Diyarbakır’ın kadim coğrafyasında

Geçtiğimiz haftasonunu Diyarbakır’ın kadim coğrafyasında geçirdik. Müzelerini, tarihi yerlerini, sokaklarını gezdik; özgün lezzetlerini tattık. Çağdaş uygarlık düzeyinin günümüzden yaklaşık 12-13 bin yıl önce temellerinin atıldığı şehri, Diyarbakır Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Hasan Basri Güzeloğlu’ndan da dinledik:

“130 asırdır akan bir nehir, 33 medeniyet bir şehir” diye anlatmaya başladı Güzeloğlu… Diyarbakır, 1 milyon 756 bin 353 kişilik nüfusuyla Türkiye’nin 12.; 25 yaş altı genç nüfus sıralamasında 909 bin 495 kişi ile 7. büyük ili, Orta Doğu’ya açılan kapımız.

Dicle Üniversitesi, neredeyse yarım asırdır 32 bin 500 öğrenciye eğitim veriyor. Diyarbakır, illere göre kamu yatırımları sıralamasında dördüncü. İl bazlı gayri safi yurtiçi hasılası bakımından 34 milyar 917 milyon TL değer ile 22. sırada; şehrin ekonomisi 2015-2018 döneminde yüzde 48.4 büyümüş…

Vali Güzeloğlu, şehrin bir tarımsal üretim üssü olduğuna dikkat çekerek rakamlar veriyor: Kırmızı mercimek üretiminde Türkiye birincisi, buğdayda üçüncü, kütlü pamuk ve karpuzda dördüncü sırada… Organize sanayi bölgelerinde 50 bin kişiye yakın ilave istihdam planlanıyor.

“Ar-Ge ve İnovasyonda Öncü Kent” hedefler arasında. Vali Bey, İl Yenilik Platformu’nu kurduklarını, yıl sonuna kadar Ar-Ge ve Tasarım Merkezi sayısını en az 10’a çıkarmayı hedeflediklerini söylüyor. Dicle Teknokent’teki hedef ise 2023 yılında Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Performans Endeksi’nde ilk 10’a çıkmak…

Beş barajdan oluşan Silvan Projesi’nde de çalışmalar hızlı bir biçimde sürdürülüyor. Proje tamamlanınca 235 bin hektar alan suya kavuşacak, 681 milyon kWh enerji üretilecek. Burada da 300 bin kişilik istihdam planlanıyor.

Kurulacak 2 çağrı merkezinde ise 2 bin 700 kişilik istihdam sağlanacak. Güzeloğlu, Diyarbakır’ın yeni Teşvik Sistemi’nde yatırımcılar için cazip desteklerin sunulduğu 6. Bölge’de yer aldığını da vurguluyor ve “Diyarbakır, 2023 Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılında küresel rekabet açısından imalat sanayiinde yüksek katma değer üreten, bilgi ekonomisi ve sanayi 4.0 ile teknolojik dönüşüme öncülük eden; tarım, dış ticaret ve lojistik kenti konumuna ulaşacaktır, bir gıda üssü olacaktır” diyor.

Sosyal Dayanışmayı Güçlendirme Programı’ndaki 2923 hedef ise Beşeri Sermaye Endeksleri’nde ülkemizin ilk 10 şehrinden birisi olmak.

Vali Bey, Diyarbakır’ın zengin kültür ve turizm varlığından söz ederken bin 236 adet tescilli yapıya sahip şehrin Artuklu Kemeri’ni, Zerzevan Kalesi’ni, Hasan Paşa Hanı’nı, Ulu Camii, Surp Gragos Kilisesi’ni, Mesudiye Medresesi’ni, Nebi Camii’ni, Fatih Paşa Camii’ni, İskender Paşa Camii’ni, Behram Paşa Camii’ni, Melik Ahmet Camii’ni, Lala Paşa Camii’ni, On Gözlü Köprü’yü, İç Kale’yi, Gazi Köşkü’nü, Ali Paşa Camii’ni, Hevsel Bahçeleri’ni, Cemil Paşa Konağı’nı, Çermik Gelincik Dağı’nı, Çermik Şelalesi’ni, Silvan Hassuni Mağaraları’nı, Silvan Selahaddin Eyyubi Camii’ni, Malabadi Köprüsü’nü bir çırpıda sayıyor…

Surlarda da çalışmalar devam ediyor. Diyarbakır Kalesi’nin 4 bin 517 metrelik sur duvarları ve 73 burcu onarılacak, böylece 82 burcun tamamı, işlevlendirmeye hazır hale gelmiş olacak… Hevsel Bahçeleri kültürel peyzaj düzenleme ve Dicle Vadisi projeleri de sırasını bekliyor.

Evliya Çelebi’nin “Bu balıklı âbı-ı hayat bir sudur, bir dolu insan bu suda yıkanıp humma ve cüzzam gibi hastalıklardan kurtulmuşlardır” diye söz ettiği türkülere konu olmuş Tarihi Anzele Suyu ve Balıklı Havuzu çevresi de gerekli çevre düzenlemeleri ile turizme kazandırılacak. Keçi Burcu ile Kırklar Dağı arasında da bir teleferik hattı projesinin hazırlanması planlanıyor…

Suriçi bölgesinde yer alan Çifte Han (Borsa Hanı) restore edilerek yöresel ve yerel bir lezzet durağına dönüştürülecek. Ayvalı kavurmadan ekşili dolmaya, içli köfteden ciğer kebabına, kaburga dolmasından kadayıfa birbirinden lezzetli yemekleri ile de ziyaretçilerini bekleyen kentin 2023 turizm vizyonu şöyle belirlenmiş:

“UNESCO Geçici ve Kalıcı Miras Listesi’nde eşsiz eserlere sahip olan Diyarbakır, kültürel ve doğal zenginlikleri ile öne çıkan, sağlık, termal turizm ve gastronomi değerleri sayesinde ulusal ve uluslararası düzeyde Marka Kent kimliğine kavuşmuş bir şehir olacaktır.”

Hedef, 2023 yılında 5 milyon turist ağırlamak…

Sloganlardan birisi de “Açık Hava Müzesi Diyarbakır.” Bu amaçla Şehir Tarihi Panoroma, Hattat Hamit Aytaç, Mutfak Sanatları, Bakırcılık Sanatı, El Yazması Eserler, İpekçilik, Tespih müzeleri ve Celal Güzelses Konservatuar ve Müzik Merkezi planlanmış.

Amida Höyüğü Çevre Düzenlemesi, Çayönü Açık Hava Müzesi, 2019 yılında 424 bin 205 kişinin ziyaret ettiği, dünyanın son bulunan Mitras Tapınağı’nın da yer aldığı Zerzevan Kalesi Arkeoparkı da önümüzdeki aylarda uygulanacak projeler arasında…

İnanç turizmine de ağırlık verilerek 27 şehit sahabenin kabirleri, Eğil’deki peygamber kabirleri ziyaretçilerini bekliyor olacak.

Modern bir Ortadoğu Fuar ve Kongre Merkezi de Diyarbakır ve ülke ekonomisine katkı sağlayacak projeler arasında…

Diyarbakır’ı UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na dahil etmek için 2021 yılı başvuru süreci devam ediyor. Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Hasan Basri Güzeloğlu, Aselsan ile işbirliği ile gerçekleştirilecek olan Akıllı Şehir Sistemleri ile Merkezi Yönetim Projesi’ne de dikkat çekiyor.
Bütün bu gelişmelerin ışığında şehirde otel yatırımları artıyor, uluslararası zincirler yatırım için yer istiyor.

Güzeloğlu sözlerini “Diyarbakır’ı bir bütün olarak bütün bu boyutlarıyla, sanayisiyle, tarımıyla, turizmiyle, kültürüyle geleceğe hazırlarken gençlerimizi, kadınlarımızı sosyal yönden de desteklemeyi zorunluluk kabul ediyoruz” diye tamamlıyor…