Elektrikli araçlar (EV) dış ticaret dengemizi bozacak
Ferda Besli
2023 Nisan ayına ait dış ticaret istatistikleri açıklandı ve ihracatımızı geçen yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 17,2 azalarak 19.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. İthalat ise yüzde 4,5 azaldı ve nisan ayında 28.2 milyar dolar olarak gerçekleşirken dış ticaret açığımız 8.9 milyar dolar oldu.
Dış ticaret verilerine detay baktığımızda dikkati çeken başlık otomotiv sektörü oldu. Yıllarca dış ticaretimize çok olumlu katkıda bulunan sektörde dış ticaret dengesi bozuluyor.
Tablodan görüldüğü üzere 2023 Nisan ayı itibariyle ihracatımız ithalatımızın altında olup ilk defa dış ticaret açığı vermeye başladık. 2021 yılında otomotiv üretimi ve oto parça ihracatı toplam ithalatın yüzde 60 ve 2022 yılında yüzde 52 fazlasını karşılarken trendin 2023 yılından gerilediğini görüyoruz. Aslında sorun sadece otomotivden gelmiyor. Nisan 2023 dış ticaret rakamlarına göre ilk 4 aylık dış ticaret açığımız 43.5 milyar dolar olup geçen yılın aynı dönemine göre artış yüzde 33,2’dir ve ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 65’e geriledi. Dolayısıyla TCMB’nin rezervleri yılbaşına göre 28 Nisan 2022 itibariyle 14 milyar dolar azaldı.
Otomotiv sektörü pazar rakamlarını OYDER’den aldık. 2023 Nisan ayı itibariyle 333 bin 650 araç satıldı. Bu araçların 130 bin 990’ı yerli, payı yüzde 39 ve 202 bin 660 adedi ise ithal, payı yüzde 61 ve Hybrid+Elektrikli araçların payı yüzde 14. İlk 4 aylık satışları 10 yıllık ortalama rakamlar le karşılaştırdığımızda yüzde 50 üzerinde satış artışı var. 10 yıllık ortalama yıllık 792 bin 241 adet iken bu satış trendine göre pazar 1 milyon adedi geçecek görünüyor. Dolayısıyla ekonomimizin lokomotifi otomotiv ve yan sanayinin sektör içindeki payı azalıyor ve ilk defa net ihracatçı konumunu Nisan 2023 yılında kaybetmiş oldu.
Sonuç olarak, sektördeki sayıların bunun geçici değil bir trend olduğunu gösteriyor. Önerilerim.
1- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile İstanbul Sanayi Odası, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ve TAYSAD birlikte ortak eylem planı hazırlamalıdırlar sektördeki kan kaybını azaltmak için.
2- TCMB ve bankalar son zamanlarda sektördeki yatırımları teşvik etmek için selektif kredi uygulamasına başlamalıdırlar. Sektörün 2022 yılında YTB adedinden aldığı pay yüzde 3 ve 576 milyar TL’lık YTB tutarından 42 milyar TL rakam ile payı yüzde 7’dir. Dolayısıyla lokomotif sektör olarak yatırımlardaki payı çok düşüktür. Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi Uygulamasından bu sektör için özel fon ayılmalıdır.