Döviz kurunun seyrini turizmin performansı belirleyecek
Geçen yıl salgın yüzünden aksayan döviz üretim makinemiz turizm, bu yıl da afetler ve doğa olaylarıyla hasarlı yol alıyor. İhracattan sonraki en önemli döviz kaynağımızın yılsonuna dek göstereceği performans, dolar kurunun seyrini belirlemede etkili olacak.
Dolar, boşluk bırakmıyor; hareket alanı gördükçe sıçrayıveriyor. Spekülasyon zemini oluşunca koşuyor, paniklerde hızlanıyor, sakin dönemlerde ise dinginleşiyor. Hacim olmadığında ise yukarı doğru başını uzatıp; bekliyor.
Bu haldeyken bacasız sanayimiz turizm, döviz temininde bel bağladığımız en önemli kaynak halini alıyor. İhracatın performansı ortada ama döviz ihtiyacımızı karşılamada yine de yetersiz. Zira ithalata bağımlılık söz konusu… Ancak turizmdeki toparlanma, altın değerinde ve son çeyreğin cari açık kaderini tayin edici güce sahip.
TURİZM HAMLELERİ
1-İngiltere’de kırmızı listeden çıkılması için gerekli bilgilendirmeler ve diplomasi trafiği hızlandırılmalı.
2- Aşılama konusunda daha güçlü adımlar atılmalı.
3- Hibe ile sektörlerde aciliyet bekleyen ödemeler karşılanmalı.
4- Ekonomiye döviz taşıyan bir kaynak olan turizm ivedilikle eski sağlık koşullarına taşınmalı.
5-Maskemizi taktık sizi bekliyoruz reklamları yerine “güneşi görmeyi özlemediniz mi?” reklamları ile salgının, doğa olaylarının dışına çıkarak güzelliklere zengin coğrafyaya vurgu yapılarak ziyaretçiler çağrılmalı.
6-Tur operatörleri ile daha iyi iletişimle riskler; avantaja dönüştürülmeli.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Kültür ve Turizm Bakanlığı, yabancı ziyaretçi sayısının Temmuz'da 4,36 milyon olduğunu ve yabancı ziyaretçi sayısının Temmuz'da yıllık %367,45 arttığını açıkladı. Bu verileri nasıl değerlendirmeli?
Olumlu gelişme. Ancak sorun; sezonu ucundan yakalamış olmamızdır. Yılsonun da 20 milyar $’lık turizm geliri hedefi, aşırı iyimser. Bunun için 30 milyon ilave turist beklenmeli ki ne zaman var ne de virüsün varyantlardan tam açılma ortamı… Yine de turizmciler ellerinden gelenin fazlasını yapıyor.
Turizm gelirlerinde bu yıl hangi rakamlara ulaşırız?
Salgın öncesi 2019’da 35 milyar $’ı aştık. Geçen yıl kapanma ve seyahat kısıtlarıyla ancak 4,5 milyar $ kazanabildik. Oysa tahminler 12,5 milyar $ idi. Bu yıl beklentim; 2019’un çok altında ama 2020’nin üzerinde turizm geliridir. Bu arada odağımızı turist sayısından turist başına harcamaya çeksek, daha fazla turizm geliri elde edeceğiz.
DÖVİZ KAYNAKLARINI KORU
Ülkenin döviz havuzunun 4 ana musluğu vardır. 1-işçi dövizleri, 2-ihracat, 3-turizm ve 4-borçlanma…
Bundan çeyrek asır öncesine dek işçi dövizleri ödemeler bilançosunda ortalama 15 milyar $ girdi kalemiydi. Şimdi neredeyse sıfırlandı.
İhracat tüm olumsuzluklara rağmen, kurun da etkisiyle rekor kırabiliyor fakat kazandıran ihracat için katma değerli üretim şart.
Turizm, ithalata bağımlılığı en düşük sektörümüz… 100 dolarlık gelir içinde 50 cent ithalat söz konusu. İstihdam dostu olması da cabası. Bu yüzden korunması gereken en önemli turizm kaynağımız bu…
Borçlanma, ülkenin kredibilitesi ve risk puanlarıyla yakından ilgili… CDS risk primlerimizin aşırı yüksek olması yüzünden bu döviz kaynağı, faizinden ve diğer şartlar sebebiyle şu anda en verimsiz alanımız…
Türkiye, büyümesini dış kaynağa bağlamış bir ülke… Cari fazla vermeyi hedef almadıkça döviz kaynaklarının sürprizleriyle boğuşmak zorunda kalacağız. Sahi bu bir kader mi ve biz cari fazla üretemez miyiz?