Ekonomide lale devrinin bitiş tarihi netleşti

Ekonomide yeni döneme girildi. Değişen ekonomi yönetimi ile çekilen yabancı sermayeye güven verecek ortam yeniden sağlanmaya çalışılıyor. Ekonomi aktörleri değişirken Merkez Bankası gibi kilit noktadaki kurumlarda da yönetimsel değişimler yaşanıyor. Gördüğüm şudur; ekonomide lale devrinin bitiş süreci ilk faiz toplantısında olacak.

Bu değişimlerle birlikte, yeni bir anlayışın ve politika yaklaşımının benimsendiği açıkça görülüyor. Sadece değişimin süreci ve Ağbal travması konusunda piyasaların çekimserliği var; onu da zaman gösterecek. Gittiğim her yerde bana sorulan ilk soru şu; “Mehmet Şimşek’in raf ömrü ne olur?”

KUR TIRMANIŞI NE KADAR SÜRER?

Öncelikle, yabancı sermayenin ülkeye olan güvenini yeniden kazanmak ve yatırım ortamını iyileştirmek hedefleniyor. Bu, istikrarlı ve öngörülebilir bir ekonomik ortam yaratmayı amaçlayan politikaların hayata geçirilmesiyle mümkün olabilir. Gayret edilse dahi bir zaman alacağı aşikâr...

Döviz kurlarına baktığımızda aylardır baskılanan kur artışa geçti. Dolar kuru 1 günde  %6’yı aşan yükselişle rekor tazeledi. 23,16 liraya yükseldi. Zincirlerinden boşalan kurun park edeceği seviyeyi ise faizlerin seyri belirleyecek. Özellikle tırmanış hızının ne yönde değişeceğini, faiz yaklaşımı belirler.

İKİ SORU İKİ CEVAP

Döviz kuru artarsa neler olur?

İthalat fiyatları artar; ithalat azalır. İhracat fiyatları ucuzlar; ihracat artar. Turizme yurtdışı ilgisi artar; cazip hale gelir. Sıcak para yüksek kurdan döviz bozar. ihracatçının savunduğu tez Nitekim zaten budur. Hele ki AB pazarlarında, Uzak Doğulu rakiplerinden %50 pahalı hale gelmeleri sebebiyle sipariş ve pazar kaybı azalır.

Döviz kuru artışı hangi olumsuzlukları tetikler?

Döviz kurundaki artış maliyetleri artırır. Şirketlerin finansman yükünü çoğaltır. Enflasyonu azdırır. Literatürde “kur geçişkenliği” dediğimiz olgu, etiketlerde fiyat artışlarını hızlandırır. Nitekim KKM’nin varlık sebebi de zaten yüksek kurun enflasyonu zıplatmaması idi.

NOT

PARA POLİTİKASINDA YENİ DÖNEM 22 HAZİRAN’DA BAŞLAYACAK

Türkiye ekonomisinde para politikasında yeni dönem 22 Haziranda başlayacak. En son 21 Aralık 2021’de Kur Korumalı Mevduat ihdas edilmiş ve heteredoks ekonomi politikasına geçilmişti.

Heteredoks uygulandığı dönemde enflasyonu %85,51’lere kadar taşıdık. Sonrasında baz etkisi, yaz etkisi ve son olarak gaz etkisi ile enflasyon %39,59 oldu. Böylece enflasyonu düşürdük! Ancak hayat pahalılığımız yerli yerinde duruyor.

Elinizdeki parasal araçları bir ekonomiyi inşa etmek veya yıkmak için kullanılabilirsiniz. Parasal mekanizmalar dikkatli kullanıldığında istihdam yaratılmasına, işletmelerin büyümesine ve fiyatların sabit kalmasına yardımcı olabilir. Fakat dikkatsiz kullanıldığında enflasyona, durgunluğa ve hatta finansal çöküşe yol açabilir.

Unutulmamalı ki para politikası ateş gibidir. Yemek pişirmek veya sıcak tutmak için kullanılabilir. Ama kontrol edilmezse hızla yayılabilir ve yangına neden olabilir. Amacınız ekonomiyi umursamamak ise, heterodoks gibi akıldışı yolları denersiniz de sonrasında hasarı tespit etmeniz dahi imkânsızlaşır.