Ekonomide istikrar için TL’de istikrar
Türk Lirası’nda haftalardır yaşanan sert düşüş ve aşırı oynaklık iş dünyasını tedirgin ediyor, ekonomiyi zorluyor. Merkez Bankası’nın politika faizini indirmesine rağmen uzun vadeli faiz oranları yükseliyor, enflasyon hızla artıyor ve enflasyon beklentileri bozuluyor. Ülkenin risk primi yükselirken, dışarıdan borçlanması daha maliyetli hale geliyor.
İş dünyasını temsil eden kuruluşlar da oluşan rahatsızlığı ve ortaya çıkan tedirginliği dillendirmeye başladılar.Geçen hafta Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan ve TÜSİAD’ın açıklamaları vardı. Hisarcıklıoğlu ve Bahçıvan kurdaki son hareketlerden duydukları endişeyi dile getiriyorlardı. TÜSİAD ise “yeni ekonomi programıyla amaçlanan sonuçlara erişilemeyeceğinin netleştiğini” söyledi. Benzer endişeleri hafta sonunda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile bir araya gelen banka genel müdürlerinin de dile getirdikleri belirtiliyor.
TL’deki istikrarsızlığın nelere yol açabileceğini geçmişteki birçok örnekten dolayı biliyoruz. Türkiye ekonomisinin en iyi dönemlerinin Türk Lirası’nın istikrar kazandığı dönemler olduğunu hatırlıyoruz. Aynı şekilde TL’nin sert değer kaybının yaşandığı dönemlerde ekonomi ve ticaretin durgunluğa girdiğini ve yatırımların durakladığını gördük. Bu konu daha önce birçok raporda, gazetede ve bu köşede de defalarca yazıldı, tartışıldı. ( https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/once-tlde-istikrar-sonra-onarim/640820 https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kalici-fiyat-istikrari-icin-tlde-istikrar-sart/634907 https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/turk-lirasinin-deger-kaybina-kayitsiz-kalabilir-miyiz/641504 )
Türkiye ekonomisi dolarize bir ekonomidir. Kur ve fiyatlar arasındaki geçişkenlik bizde diğer birçok ekonomiye göre daha yüksektir. Bu geçişkenlik özellikle TL’nin değer kaybettiği dönemlerde daha güçlü olmaktadır. Böyle bir ekonomik yapıda kur ve enflasyona dair yaşanan yüksek belirsizlik ve özellikle TL’deki aşırı oynaklık şirketlerin fiyatlamalarını ve yatırım planlamasını engelliyor.
Merkez Bankası bile geçen haftaki PPK açıklamasında 2022’nin ilk çeyreğinde “fiyat istikrarının sürdürülebilir bir zeminde yeniden şekillenmesi amacıyla geniş kapsamlı politika çerçevesi gözden geçirme süreci” yürütülmesinden bahsediyor. Eğer gözden geçirme ihtiyacı varsa bu gözden geçirme çok fazla ertelenmeden hemen yapılmalıdır.
Türkiye’nin ihtiyacı olan şey sağlam ve ihtiyatlı bir politika çerçevesi ile kural temelli piyasa ekonomisinden kopmamaktır. Ama önce kurda ve piyasalarda istikrar sağlanmalı ve güven unsuru yeniden tesis edilmelidir. Geçmiş yıllardaki uygulamalar gösteriyor ki; kurda istikrar sağlanmadıkça ekonomide ve piyasalarda istikrar sağlanamıyor. Kısa vadede kurdaki istikrar ise günlük 1-2 milyar dolarlık döviz satışlarıyla değil, TL’de istikrara yönelik para politikası uygulamaları ile sağlanabilir. Böylece üretim ve yatırımın önü açılabilir.