Dünyanın bu bölgesinde neler konuşuluyor? Katar Ekonomik Forum izlenimlerim...

Uzun zamandır yazamadım. Çünkü zamanım bol bol seyahatle, artan işlerimizle ve düşünerek geçti. Tam bir haftalık Körfez Bölgesi gezisinden yeni döndüm. Finansman ve yatırım mesleğinin başlarından beri kendime örnek aldığım ve olmayı hayal ettiğim Steven Schwarzman, Marc Mobius ve şimdi Ken Moeilis ve John Gray gibi finanscıların yılın en az yarısını uçakta geçirdiklerine inanamazdım. Maalesef öyleymiş. Yaşadım. Gördüm. Öğrendim.

Bu hafta Katar Ekonomik Forum’a katılmak için Doha’daydım ertesinde de Dubai’ye geçtim. Dubai her zamanki gibi bölgenin merkezi ve koşar adım gelişiyor. Turizm inanılmaz ve gayrimenkul fiyatları katlanarak artmış durumda. Bölgenin cazibe merkezi olmuş durumda. Kumarhane bile açmayı düşünüyorlar. Dubai’yi başka bir yazıda yazacağım.

Katar Ekonomik Forum, dünyanın her bölgesinden devlet başkanlarının, bakanların, merkez bankası başkanlarının, devlet varlık fonlarının, tanınmış büyük şirketlerin CEO’larının, yatırımcıların, finansman verenlerin ve arayanların bir araya geldiği Körfez Bölgesinin en etkin organizasyonlarından biri. Bu organizasyondan daha etkini ve büyüğü ise Suudi Arabistan’ın “Çöldeki Davos’u” – Ekim ayında gideceğim Future Investment Intiative.

Geçen sene de Katar Ekonomik Forum’a katılmıştım. Mayıs 2023’de iki Cumhurbaşkanlığı seçimi arasıydı. Etkinlikte Türkiye’nin adı geçmiyordu. İçim burkulmuştu. Tüm bölgenin finans ve yatırım karar vericilerinin bir araya geldiği organizasyonda bölgenin en büyük gücü, 85 milyon kişinin yaşadığı, ürettiği, Doğu Akdeniz’in fabrikası, 1.1 trilyon dolarlık GSMH’si olan, dünyadaki askeri güçlerden en büyüğüne sahip, insan kaynağını doğru işleyebilse dünyanın en kuvvetli aktörlerinden biri olacak Türkiye’den konuşmacı yok denecek kadar azdı. Bir tek Insider’ın kurucusu Hande Çilingir konuşmacıydı. O bizi gururlandırdı ama içim buruktu.

Bu sene ise çok farklıydı. Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek iki güzel konuşma yaptı, ek olarak Merkez Bankası Başkanımız Fatih Karahan detaylı ve güven verici şekilde konuştu. Etkinlik ertesinde JP Morgan’ın sadece Türkiye için düzenlediği kapalı toplantıda tüm sandalyeler doluydu.

Türkiye’de yeni bir hikaye oluşuyor. Halen enflasyon ve faiz çok ama çok yüksek ve bu indikatörler yatırımcıları temkinli olmaya itiyor. Oranlar düştüğünde ve şu anda uygulanan politikalardan geri dönüş olmadığına inanıldığında çok yatırımcı gelecek … Bu güzel haber.

Hatta Çin’in en büyük hedge fund’u olan Hillhouse’ın sahibiyle konuştuğumda yüksek gümrük tarifelerinden çok boğulmuş olan Çin şirketlerinin özel politika ila doğrudan fabrika yatırımı için Türkiye’ye gelmesinin çok yerinde bir hareket olacağını konuştuk. Bu konuda özel politika oluşturmamız lazım.

Katar Ekonomik Foruma imzasını İsrail ve Gazze’deki savaş ve Rusya Ukrayna savaşı vurdu. Kimle konuştuysam herkes Gazze’de çocukların ve halkın yaşadıklarından dolayı tepkili, Türkiye’nin sahada insanlık adına yaptıklarından dolayı ise müteşekkir. Ama Hamas’ında ne olursa olsun bölgeden temizlenmesi gerektiği konusunda da bazı konuşmacılardan açıkça görüşünü belirtenler oldu ve Hamas konusu çözülmeden maalesef barış için daha uzun zaman var gibi gözüküyor. İnşallah uzamaz ve çözüm olur.

Polonya başkanı, Ukrayna yenilirse Amerika’nın savaşa dahil olması gerektiğine, Avrupa’nın buna ihtiyacı olduğuna benzeyen bir yorumda bulundu ki savaşın büyümesi ihtimali beni çok korkuttu. İnşallah olmaz ve Türkiye yapabildiğince tarafsız kalır.

Endonezya’sından, Malezya’sına, Afrika ülkelerinden Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne ülke başkanları ve bakanları yatırım çekmeye çalıştı. Birleşik Arap Emirlikleri’nin dünyanın en büyük güneş santralini yapıyor olması ve nükleer santral inşa ettiğini duymak beni çok şaşırttı. Birleşik Arap Emirlikleri her duyduğumda beni şaşırtıyor.

İspanya’dan sonra Avrupa’da en büyük güneş ışımasına sahip olan ülkemizde çok daha fazla güneş enerji santrali kurmalıyız. Almanya’dan sonra Avrupa’daki en iyi rüzgar gücüne sahip ülkemizde rüzgar enerji santrallerimizin sayısını artırmalıyız. Hatta Doğu’da petrol çıkan bölgelerde shale gas (kaya gazı) çıkarma denemelerini yapmalıyız.

Karbon salınımının kontrolü, iklim krizi konuşulan konulardandı, güneş ve rüzgar enerjisinin yatırım maliyetinin düşmesinin dünyayı enerji yatırımında bu tarafa yönelteceği ve karbon salınımının azalmasını hızlandıracağı konuşuldu.

Piyasalar konusunda herkes iyimser ama meşhur Amerikalı hedge fund yöneticisi Citadel’in sahibi Griffin, her zaman her şey olabilir, dikkatlide olmak gerekiyor, 1987’yi hatırlayın dedi.

Eğitim !!! Bu konu çok konuşuldu. Hatta Bakanımız Mehmet Şimşek çok güzel bir konuşma yaptı.

Halen Türkiye’de 85 milyon insan cevherini eğitemezsek zengin ülkeler arasına giremeyeceğimize inanıyorum. İngilizce ve Matematik öğretecek öğretmenleri, on binlerce öğretmeni hemen bugün 2024 yazında eğitmeye başlayıp daha sonra sahaya gönderip, anaokulu ve ilkokuldan başlayarak dünyanın dili İngilizceyi ve ilkokuldan başlayarak da evrenin dili matematiği çocuklarımıza, gençlerimize hatta tüm topluma öğretmeliyiz. En önemli devlet politikalarımızdan biri bu olmalı. Önümüzdeki 15-20 sene buna yatırım yaparsak Türkiye’yi kimse tutamaz.

Eğitimin yanına, yapay zekadaki gelişmeler çok tartışıldı. Gayrimenkul piyasasındaki beklentiler, sporun artık bir yatırım alanı haline gelmesi, gelişmekte olan ülkeler gibi birçok konu konuşuldu.

Aklımda ise İsrail-Filistin savaşı, Ukrayna savaşının büyük bir savaşa dönme ihtimali, yeni Türkiye hikayesi, eğitim, eğitim, eğitim ve şu yapay zekanın nasıl bu kadar geliştiği ve nerelere gideceği ile düşünceler kaldı.

Amerika, İngiltere, Dubai seyahatlerimi daha sonra yazacağım. Suudi Arabistan’a de çok yakında gidiyorum.

Sağlıcakla kalın.