Ekonomide durum
Bizim okurlarımız gayet iyi bilirler, çünkü özellikle finansman kökenli olanlar her yıl bitiminde her türlü ticarî-malî hesabı en ince ayrıntısına kadar yaparlar, okurlar ve değerlendirirler. Ben, yine her yıl yaptığım gibi, yazdığım dergi, gazete ve diğer ilgili mecralarda yılın özetini çok da fazla uzatmadan yaparım. Bunu bir anlamda özeleştiri olarak da yaparım. İşte bu yazı onlardan biri.
Talihsiz son dört yıldan biri, dilerim artık bu sonuncusu olsun, 2022 de artık nihayet sona eriyor. Önümüzdeki yılların sağlık sorunlarından, pandemilerden uzak, ekonomilerin düzelmeye başladığı, bundan sonra savaşların olmadığı yıllar diliyorum.
Her şey 2019 yılı ortalarında başlamıştı. Gerçek Kasım 2019 gibi su üstüne çıktı. COVID-19 başladı. Yayıldı, ölümler başladı ve maalesef artarak devam etti. Tıp dahil herkes COVID-19’un 2019 ile biteceğini iyimser bir yaklaşımla da olsa varsayıyordu.
Öyle olmadı maalesef…
COVID-20, COVID-21 ve COVID-22 en yaygın şekliyle devam etti, bence son versiyon varyantları (müttefikleri) ile devam ediyor. Hattâ dünya, bu kadar kayıp vermiş olmasına rağmen yakın dönemde çektiği pandemi kısıtlamalarından çok sıkılmış olsa gerektir ki, anlamsız bir şekilde COVID’i erken bitirmiş gibi davranıyor. Bu; Çok tehlikeli, çok…
Tabii sadece COVID değil, küresel ekonomilerdeki hesaplananın, beklenenin üzerinde enflasyonun da olması da eklenince tüm ülkeler her anlamda zor duruma düştüler. ABD’ de Yellen’in güçlü Dolar Politikası, Powell’ın bu politikanın yerleşmesini hızla uygulamaya alması ile birlikte Birleşik Devletlerde son 41 yılın en yüksek orandaki enflasyonu ortaya çıktı. Durumu pek ciddiye almazmış gibi bir görüntü vermeye çalışan Lagarde da ECB’deki kontrolü söylemlerindeki kadar elinde tutamadı. AB ve Euro Bölgesi’nde de enflasyon yine son 40 yılın en yüksek mertebesine çıktı. Çin, Almanya, İngiltere de bu grupta yer aldılar.
Öyle bir anda tabii ki değil, ama ekonomide görülebilecek azami hızda enflasyon patlaması en net şekliyle ortaya çıktı. Bilindiği gibi iktisatta etkileşim, çoklu ve hızlı olur. Örneğin enflasyon başlarında roket hızıyla yükselen fiyatların tüy hızıyla düştüğüne ilişkin tezler vardır.
Bu yükseklikte, yaygınlıkta bir enflasyonun mutlaka devamında hiper enflasyon, işsizlik, durgunluk, enflasyon altında durgunluk gibi birçok yan çeşitleriyle ekonomilerin içine girdikleri maalesef gerçektir.
Bütün bunlar devam ederken üzerine çıkan Rusya Federasyonu ile Ukrayna arasındaki savaş insanlığı daha da zor duruma soktu. COVID pandemisinin verdirdiği can kayıplarına, savaşın getirdiklerini de ekleyince 2019 ile başlayan seri umarım 2022 ile sona ersin. Tabii ki bu sadece bir dilek olarak kalacak. Savaş da, pandemi de, ekonomilerdeki kötü gidişler de maalesef bir süre daha, 2023’te de sürecek…
Biz de elbette bu küresel ekonomilerin kapıldığı sele kapıldık, zarar gördük… Ekonomiyi toplamaya, toparlamaya çalışıyoruz, ama zor, hem de çok zor. İlan edilen (TÜİK) resmi enflasyon %85’lerde, Dolar /TL 18,6+, Brent 88 ABD Doları. Önümüzdeki dönemde resmen Haziran 2023 öncesi bir genel seçim yapılacak.
2022 yılı içinde bu konulara ilişkin yazdıklarımı www.nbe.com / www.ekonomim.com / tüm yazarlar / sf 6 da bulabilirsiniz. Tüm detayı ile 2022 sayısal analizlerini kendimce yaptım. Bundan önceki yazım da zaten 2022’nin bittiğine dair iki yazı… Bu yıl, yılın bitimi ve 2022 karamsarlıklarını bir kenara bırakmak istiyorum.
Mutlu ve sağlıklı yıllar…
Aynı yıl içinde, iki kez yeniden başlamak…
Yanılmıyorsam 2022’nin Mart ayı idi, Dünya Gazetesi ve www.ekonomim.com da yazmaya başladım. Uzun zamandır istediğim ve planlarımda bulunan bir konuydu. Sağolsunlar Sayın Hakan Güldağ [email protected] ve Sayın Veysel Ağdar [email protected] beni kırmadılar. Kasım ayına kadar bana göre yüksek sayılacak bir performansla 50 civarında makale yazdım. Şimdi tekrar aynı ekibin bir üyesi olarak www.ekonomim.com ve nasıl bir ekonomi grubumuzda yer almaktan son derece memnunum. Benim için önemli; yola beraber çıktıklarımla, beraber olmak, beraber devam etmek… İşte bu da aynı ekiple ikinci başlangıç…
Önce bu muhteşem ekibe, ekonomimizle başarılı olalım.