Elektronik ticaretin hukuksal boyutu
Av. Zafer İşeri
[email protected]
Günümüzde artan nüfus ve özellikle pandemi döneminde yaşanan kısıtlamalar sonucu insanların e-ticaret platformlarına ve uzaktan alışveriş imkânı sunan hizmetlere olan ihtiyacı sürekli artmıştır. Rekabet ortamının üst düzeyde olduğu e-ticaret platformları; vatandaşların ihtiyacı olan hizmete, ürüne piyasa koşullarında en uygun fiyatlarla ulaşmasını da mümkün kılmıştır. Gelişen ve süreci geçmişe göre çokça hızlandıran kargo şirketleri de bu alanın gelişmesine olanak sağlamıştır. Pandemi döneminde insanlara temassız alışveriş yapma imkânı sunan e-ticaret platformları, pandemi sonrasında da popülerliğini devam ettirmiş ve insanların bu hizmeti kullanmaya devam etmesiyle günümüzde de hacim olarak daha çok büyümesini sağlamıştır. Elde edilen verilere göre 2023 yılının ilk 6 ayında ülkemizde e-ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %109,7’lik artışla 652,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Bu oran e-ticaret hacminin ülkemiz için çok ciddi bir oran olduğunu göstermektedir.
Elektronik ticaret, işletmelerin iş ve işlemlerini internet üzerinden ticari faaliyet göstermesine olanak sağlamaktadır. E- ticaret vasıtasıyla kişiler, zaman ve mekân kısıtlaması olmadan belirli bir bedel karşılığında istediği hizmet veya ürüne günün 24 saati yanıt bulabilmektedirler. E-Ticaret Kanunu 2014 yılında “Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” başlığı ile Resmî Gazete’de yayımlanmış ve 2015 yılında kabul edilmiştir. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da e-ticaret “fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrimiçi iktisadi ve ticari her türlü faaliyet” olarak tanımlanmıştır. E-ticaret kanunu hem tüketicinin hem de işletmelerin haklarını güvence altına almayı hedeflemektedir.
E-ticaret platformlarının gelişmesi, bu hizmete olan ihtiyacın ve hacmin sürekli olarak artması, bu alanda yaşanan sorunların da arttığını göstermektedir. Özellikle işletmeler arasında rekabet oranlarının fazla olması bu alanda çıkabilecek sorunlara karşı hukuki olarak çözümsel yaklaşımlara da ihtiyaç duymaktadır. Elektronik ticaret hukukunun temelde kendine özgü birtakım mevzuatları olsa da Fikri Mülkiyet Hukuku, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve veri güvenliğine ilişkin düzenlemeler, Rekabet Hukuku, Tüketici Hukuku gibi hukukun birçok alt dalı ile birleşerek aynı çatı altında toplanır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ve Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, e-ticaret hukukunun temelini oluşturan en önemli kanunlardır. E-ticaret alanında yaşanabilecek önemli uyuşmazlıklardan olan rekabet, siber güvenlik, satış sözleşmeleri, platform üyelikleri, kişisel verilerin gizliği, cayma hakkı ve iade konuları sıkça karşımıza çıkmakta olup bu alanlarda yaşanan uyuşmazlıklar yukarıda bahsettiğim kanunlarla çözüme kavuşturulacaktır.
E-ticaret alanlarında yapılan alışverişlerde yaşanacak sorunlarda dikkat çekeceğimiz önemli hususlardan biri de alınan ürüne ait faturanın alınmamasıdır. Çokça karşılaştığımız durumlardan biri olan satıcının fatura kesmeden ürünü tarafımıza ulaştırması hukuka uygun olmamakla birlikte daha sonra yaşayacağımız durumlar için de büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple yaşanacak bütün olumsuzluklara hazırlıklı olarak fatura verilmesi önemle talep edilmeli, fatura vermek istemeyen bir işletme ile herhangi bir alışveriş yapmayarak kendimizi bu anlamda güvene almalıyız. E-ticaret alanlarında alışveriş yaparken birçok kişisel verimizi de alışveriş yaptığımız platforma işlemekteyiz. Bu anlamda bu bilgilerin güvenliği de şahsımız adına çok önemli olup alışveriş yapılan siteler veya uygulamaların güvenli olup olmadığı araştırılmalı, kart bilgilerimizi kaydetmemeye özen göstermeli ve alışveriş esnasında 3D Secure (internetten ürün ya da hizmet satın alırken internet sitesini yöneten işletmeyi, kart sahibini ve bankayı güvence altına alan üç boyutlu bir protokoldür) yani güvenli ödeme seçeneğini mutlaka kullanmamız gerekmektedir. 3D Secure hizmeti ile kart bilgilerimizin güvenliği sağlanmış olur ve olumsuz sonuçların yaşanmaması adına alışverişlerimizi bu hizmeti kullanarak ödeme kabul eden platformlarda yapmalıyız.