Emeklilikte yaşa takılanlar için getirilen yeni yasal düzenleme

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 7438 sayılı Kanun, 03.03.2023 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir.

Anılan kanun ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na geçici madde 95 eklenmiştir. Keza, yeni düzenleme ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 23. maddesinin beşinci fıkrasının ikinci cümlesi ile geçici 24. maddesinin birinci fıkrasının dördüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.

Yapılan bu düzenlemeler ile; 

- EYT’liler için yaş şartı kaldırılmış ve

- Emeklilik sonrası aynı kişilerin aynı işyerinde işe alınması halinde işverenlere sigorta primi yönünden indirim, getirilmiştir.

1- EYT’liler için yaş şartının kaldırılması

Yapılan düzenleme ile,

- 08.09.1999 tarihinden önce (bu tarih dahil) malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlayanlar,

- 09.09.1999 tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihini 08.09.1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürenler,

için mevcut mevzuattaki emekliliğe hak kazanma koşulları arasından yaş şartı kaldırılmıştır.

Bir işyerinde sigortalı olarak çalışmakta iken bu düzenlemeden yararlanarak emeklilik müracaatı yapacak olanların, normalde olduğu gibi öncelikle, bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik Merkezi’nden emekli olabileceklerine dair yazı almaları ve bu yazıyı çalıştıkları işyerlerine yazılı olarak bildirmesi ve emeklilik nedeniyle işten çıkışının yapılmasını talep etmeleri gerekir. Bu talebi alan işverenlerin de “08-Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle SGK çıkışı” kodu ile sigortalıların işten çıkışlarını yapmaları gerekmektedir. Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 03.03.2023 tarihli duyurusunda “sigortalıların emekli olabilmeleri için Kurumdan “Emekli Olur” yazısının temin edilmesine gerek bulunmadığı, işverenlerce sigortalıların söz konusu belgeleri temin etmesi için Kuruma yönlendirilmemesi, e-Devlet üzerinden temin edilecek bilgi ve belgelere istinaden işten ayrılış bildirgelerinin düzenlenmesi, sadece hizmetlerinde tereddüt olan sigortalılar için Kurumdan resmi yazı talep etmeleri gerektiği” açıklanmıştır.

Emeklilik başvuruları https://www.turkiye.gov.tr/sgk-tahsis-talep-taahhut-beyan üzerinden yapılabileceği gibi elden veya posta ile de yapılabilir. E-devlet üzerinde yaşanacak yoğunluk nedeniyle elden veya posta ile yapılacak başvurular sigortalıların en son çalıştıkları işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezleri/Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri’ne yapılmalıdır.

2- Aynı işyerinde yeniden işe alınacak EYT’lilerin Sosyal Güvenlik Destek Primi hisselerinden indirim imkânı

Anılan yasal düzenleme uyarınca, bu kapsamda emeklilik nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde tekrar aynı işyerinde Sosyal Güvenlik Destek Primi’ne (“SGDP”ye) tabi olarak çalışmaya başlamaları halinde, SGDP’ye tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren SGDP işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine tarafından karşılanacaktır.

Öte yandan, kişiler işten çıkışının yapılmasının akabinde emeklilik aylığı başvurusu yapabileceğinden ve başvuru alınıp tahsis numarası verildikten sonra kişinin yeniden işe girişi yapılabileceğinden, tekrar işe girişin emekli aylığı başvurusuyla aynı gün olmamasına ve en az bir gün sonrasına yapılmasına dikkat edilmesinde fayda vardır.

Kıdem tazminatı

1475 sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte bulunan 14. maddesi hükmü uyarınca,  bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla iş sözleşmesini sona erdiren çalışanlar, çalışma süreleri 1 yılı aşmışsa kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir. İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince, her geçen tam yıl için, işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.

Dolayısıyla, emeklilikte yaşa takılanlar için yürürlüğe konulan yeni düzenleme ile emeklilik aylığı bağlanma koşullarını sağlayan çalışanlar, çalışmakta oldukları işverende 1 yıllık kıdemlerini doldurmuş olmaları ve emeklilik şartlarını sağlamaları nedeniyle işten ayrıldıklarını belirtir dilekçeyi işverenlerine ibraz etmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.