Endeksler zirve yapsa da mali genişleme şart

Fed toplantısının yapıldığı gün, yani geride bıraktığımız çarşamba günü, aynı zamanda ABD perakende satış verisinin de açıklandığı gündü. 2008 krizinden sonra hane halkının gelirinde yaşanan düşüş, yüksek işsizlik oranı ve artan temkinliğinin bir yansıması olarak tasarruf artışları neticesinde pek çok gösterge gibi perakende satışlar da zirvesini aşabilmek için 4 yıl boyunca beklemek zorunda kaldı. Ancak bu krizde değil 4 yıl beklemek 4 ay içinde satışlarda yeni bir zirve gerçekleştiğini gördük. Kapatmaların dünya çapında olduğu, işsizlik oranının bir anda patlayıp hala mart öncesi seviyelerin çok üzerinde seyrettiği bir ortamda bu nasıl gerçekleşti? Tasarruf oranı kriz öncesi yüzde 8,8 civarında seyrederken şu anda yüzde 13’ün üzerinde olmasına rağmen kim hangi gelire dayanarak harcama yapıyor? Elbette geçtiğimiz aylarda gerçekleşen devasa kamu transferleri sayesinde.

2008 krizi ile karşılaştırıldığında bile muazzam bir büyüklükten bahsediyoruz. Her ABD vatandaşına gönderilen 600 dolarlık çeklere ek olarak genişletilmiş işsizlik sigortası ödemeleri, şirketlere yapılan destekler ve çeşitli ötelemeler sayesinde bu krizde hane halkının gelirinde krizin büyüklüğüne paralel bir gerileme söz konusu olmadı ve tüketim bazlı göstergelerin hızlı toparlandığını gördük. Ancak söz konusu transferlerin önemli bir kısmı temmuz sonu itibarı ile sona erdi. Ağustos ayı itibarı ile de daha önce hızlı toparlanma gösteren iş gücü piyasasında yavaşlama işaretleri belirdi. Ve nihayet dün açıklanan kasım ayı perakende satış verisinde hem daha önce açıklanan ekim ayı verisini eksi olacak şekilde revize edilirken kasım ayında da aylık bazda manşette yüzde 1,1 çekirdek bazda ise yüzde 0,8 gerileme olduğunu görüldü.

Kara Cuma satışlarının geçen yıla oranla daha düşük olduğunu da biliyoruz. Ülkemiz dahil dünyada pek çok ülke yeniden kısmi kapatma önlemleri aldığı için perakende sektörü açısından kritik Noel-Yılbaşı döneminin de zayıf geçeceğini söylemek hatalı olmaz. O halde Fed daha agresif davransın, daha çok varlık alımı yapsın! Finans piyasaları hala bu tip ilginç görüşler seslendire dursun bu kötü gidişatı durdurabilecek tek dinamik harcama gücüne sahip bir diğer aktörün yani ABD devletinin bir kez daha devreye girmesi olacaktır. Seçim öncesi tartışmalarda yaklaşık 2 trilyon dolar üzerine dönen 2. mali genişleme paketinin büyüklüğü şu anda 1 trilyon doların altına gerilemiş durumda. Birkaç gün içinde çıkmaması durumunda şubat soru mart ayına kalacak olan söz konusu paket insanların bir süre daha ekonomik olarak ciddi anlamda zorlanmasına neden olacaktır. Bu nedenle ivedi bir şekilde, içinde vatandaşlara aylık ödemeler ve bitmek üzere olan işsizlik sigortasının uzatılması gibi maddeler de bulunan, bu paketin geçmesi gerekiyor.

Aşı elbette çok önemli bir gelişme ancak pek çok ifl asın, işten çıkartmanın ve genel olarak deflatif gelişmenin yaşanacağı önümüzdeki birkaç aylık dönemi doğrudan atlayarak aşının yarattığı normalleşmeyi satın almak fazla iyimserlik barındıran bir hareket.