Dış ticaret savaşlarının genel ekonomi, sektör ve piyasa etkisi

Başkan Trump dış ticaret savaşlarını Kanada ve Meksika'ya yüzde 25, Çin'e yüzde 10 gümrük vergisi koyarak başlattı. Kanada’dan yapılan enerji ithalatına konulan vergi yüzde 10 ile daha sınırlı olacak.

Kanada, Meksika ve Çin ABD’nin gümrük vergisi artışına misilleme ile cevap vereceklerini açıkladı. Kanada ABD mallarına yüzde 25 vergi koymayı planlıyor. Çin ve Meksika detaylar üzerinde henüz açıklama yapmadı.

ABD'nin attığı adım, Başkan Trump tarafından seçim meydanlarında aylar önce ilan edildiği için kısa vadede piyasa etkisi sınırlı olur. Ama misilleme adımları ile genele yayılırsa orta vadede büyümeyi düşürür, işsizliği artırır ve muhtemelen enflasyonu yükseltir. Dolayısıyla piyasalarda yıkıcı tahribata yol açabilir.

ABD’nin Çin, Kanada ve Meksika ile olan dış ticaretine yakından bakıldığında ek vergilerin Meksika ve Kanada ekonomilerini yavaşlatacağı, ABD’de ise büyümeden çok enflasyonist etkinin daha fazla olduğu görülüyor.

Bu üç ülkeden yapılan dış alım 2024 Ocak- Kasım döneminde 1.2 trilyon dolar ile ABD’nin toplam ithalatının yüzde 42’sini oluşturuyor. ABD’ye dış satış Kanada ve Meksika’nın toplam ihracatının yüzde 80’ine yaklaşıyor. Çin ihracatında ABD’nin payı yüzde 15 civarında.

Sektörel olarak bakıldığında Meksika ekonomisinde ağırlıklı olarak otomotiv ve elektronik sektörlerinin darbe yiyeceği, Kanada’da ise otomotivin yanı sıra emtia bazlı sektörlerin zarar göreceğini görüyoruz. Bu sektörlerin gümrük vergisi artışını ne ölçüde fiyatlarına yansıttığına bağlı olarak ABD enflasyonu artacak.

Bizi de etkileyebileceği için otomotiv sektörüne daha yakından bakmakta fayda var. Kanada ve Meksika’da üretilen toplam 5.1 milyon arabanın yüzde 70’i ABD’ye ihraç ediliyor. Bu tutar ABD’nin toplam araba satışının yüzde 22’si civarında.

Gümrük vergisi artışı Meksika ve Kanada’da üretilen arabaların maliyetini 6-8 bin dolar artırarak talebin vergiden etkilenmeyen yerli ürünlere yönelmesini tetikleyecektir. Bu süreçten Ford faydalanırken, Volkswagen ve Renault-Nissan muhtemelen olumsuz etkilenebilir. Kanada ve Meksika’da ABD pazarı için üretilen bazı ürünlerin dünyaya satılması durumunda cazip pazarı ile Türkiye de payına düşeni alacak.