılaşılan manzara kendileri için sürpriz değil! 2021’den itibaren girdiğimiz yüksek enflasyon sürecinin, Vergi Usul Kanunu’nda on yıllardır var olan enflasyon düzeltmesi uygulaması ile nihayete ereceğinin öngörülmesi gerekiyordu. Finansmanının ucuz ve bizatihi kendisinin bilançoları iyileştirici etkisi üzerine yatırım fayda maliyet analizlerini yaparken denklemi yanlış kuran işletmeler için bugün oluşan vergi yükünün zanlısı enflasyon düzeltmesi olarak görülse de failin biraz da iç yönetim ve karar mekanizmalarında aranması gerekiyor.
Kaldı ki, 2023 yılsonunda yapılan ‘vergisiz’ enflasyon düzeltmesi ile yıllardır defter değeriyle reel değerlerinden çok geride kalan aktif varlıklar bugünkü değerlerine biraz olsun yakınsar oldular. Bu varlıklar daha önce çıkan geçici kanunlarla değer farkları üzerinden %2 - %3 oranında vergilendirilerek değerlemeleri yapılırken 2023 yılı düzeltmeleri ile ileriye dönük %25 vergi avantajı sağlanması opsiyonu ücretsiz olarak satın alınmış olundu.
Dolayısıyla konuya sadece cari vergi beyanındaki ödeme artış ya da azalışı olarak bakmamak, ‘süreklilik’ ilkesi doğrultusunda faaliyette bulunan işletmelerin kümülatif olarak orta vadede elde edeceği kazanım ya da kayıplar yönünden yaklaşmak gerekiyor. Tam da bu sebeple, enflasyon düzeltmesi sebebiyle faaliyet karı azalan ya da gün sonunda zarar yazan firmalar için ileriki dönemlerde ortaya çıkacak vergi yüklerinin de bugünden gündeme alınarak aksiyon alınması; düzeltme işlemlerinin haksız ve hakkaniyetsiz sonuçlar doğurması yönünden kendilerini sistemi suçlar durumda bulmalarından kurtaracaktır.