Diyarbakır’ın ekonomik sorunları ve çözümü

Aziz ODABAŞI

OSB eski Başkanı

Diyarbakır, tarih boyunca Mezopotamya’nın ticaret, tarım ve kültür merkezlerinden biri olmuştur. Bugün ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en önemli şehirlerinden biri olarak Türkiye ekonomisinde kritik bir konuma sahiptir. Ancak bölgenin ekonomik kalkınması, uzun yıllardır süregelen sorunlar nedeniyle beklenen seviyeye ulaşamamıştır. Bölgenin kalkınması, Türkiye’nin kalkınmasına önemli bir katkı sağlayacaktır. Gerek bürokrasi gerek bölge STA’ların işbirliği ile tarım ve hayvancılık, sanayi ve altyapı yatırımları, eğitim, işsizlik-göç, turizm ile ilgili yaşanan temel sorunların çözümü için çizilecek bir yol haritası Diyarbakır ve bölgenin yaşadığı sorunların çözümünde büyük bir etken olacaktır. Bu makale, Diyarbakır ve bölgenin ekonomisini canlandırmak için güçlü bir yol haritası sunmayı hedeflemektedir. Bölgenin kalkınması, Türkiye’nin kalkınmasına önemli bir katkı sağlayacaktır.

- Tarım ve hayvancılık

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), bölgenin tarım potansiyelini artırmayı hedefleyen en büyük projelerden biridir. Ancak sulama altyapısının hala yetersiz olduğu alanlar, küçük ölçekli tarım işletmelerinin modern ekipman eksikliği ve pazarlama olanaklarının sınırlı olması, sektörde istenilen verimin alınmasını engellemektedir. Bununla birlikte, organik tarım ve katma değeri yüksek ürünlerin yetiştirilmesi gibi potansiyeller, doğru stratejilerle değerlendirilebilir.

- Sanayi ve yatırımlar

Diyarbakır’da ve çevre illerde organize sanayi bölgeleri (OSB) kurulmuş olsa da, sanayi sektörü genel olarak düşük bir kapasite ile çalışmaktadır. Yatırımcıların bölgeye gelmesini engelleyen en büyük etkenlerden biri algılanan güvenlik sorunlarıdır. Ayrıca, enerji maliyetlerinin yüksekliği ve lojistik altyapı eksiklikleri, sanayileşme sürecini yavaşlatmaktadır.

- İşsizlik ve Göç

Bölgedeki yüksek işsizlik oranları, özellikle genç nüfusu etkileyen en ciddi problemlerden biridir. Yeterli iş imkânlarının olmaması, Diyarbakır gibi şehirlerden büyük metropollere yoğun göçlere neden olmaktadır. Bu durum, hem bölgenin kalkınmasını engellemekte hem de Türkiye’nin büyük şehirlerinde toplumsal ve ekonomik baskılara yol açmaktadır.

- Turizm potansiyeli

Diyarbakır, tarihi surları, Hevsel Bahçeleri, Ulu Camii ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmış tarihi dokusuyla büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Ancak bu potansiyel yeterince değerlendirilememektedir. Yetersiz tanıtım faaliyetleri, altyapı eksiklikleri ve turizm hizmetlerinin kalitesindeki yetersizlikler bu sektörün gelişimini sınırlandırmaktadır.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

- Tarımda modernizasyon

Sulama projelerinin genişletilmesi, tarımda teknoloji kullanımının artırılması ve kooperatifleşmenin teşvik edilmesi, tarım sektöründe verimliliği artıracaktır. Ayrıca, ulusal ve uluslararası pazarlar için özel üretim modelleri geliştirilebilir.

- Sanayi ve teknoloji yatırımları

Bölgeye özel teşvik paketleriyle sanayi yatırımları artırılabilir. Ayrıca, girişimcilik ekosisteminin desteklenmesi ve teknoloji merkezlerinin kurulması, genç nüfusun üretime katılımını teşvik edecektir.

- Eğitim ve mesleki gelişim

Mesleki eğitim merkezlerinin artırılması ve gençlere yönelik istihdam garantili eğitim programlarının uygulanması, bölgedeki iş gücü kalitesini yükseltebilir.

- Turizmin canlandırılması

Diyarbakır’ın turistik değerlerini tanıtacak uluslararası kampanyalar başlatılmalı ve yerel halkın turizme dahil olması sağlanmalıdır. Tarihi ve kültürel mirası koruyarak geliştiren projeler, bölge ekonomisine ciddi katkı sunabilir.

- Yerel ve merkezi işbirliği

Yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ve merkezi hükümetin bölgede uzun vadeli kalkınma projelerini hayata geçirmesi, bölge ekonomisinin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesini sağlayabilir. Diyarbakır ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi, doğru planlama ve sürdürülebilir projelerle Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynayabilir. Barış ortamının korunması, eğitim ve altyapı yatırımlarının artırılması ve yerel halkın ekonomik sürece dahil edilmesi, bölgenin potansiyelini ortaya çıkaracaktır. Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel mirası, güçlü bir ekonomik kalkınma için önemli bir temel oluşturabilir.

Sorunların nedenleri

- Güvenlik ve istikrar eksikliği

Bölgedeki uzun yıllar süren çatışma ortamı, ekonomik yatırımların önündeki en büyük engel olmuştur.

- Eğitim seviyesinin düşüklüğü

Bölgedeki eğitim seviyesinin yetersiz olması, iş gücünün niteliğini ve bölgenin kalkınma hızını olumsuz etkilemektedir.

- Altyapı eksiklikleri

Ulaşım, enerji ve iletişim altyapısındaki eksiklikler, hem yatırımcıları hem de girişimcileri caydırmaktadır.

- Merkezi planlama sorunları

Bölgeye özel kalkınma stratejilerinin eksikliği, mevcut kaynakların verimli kullanılmasını engellemektedir.