Doğalgaz ve elektrik kesintisi şart mıydı?
Yeni yıla enerji zamlarıyla giren iş dünyası şimdi de doğalgaz ve elektrik kesintileriyle karşı karşıya.. Doğalgazın ve elektriğin hangi şartlarda nasıl kısılıp kesileceği mevzuatta belli.
Konutların gazını kesmemek için önce doğalgaz çevrim santrallerinin, sonra büyük ölçekli tüketim yapan sanayi kuruluşlarının gazı kesilir. Bu da yetmezse sıra konutlara gelir. Ancak pek görülmüş şey değildir.
Çünkü elektrik santrallerinin gazı kesilirse kış ortasında karanlıkta kalmak bir yana, milyonlarca vatandaşın evinde üşüme riski var. Öyle ya, kombi cihazlarının evi ısıtması için de elektriğe ihtiyaç var.
Peki gaz ve elektrik niye yetmiyor?
Bunun ana nedeni aşırı soğukların talebi yükseltmesi. Üzerine tuz biber eken ise İran’dan Türkiye’ye gelen gazın kesileceği haberi.
Bu yeni bir şey değil. İran’da ne zaman ağır kış yaşansa Türkiye’ye gelen gaz kesilebilir. Çünkü öncelik kendi ihtiyaçlarıdır. Geçmiş yıllardaki bu tür kesintiler çok yaygınlaşmadığı için sokaktaki vatandaş pek hissetmezdi. Bu yıl durum farklı.
Peki diğer boru hatlarından daha fazla gaz alamıyor muyuz? Alabiliyoruz ama kesintiye konu hattın eksiğini kapatacak kadar değil. Aynı durum depo gazı ile sıvılaştırılmış gaz (LNG) için de geçerli. Gaz bulsanız bile, ihtiyaç doğuda iken, fazla gaz batıdaki giriş noktasındaysa işinize yaramaz.
Peki elektrik kesintileri? Türkiye’nin kurulu kapasite fazlası var ama işte tüketimin zirve yaptığı dönemlerdeki ihtiyacı karşılayacak ölçüde bir toplam emre amade güç yok. İletim altyapınızın durumu da önemli. Elektriği üretebildiğiniz yerden yüksek talep gördüğü noktaya istediğiniz miktarda taşıyamayabiliyorsunuz.
Özetle, bu talep artışı ile kesinti ve kısıntı anormal değil. Anormal olan, tüm bunlar sanki bilinmiyormuşçasına sürekli “çok iyiyiz, kurulu kapasitemiz zirve yaptı, yenilenebilir kaynakların payı da çok arttı” diye övünmekten, olası riskleri konuşmaya vakit bulunamayışı. Bu konuda bir şeyler söylemek isteyenlerin ise lafı ağzına tıkılmak yoluyla söylediklerinin etkisiz kılınması...
Ama sanayici korkmasın enerji kesintileri fazla sürmeyecek. Hava şartları mevsim normallerine gelsin, yeter, süreç kolayca yönetilir. Tabii enerji yönetiminin işi olağan şartlarda her şeyi kolayca yönetmekten ibaret değil, en olumsuz ihtimalleri göz önünde bulundurup önlemini almaktır.
Başlıktaki soruya cevap verip bitirelim: Evet, enerji kesintileri bir yere kadar kaçınılmazdı. Ama bu kadar da değil yani...