Diğer kaynaklara ilişkin yönetim aktiviteleri ve…
İki haftadır yönetim, yani kaynakların tedarik, tahsis ve kullanımına ilişkin işletme etkinliklerine örnekler veriyorum. Bu bağlamda insan gücü, enformasyon ve know-how kaynaklarının tipik etkinlik örneklerinin tanımlarını verdim. Bu hafta son üç kaynak olan mali, fiziki tesis ve altyapı kaynaklarıyla stratejik ortaklıklar ve iş- birlikleri kaynaklarına ait yönetim etkinliklerine bakarak bu konuyu kapatmak istiyorum. Biliyorum konu oldukça sıkıcı sizin de zaten günün şartları altında canınız sıkılıyordur. Onun için kısa kesmeye çalışıyorum. Önce mali, fiziki tesis ve altyapı kaynaklarına ait miktar, kalite, maliyet, zaman kararlarının verilmesine ilişkin etkinlik örneklerine bir bakalım.
|
MALİ, FİZİKİ TESİS VE ALTYAPI KAYNAKLARINA AİT YÖNETİM ETKİNLİKLERİ Miktar, kalite, maliyet, zaman kararlarının verilmesi |
|
|
1. Mali, fiziki tesis ve altyapı, stratejik ortaklıklar ve iş birlikleri kaynaklarına ilişkin şirket politikalarının belirlenmesi |
Kaynakların etkin ve etkili bir şekilde tedarik ve tahsis edebilmesi için kapsayıcı ve uygulanabilir politikalar belirlenmesi |
|
2. İşlevlerin mali, fiziki tesis ve altyapı, stratejik ortaklıklar ve iş birlikleri kaynaklarını kullanımlarına dair iş sistem ve yöntemlerinin geliştirilmesi |
Pazarlama ve üretim işlevlerinin etkili bir biçimde yürütebilmeleri için gereken sistem ve prosedürlerin geliştirilmesi, |
|
3. Uzun dönemli mali, fiziki tesis ve altyapı, stratejik ortaklıklar ve iş birlikleri kaynakları için planlar hazırlanması |
İşletmenin amaçlarına ulaşabilmesi amacıyla pazarlama ve üretim işlevlerinin en az üç yıl için kaynak ihtiyaçlarının belirlenmesi, işlevlerin amaçlarına ulaşması için işlerine öncelik verilmesi maksadıyla gereken plan ve projelerin tasarlanması, |
|
4. İşletme sermayesinin yeterli düzeyde tutulması |
Geçici olarak, envantere (halen işlemde olanlar dahil) ve tahsil edilebilir hesaplara yatırılan fonlarla, üretimin kısa dönemli finansmanı amacıyla (sevk öncesi ve sonrası finansmanı) harcanan fonları yöneterek, işletmenin her zaman yeterli nakit parasının olmasını garanti altına almak için üstlenilen etkinlikler |
|
5. İhtiyat akçesi ayırılması |
İşletmenin kaynaklarını yenilemesi, uzun dönemli planlarda öngörülen işleri ve etkinlikleri yapabilmesi için yeterli mali kaynakları güvence altına almak amacıyla girişilen etkinlikler |
|
6. Bütçe kontrolü yapılması
|
İşletmedeki bütün etkinliklerin ve işlerin önceden belirlenen finansal planlar veya bütçeler (satış ve gelir bütçeleri de dahil) yürütülmesi ve kontrol edilmesi amacıyla üstlenilen etkinlikler, |
|
7. Yönetim amaçlı denetim yapılması
|
Yönetim planlama, tedarik-tahsis ve kontrol etkinliklerinin ve işlere uygulanmasının işletmenin amaçlarına erişimine katkılarının takibine ilişkin etkinlikler, |
|
8. Ürün geliştirme sürecinin gözden geçirilmesi |
Bir işletmenin yeni ürün veya hizmet fikirlerini değerlendirmek, seçmek ve proto-tip geliştirmek amacıyla kullandığı işlemlerin etkinliğini ve etkililiğini düzenli olarak gözden geçirmek için gerekli sistem ve prosedürlerin kurulması için girişilen etkinlikler |
|
9. Fiziki tesis ve alt yapı değerlendirmesi
|
İşletmenin fiziki tesis ve alt yapı kaynaklarının planlama, tedarik, kuruluş, tahsis ve kullanımının kısa, orta ve uzun dönemlerde denetlemesi için girişilen etkinlikler. |
Şimdide stratejik ortaklıklar ve iş-birlikleri kaynaklarına ait yönetim etkinlik örneklerine bir bakalım.
|
STRATEJİK ORTAKLIKLAR VE İŞ- BİRLİKLERİ KAYNAKLARINA AİT YÖNETİM ETKİNLİKLERİ Miktar, kalite, maliyet, zaman kararlarının verilmesi |
|
|
1. Stratejik ortaklıklar ve iş-birlikleri arama ve kurma |
İşletmelerin üretim ve pazarlama kapasitelerini arttırmak, insan gücü, mali kaynak, fiziki tesis ve alt yapı elde etmek amacıyla ortaklıkları arama, değerlendirme ve ortaklığa girişme amacıyla üstlendiği etkinlikler; |
|
2. Kurumsal ve toplumsal ilişkiler kurma |
İşletmelerin endüstriyel, teknik ve profesyonel organizasyonların yönetimlerine ve aktivitelerine katılımı, bu katımlardan kazanılan faydaların değerlendirilmesi ve firma katılımının şekli ve derinliği konusunda önerilerde bulunulması amacıyla giriştikleri etkinlikler; |
|
3. Cemiyet faaliyetlerine katılım |
İşletme yöneticilerinin, ulus, toplum veya nüfusun bazı kesimleri yararına sivil, sosyal, eğitim ve hayır organizasyonlarını içeren kamu projelerine işletmenin katılımını değerlendirmesi, önermesi, katılımın planlamasına ve bu planların uygulamasına yönelik etkinlikler; |
|
4. Hukuki ve diğer konularda dışarıdan destek alınması |
Yöneticilerin, işletmenin faaliyetlerinin, kayıtlarının, ilişkilerinin yasal ve etik çerçevede bulunmasına, işletmenin amacına ulaşmasına yardımcı olabilecek ve işletme mensupları arasında bulunmayan veya bulundurulmasının ekonomik mantığı bulunmayan bilgi ve becerileri dışarıdan tedarik edilmesi için girişilen etkinlikler. |
Hatırlayacaksınız bu konuya ileriye dönük planlama nasıl yapılacak onu tartışarak girmiştik. Tüketici davranışları, kamu politikalarını düzenleyenlerin kararları, makroekonomik gelişmeler, Global eğilimler falan birçok şey değişecek onu herkes biliyor. Soru işletmemiz bu değişikliklere nasıl hazırlansın? Sorusu. Bu soruya cevap ararken başlangıç noktası, doğal olarak, neyin ne kadar ne zaman değişeceğini tahmin edebilmek. Üretim ve pazarlama dışında yönetim için kırk kadar yönetim etkinliğinin tanımlarına baktık. Sıralanan kırk kadar etkinliği tanımların genelleştirerek veya daraltarak istediğiniz kadar azaltıp arttırabilir ve bu tanımlar dışında kalan neredeyse istediğiniz sayıda etkinlik bulabilirsiniz. Beklenen değişikliklere tepki bu kırk kadar etkinliğin içinde olacak. Yani olası sorunlara cevabı beş kaynağın planlama, tedarik ve kullanımı cinsinden vermek gerekecek. Bu kolay iş değil ama yapılacak bir şey varsa böyle yapılacak.
Bir de yapılacak bir şeyin olmadığı durumlar var. Özellikle basında okuduğum birçok öneri zombi şirket yaratmanın ötesine gitmeyecek gibi. Daha önce değindiğim bu konuda bakın ne demişim: “Ölmüş ama bir türlü ölmeyen ve dirilere zararlı şirketlere zombi işletmeler deniliyor.
Kendi kendine soluyamayan yaşam belirtisi göstermeyen birine yapay solunum makinaları bağlayarak akciğerlerine oksijen gitmesini sağlayıp ve bir başka cihazla da kan pompalamak yoluyla hayat kurtarmak amacına yönelik ilaçsız müdahalelere yaşam desteğine bağlanmış hastalar var. Bu yöntemle bazı hastalar yıllarca makinelere bağlı olarak ‘yaşatılabiliyor’. Bu durum bazen yıllar boyu devam ediyor. Bazen de ümidi kesen hasta aileleri hastanın ‘fişini çektirip’ duruma son veriyor. Yaşam desteğine bağlı olarak yaşatılan işletmelere zombi işletmeler deniliyor. Bu işletmeler teknik olarak ölmüşler ama biri oksijen pompalıyor, biri kan veriyor ve görünümde işletme yaşıyor. Bir türlü fişi çekilmiyor.”1
‘Zombi işletmeler’ tabiri işletmecilik literatürüne girmeden önce aynı konuyu 2011 yılında işlemiştim. O yazımda ölmüş bir şirketi yaşatmaya uğraşmayı ölmüş eşeği canlandırmaya çalışmaya benzetmiş ve eğer eşek öldüyse en iyi strateji o eşekten inmektir demiştim . 2Aşağıdaki önlemler fayda vermeyecektir diye de bir boşuna çaba listesi sunmuştum. Umarım o zamanlar bu yazıyı okumadıkları belli olan sorumlular bu kez okurlar. Bakın eğer eşek öldüyse işe yaramayacak girişimler şunlar3:
- Binicilerin semerlerini değiştirmek
- Binicileri değiştirmek
- Eşeği daha iyi kamçılamak için daha sağlam ve değişik kamçılar aramak
- Ölmüş eşeğin performansının incelenmesi için bir komite kurmak
- Başka ülkelerde ölmüş eşeği nasıl kullanıyorlar konusunda heyetler göndermek
- Başarı ölçülerini ölmüş eşeğe göre yeniden ayarlamak
- Ölmüş eşeği 'yaşam özürlü' olarak yeniden tasnife tabi tutarak aslında ölmediğini sanmak
- Ölmüş eşeğe nasıl binileceğini incelemek için danışmanlar tutmak
- Ölmüş eşeğin performansını arttırmak için binicilere daha büyük bütçelerle daha yaygın eğitim vermek
- Ölmüş eşeği başka ölmüş eşeklerle bir araya getirerek performansı arttırmaya çalışmak
- Kiloca daha hafif sürücülerin ölmüş eşeğin performansını arttırıp arttırmayacaklarını incelemek için bir verimlilik çalışması yapmak
- Ölmüş eşeğin beslenme gereği olmadığı, daha az masraf gerektirdiği, genel masrafları arttırmadığı nedenleriyle ülke misyonuna diğer eşeklerden daha etkin hizmet ettiğini açıklamak
- Tüm eşeklerin performans standartlarını ölmüş eşeğe göre yeniden yazmak • 'Kriz ortamında ölmüş eşeğe nasıl binilmeli' konusunda bir çalıştay yapmak
- Ölmüş eşeklerin sağa sola pislememeleri nedeniyle çevre dostu olduklarını açıklayan bir başka çalıştay yapmak
- Eşeğin aslında ölmediğini basu-badel-mevt (yeniden dirilme) inancına göre bir gün dirileceği konusunda rapor hazırlamak
- Bu eşek ölmüş bırakın diyenleri ihanetle itham eden basın kampanyaları hazırlamak
- Kabahatin eşekte değil eşek cenneti zebanisinde olduğunu ileri süren bültenler hazırlamak
- Sizin ölmüş eşeğinizin tüm sağ eşeklerden daha iyi olduğunu iddia eden propaganda raporları hazırlamak.
Eğer samana sahip olmak eşeğe saman verip beslemekten daha çok para kazandırıyorsa kimse eşek beslemez. Nasreddin Hoca'nın dediği gibi eşek açlığa alışamadan ölür. Yani bir ekonomik sistemde kaynaklara sahip olanlar kaynakları mal ve hizmet üreterek pazarlamada kullananlardan daha çok para kazanıyorlarsa o sistem çatlayıp patlamadan uzun süre yürümez. Bu konuya döneceğim.
Sağlıcakla kalın
1 Osman Ata Ataç, Zombiler, Dünya Gazetesi, 25 Eylül 2019
2 Osman Ata Ataç, Kriz, Dünya Gazetesi, 17 Ağustos 2011
3 Bu listenin daha kısa ve değişik bir halini ABD'nin Dakota eyaleti Kızılderililerinin 'ölmüş at' konusunda söylediklerini iddia eden bir yazıyı bana ulaştıran Sn. Diana Orejas'a teşekkürlerimle.