Doğu-Batı birbirine karıştı
Türk dış politikası 2024'e çok hızlı başlıyor.
İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin bu hafta yapacağı Türkiye ziyareti malum.
Buna şimdi bir de ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'ın da aynı tarihlerde Ankara'yı ziyaret edeceği bilgileri eklendi. Belli ki Gazze krizinin bölge ülkelerine de genişleme ihtimali ile, Ukrayna meselesinin girdiği çıkmaz Washington yönetimini işleri bizzat "eline almaya" itiyor.
Blinken'ın Ankara ziyareti henüz resmen doğrulanmasa da, sızan bilgiler ABD Dışişleri Bakanı'nın önce Yunanistan'a, ardından Türkiye'ye gelme ihtimali olduğunu, buradan da İsrail'e geçmeyi planladığını gösteriyor.
Gerçekleşirse gezinin Yunanistan ayağı ilginç; Amerikalılar'ın 2024'te hem Kıbrıs sorununda, hem de Türk-Yunan ilişkilerinde -olabildiğince- normalleşme peşine düşeceklerinin göstergesi.
Blinken'ın Türkiye'den öncelikli beklentisi ise İsveç'in NATO üyeliğinin önünü açılması. NATO genişleme sürecinde TBMM'de AK Parti'nin yeni bir "erteleme" yapmasının önüne geçmek istiyor Amerikalılar. Konuyu ne kadar önemsediklerine vurgu yapmanın yolunun da, Ankara'ya "Dışişleri Bakanı düzeyinde diplomatik çıkartma" olması kimseyi şaşırtmamalı.
Ve elbette Gazze meselesinde Ankara'nın giderek Hamas'ın en büyük destekçisi olan İran'ın "eksenine" kaymasını engellemek de ABD'nin dış politika öncelikleri arasında. Türkiye'de faaliyet gösteren Yemen'deki Husilerle bağlantılı şirketlere Aralık ayının son haftasında Amerikan yaptırımı koyulması işin "sopa" kısmıydı. "Havuç" kısmı ise, Blinken'ın bizzat Ankara'ya gelerek, AK Parti hükümetini ikna etmeye çalışması olacak gibi. Ziyaret gerçekleşmese bile, sızan tüm bilgiler ABD'nin Türkiye'ye 2024'te "yeniden hatırlayacağını" gösterir nitelikte.
ABD UÇAK GEMİSİ AKDENİZ'DEN GERİ ÇEKİLDİ.
Washington'danki Ortadoğu ve Doğu Akdeniz konusundaki bu telaşının, Çin'in özellikle Tayvan konusunda hareketlenmesiyle de bağlantısı var elbette. Çin Lideri Şi yeni yıl mesajında Tayvan'ı ülke topraklarına yeniden katmak meselesine vurgu yapınca, ABD de Gazze meselesi nedeniyle Pasifik'ten Akdeniz'e çektiği askeri gücü geri göndermenin peşine düştü. Washington yönetimi Gazze meselesinin ortaya çıkmasının ardından Akdeniz'e gelen USS Gerald Ford uçak gemisi ve beraberindeki 5 savaş gemisinin bölgeden geri çekilmesi kararı aldı. Belli ki gemi yeniden Pasifik'e, Tayvan korumasına dönecek.
BRICS'IN GENİŞLEMESİ
Çin ve Rusya'nın önderliğinde dünya ekonomisi üzerindeki etkisini giderek arttıran BRICS'in 1 Ocak 2024'ten itibaren Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni de kapsayacak şekilde resmen genişlediği de unutulmamalı.
BRICS'ın ticarette ABD doları kullanımından vazgeçme, Amerikan kontrolündeki Dünya Bankası benzeri bir yeni mali yapı kurma amaçları düşünüldüğünde, bu genişlemenin Ortadoğu'da Washington'un bölgesel çıkarlarına tamamen ters olduğu açık. Gazze meselesi büyüdükçe, ABD'nin koşulsuz İsrail desteğine yönelik küresel sorgulama da artıyor. Bunun BRICS'in daha da genişlemesinin önünü açma ihtimali büyük. Türkiye'nin de yüzünü BRICS'e dönebileceğini hesaplıyor olmalı Amerikalılar. AB'nin birden bire Gümrük Birliği modernleştirme ya da vizesiz seyahat meselelerinden bahsetmeye başlamasını, ABD'den de sürece destek üzerine destek açıklaması yapılmasını bu açıdan da okumak gerek.
Biden yönetimi Kasım ayında ABD'de yapılacak Başkanlık seçimleri öncesinde Gazze dahil, Doğu Akdeniz'i "yoluna koyup", Pasifik bölgesine, Çin'e odaklanmak istiyor.
2024'te diplomasi Ortadoğu'da da, Pasifik'te de çok yoğun olacak gibi; İlk günlerin hareketliliğinden belli...