"Döviz kurlarını öngörebilmek..."
Gelecek yıl döviz kurlarının ne olacağını tahmin etmek kolay değil ancak herkes bize bu soruyu soruyor. Kur tahmininin bir metodu var elbette:
Mesela 2024 yıl sonu kurunu tahmin etmek için zamanındaki kur aynı yıl için ABD ve Türkiye'deki para arzı, cari denge, enflasyon vs. gibi parametrelerin dahil edildiği bir formülle yazılması lazım. Yani iki ülkenin söz konusu makroekonomik rakamlarındaki gelişmeyi izleyerek bir formül yazılabilir demek istiyorum. Oldukça işlevsel olan bu formülle, eğer serbest piyasa şartları hakimse, kurun ne olacağını değil ne olması gerektiği bulunur. Önünde sonunda bu seviyeye de gelir.
İş insanları daha basit bir formül kullanıp enflasyon nispetinde yükseleceğini, bazılar asgari ücretteki artışa göre seyredeceğini de iddia ederler. Açıkçası paritenin bir formülü yoktur. Beklenmedik gelişmelere de gebedir. Yine de mesnetsiz bir şekilde para arzını büyütüp enflasyonu yükseltince, bizim gibi ülkelerde ulusal paranın hızla değer kaybetmesi kaçınılmaz hale geliyor. Bunu biliyoruz. Mesela bizde kura sürekli bir müdahale söz konusu, bir de seçimlerden sonra % 35-40 arası sıçrayan kur gerçeği var.
Bir noktanın da altını çizmeliyim: 2024 sonunda ne olur bilemem, ancak 2024 içinde şu anki seviyenin % 40'ına kadar yükselebileceği söylenebilir, hatta yukarıda çıkabilir. Sert yükselişlerin sonu hep geri gelişler oluyor ancak bu yükselişleri engellemek adına sarf edilen çaba, döviz kurlarında sürekli bir ralli yaşanmasına sebep oluyor. Döviz bir süre dinleniyor, sonra tekrar yükselişe devam ediyor.
2024'te enflasyon en az %45-50 seviyesinde tamamlanacak gibi gözüküyor. Ancak Ekonomi Yönetimi'nin OVP'de belirtilen %33 TÜFE hedefi sebebiyle politika faizlerini seçimlerden önce politika faizlerini %50 seviyesine çıkaramayacağını düşünüyorum. O zaman yenilgi peşin olarak kabul edilmiş olur. Elbette bu inat, rezervlerin zayıf durumuyla pekiştiğinde döviz kurlarının ateşini hep tazeleyecek.
Özetle; 2024 yılı şu ana kadar yaşadığımız belirsizliklerin üzerinde bir seviyeyle bizi karşılayacak gibi gözüküyor. Ancak olumlu bir gelişme için de büyük bir beklenti yok. Belirsizliklerin büyük kısmı olumsuzlukların hangi seviyede yaşanacağı üzerine tarihleniyor.
Bu arada, Osman Saffet Arolat ustadı rahmetle anıyorum. Hem ekonomi hem de hayatımız için feyz aldığımız önemli bir değeri kaybettik. Mekânı cennet olsun.