Ekonomide çoklu organ yetmezliği
Ekonomi can çekişiyor. Neden peki? Çoklu organ yetmezliği yaşıyor çünkü... Bu durum; ekonomik hayatı felç etmiş vaziyette. Öyle ki enflasyon açıklanıyor “TÜİK verileri acaba doğru mudur” diyoruz. Tek tek sepet verilerini inceliyor; alternatif kurum seçeneklerine bakıyoruz. Çünkü TÜİK organı yetersiz.
TCMB, para politikası kurulu toplanıyor faiz kararı çıkıyor; ama biz bu kararın önemsizleşen etkisini konuşuyoruz. Çünkü TCMB organı yetersiz. Borsada en derinlikli hisselerde %150’lik yükselişler %40’a varan düşüşler yaşanıyor, SPK ve BIST’ten tek ses çıkmıyor. Çünkü SPK da BIST de adeta felç olmuş organlar gibi yetmezlik içinde.
BAŞI DERTTE OLAN ORGAN TEK DEĞİL Kİ
Döviz piyasası peki? Dolar kuru kalemle çizilmiş gibi bir grafik seyri izliyor. Biz fiyat hareketini anlamlandırma çabasına giriyoruz. Ne soran var ne sorgulayan... Ekonomik organlarımızdan uyumlu ses yok. Her biri ayrı telden çalıyor. Bankalar Birliği büyük banka operasyonu karşısında bile başını uzatıp bakmıyor. Çünkü onlar da organ yetmezliği içinde…
Bitti mi? Ne gezer… Kurumların itibarını yerle bir eden açıklamalar da cabası… Meclis’e laf yok ama Meclis’in de edebildiği tek laf yok. Ekonomi bürokrasisi, organ yetmezliğinin adeta sergi alanı gibi… Hiçbir bürokrat, kendini riske atma ihtimali var diye imza atmıyor, çalışmıyor, ülkeye el freni oluyor.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Ekonomide çoklu organ yetmezliği neyin sonucudur?
Kurumların itibarsızlaştırılmasının... Risk unsurlarının görülmezden gelinmesinin... Ekonomik gerçekleri kabul etmemenin... Reformsuzluğun... Tedbirsizliğin… Boş vermişliğin… Siyaseten yozlaşmışlığın… Ahlak çöküşünün… Ruhsal çürümenin… Kleptokrasinin… Nepotizmin…
Ekonomik organlar vazifelerini yerine getirmediğinde ne olur?
Piyasalar arka sokak dinamiklerini oluşturur. Karaborsa işler. Para el altından döner durur. Ülkenin risk primi artar. Kredi kuruluşları not düşürmekle kalmaz, en köşeye iter. Ülkenin parası pula döner. En kıymetli kurumların piyasa değerleri düşer. Kürenin açık büfesi haline gelirsiniz. Coğrafyanın bir milyoncusu yaparlar sizi. Sonra da kendi ülkeni yönetmeyip kurumlarını çürütmenin cezasını gelecek nesiller çeker.
NOT
GERİ DÖNDÜRÜLEMEZ EKONOMİ HASARI
Bir ekonomide büyük oynaklıkların yaşanması güven zedelenmesini getirir. Ülke üretir; faiz yer, enflasyon yer, dolar yer... Şirketler %50 kâr eder, kârı yabancı yer. Ekonomi %7 büyür de bunu reformsuzluk yer.
Zafer; hazırlığı sever. Hezimet ise gaflete âşıktır. Ekonomi ancak siyaset üzerinden düzelecektir. Ekonomisinde zor zamanlara hazırlık yapmayanın önüne; ne yığarsanız yığın, damlası düşmez ve hazıra mal dayanmaz.
Geri dönülmez ekonomi hasarı neticesinde çok büyük bedel ödenecektir. Ne yazık ki bunun kısa ve kolay bir tedavisi yoktur. Önümüzdeki 5 yılda enflasyon belasını çekecek, 10 yılda ise çürüttüğümüz kurumların restorasyonu sürecektir. Ahlaki çözülme mi? Onun için bir iki nesil bedel ödenebilir.