Dolar değerlendirmesi
Dolar hareketlenince manşet belli oluyor. Bu konuda fikir belirtmeyi herkes seviyor. Son otuz yılın belli dönemlerinde dolardan büyük darbe yemiş Türk yatırımcı için bu para biriminin yeri ayrıdır. Hem bir yatırım aracı olarak kullanılır, hem de ekonomik barometredir. Bu açılardan Türkiye’de doların tahtı sallanmaz. Öte yandan, bu konu dünyada tartışılıyor. Alternatif nedir sorusunun yanıtı çeşitli faktörlere bağlıdır. Ekonomi dışı etmenler pek konuşulmaz. Örneğin beş yüz yıl geriye gidilse, en güçlü orduya sahip ülkenin para biriminin ‘‘rezerv para’’ olarak değerlendirildiği görülür. Dünyanın en büyük askeri gücüne hâlâ Amerika sahiptir. Bu manada ABD’yi zorlayan tek ülke Çin gibi gözüküyor. Askeri açıdan güçlenirken, para birimini de serbest bırakmak gerekir. Çin Yuanı’nın dünya piyasalarında serbestçe alınıp satılmasına zaman vardır. Askeri gücü pekiştirecek kritik etken teknolojidir. Çin’in teknolojik açıdan, ABD’den ileride olduğu görülüyor. ABD’de piyasa düzenleyicisinin, ‘‘Çin ordusuyla çalışıyorlar’’ iddiasıyla, Çinli teknoloji şirketlerine kısıtlamalar getirmesi bu çerçevede değerlendirilebilir.
Rezervlerini rahatlıkla artıran ülkeler emtia üreticileridir. Bu ülkelerden Rusya, malum sebeplerle rezervlerindeki dolar ağırlığını azaltıyor. Rusya Merkez Bankası’nın rezervlerindeki dolar ağırlığı yüzde 25’dir. Kolayca rezerv biriktiren gelişen diğer ülkeler, rezervlerinde yüzde 60 civarında dolar tutuyor. Piyasa oyuncuları, kısa vadeli sermaye akımlarıyla, uzun vadeli rezerv yönetimini karıştırıyor. Spekülatörlerin dolardaki net satış pozisyonlarının toplamı 36 milyar dolarla zirveye yaklaştı. Rekor seviye 36,4 milyar dolardır. Tabii bu rakam, doların G-10 ülkelerinin para birimleri karşısındaki durumunu gösteriyor. Dolar endeksinin yaklaşık yüzde 60’ını Euro oluşturuyor Ben burada alınan pozisyonları önemsiyorum. Euro-alım pozisyonlarının hâlihazırdaki toplamı 24,8 milyar dolardır. Burada rekor seviye olan 31,3 milyar dolara daha alan var. Euro-alım pozisyonları son iki haftada 2,8 milyar dolar artmasına rağmen EUR/USD paritesi 1,2350’den 1,2050’ye kadar düştü. Bu kadar satılmasına rağmen, doların direnci dikkat çekicidir.
Opsiyon piyasası EUR/USD’da vadeye göre farklı sinyal veriyor. Yakın vadelerde bir bant hareketi mesajı var. Bandın alt sınırı 1,2040- 1,2050 bölgesi olabilir. Daha uzun vadelerde, 1,30, hatta 1,30’un üzeri için Euro-alım opsiyonlarına ilgi var. EUR/USD paritesindeki hareketler hızlı olmaz. Hiçbir Merkez Bankası yüksek oynaklıklar, sert hareketler istemiyor. Türkiye ekonomisi için en iyi senaryo EUR/ USD’ın yükselmesidir. Euro’nun potansiyeli var. Görünen o ki bu iş yavaş olacak.