Dünya ekonomilerinde kalıcı ayrışma tehlikesi
FED’in eski başkanı, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen; dün dikkate alınması gereken bir uyarı yaptı; “global ekonomide kalıcı ayrışma yaşanabilir.” Kalıcı ayrışma; zaten giderek bozulan gelir dağılımının ülkeler arasında daha şiddetli yaşanacağı kehanetidir.
Yellen’e göre IMF ve Dünya Bankası’nın kalkınmakta olan ekonomileri desteklemesi şart. Yetmiyor; yoksul ülkeler için Uluslararası Kalkınma Birliği Fonu kurulmalı, 650 milyar $’lık özel çekme haklarının da yoksullara aktarılması gerekiyor.
Görünürde zengin ile yoksul arasındaki uçurumu kapatmaya yönelik öneri bu. Fakat yakın tarih; farklı şeyler söylüyor. Özellikle Dünya Bankası’nın son 50 yıldır yoksul ülkelere yaptığı yardımların, fakirliği yok etmek şöyle dursun; daha da derinleştirdiği gerçeği söz konusu…
Sebebi şu; yardımların yoksul ülkedeki muktedir yönetim üzerinden dağıtılması… Hal böyle olunca yoksul ülkenin tek adamları; bunları halkı baskılamak ve kişisel güçlerini arttırmak için kullanmaları… Eski yöntemler kullanılacaksa, Yellen’in yardım önerileri, yeni diktatörler yaratacaktır.
Kalıcı ayrışmaya gelince… Katılıyorum. Zira bilginin yeni zenginlik kaynağı olduğu günümüzde bilgi uçurumu öylesine açıldı ki geride kalanların önde gidenleri yakalayabilmesi artık mümkün değil.
DİJİTAL UÇURUMUN NERESİNDEYİZ?
Türkiye; kalıcı ayrışma tehlikesinde hangi tarafta kalacak? Bana göre orta gelir tuzağındaki patinaj, bizi kalıcı fakir ülkeler grubuna itebilir. Abartılı bulan, internet hızı ve patent üretimine baksın. Göreceği şudur, Endüstri 4.0 dilimizde ama lafla peynir gemisi yürütmeye çalışıyoruz.
Kaldı ki kalıcı ayrışma, şirketlerimiz, KOBİ’lerimiz için de söz konusu… Hükümet, Dünya Bankası deneyimdeki gibi, nepotizme dayalı desteklerle iyi-kötü şirket uçurumunu derinleştirebilir.