Dezenflasyon sürecinden önce acı reçetesini konuşmak

⸶Fiyat istikrarının birinci öncelik olduğu, büyümenin de eş anlı olarak gözetilebilmesi için enflasyonun gerileyeceği eşik değerlerin takip edileceği bilgisi ve vurgusu gölgede kaldı.⸷

Enflasyonla, hayat pahalılığıyla bütüncül mücadeleyi “dezenflasyon süreci” olarak anmaya başladığımızdan beri bu mücadelenin kaçınılmazlığından çok, acı reçetesinin olası yan etkilerini daha fazla konuşur olduk.

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan geçen hafta geniş bir toplumsal uzlaşma gerektiren dezenflasyon sürecinin ekonomideki olası daraltıcı etkilerini en çok hesaba katan kesimin, siyasetçilerin, karşısına çıktı. Merkez Bankası kanunu uyarınca TBMM Plan ve Bütçe komisyonuna mevcut durumla ilgi sunum yapan Erkan’ın enflasyon belli eşiklere geriledikten sonra büyümeden ödün vermeden de dezenflasyonun mümkün olabileceği sözleri büyük yankı yarattı. Siyasetçilerin en çok merak ettiği soru sorulmadan Erkan’ın sunumunda yanıt buldu. Ama dezenflasyonun ve fiyat istikrarının birinci öncelik olduğu, büyümenin de eş anlı olarak gözetilebilmesi için enflasyonun gerileyeceği eşik değerlerin takip edileceği bilgisi ve vurgusu büyüme mesajının gölgesinde kaldı.

Erkan’ın muhalefet sözcüleriyle diyaloğu

Başkan Erkan komisyonda muhalefet sözcülerinden gelen teknik bilgi yüklü sert sorulara olabildiğince açık ve samimi yanıtlar verdi. İlk enflasyon raporu sunumundan sonra ikinci sınavından da başarıyla çıkan Erkan’ı muhalefet temsilcileri uğurladı. Erkan’ın derin akademik ve bürokratik geçmişleri bulunan muhalefet temsilcileriyle kurduğu diyalog 1 Ocak 2024’de resmen başlayacak dezenflasyon sürecinde ihtiyaç duyulacak toplumsal uzlaşma adına umut verdi.

Elbette komisyondaki sunumu izlerken Erkan’ın kullandığı sözcüklerin ve verdiği yanıtların çoğunun iktidarın en tepesine mesaj gibi de algılandığını dikkatle not ettik.

▌Erkan: Komisyon ne zaman çağırırsa gelir sunum yaparız

Merkez Bankası Hafize Gaye Erkan’ın sunumuna başlamasından önce TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki muhalefet grupları temsilcileri söz aldılar. CHP’nin komisyon sözcüsü Aşkın Türeli, Merkez Bankası yasasındaki açık hükmün komisyona yılda iki kez bilgi verilmesini öngördüğünü ancak bugüne kadar ancak hep birer kez gelindiğini dile getirdi. Erkan, sunumuna bu serzenişe karşılık vererek başladı ve “Komisyon ne zaman çağırırsa biz geliriz” dedi. Böylelikle Erkan, topu komisyonun en kıdemli üyelerinden yeni başkanı Mehmet Muş’a atmış oldu. Mehmet Muş geçmiş parlamento dönemlerinde Plan ve Bütçe Komisyonu’nda üyelik ve başkan vekilliği yapmıştı. Başkan Muş’un Merkez Bankası’nı ikinci kez ne zaman komisyona davet edeceği merak edilmeye başlandı.

Ankara’daki diplomatlar bile enflasyondan dertli 

Türkiye’de yaşayan vatandaşlar olarak işçisinden patronuna, emeklisine, esnafına, memuruna kadar hepimiz enflasyondan, hayat pahalılığından, enflasyondan şikâyetçiyiz. Ancak döviz cinsinden sahip olduğu geliri Türkiye’de harcayan turistlerin, ülkede yaşayan yabancıların bu durumdan fazla rahatsız olmadıklarını düşünürüz. Enflasyonun geldiği noktada artık yabancı turistler ve ülkede yaşayan yabancılar da hayat pahalılığından rahatsızlar. Bunun ilk işaretlerini Şubat ayında EKONOMİ gazetesi Ankara Haber Müdürü Hüseyin Gökçe ile birlikte Rusya Büyükelçisi Erkhov’dan almıştık. Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksei Erkhov Şubat ayında yaptığımız mülakatta Rus turistlerin bir bölümünün hayat pahalılığı nedeniyle destinasyon değiştirebileceğini söylemişti.

Son zamanlarda ekonominin gidişatıyla ilgili bizlere daha fazla soru sormaya başlayan Ankara’daki diplomatların da hayat pahalılığından şikâyetçi olduklarını duyar olduk. Geçen hafta Avrupa’nın önemli ülkelerinden birinin Ankara’daki diplomatı bana “iki yıl önce ülkeye ilk geldiğimde sık sık seyahatlere çıkıyor istediğimiz otellerde istediğimiz kadar kalabiliyorduk. Şimdi artık öyle değil. Pahalı geliyor, çok sık gidemiyoruz. Hatta bazen görev gereği gittiğimiz yerlerde bize tanınan limitleri aşıp üstünü cebimizden veriyoruz” dedi.

Aslında tüm bunlar Merkez Bankası Başkanı Erkan’ın yüksekliğinden ve katılığından rahatsızlığını dile getirdiği Eylül ayı itibarıyla yüzde 86’ya ulaşan hizmet sektörü enflasyonunun sahadaki yansımaları.

Mehmet Şimşek’in yurt dışı temasları

Ekonomiyi yeniden rasyonel zemine taşımaya çalışacağını belirterek Haziran ayında yola koyulan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yoğun yurtdışı temasları sürüyor. Şimşek Körfez ülkeleriyle başladığı yurtdışı yatırımcılarla görüşmelerine BM Genel Kurul toplantısı kapsamında ABD’ye giden Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın öncülüğünde New York'ta devam etti. Şimşek geçen hafta 4-6 Ekim tarihlerinde Londra’da yatırımcılarla yoğun görüşmeler gerçekleştirdi. Şimşek bu hafta Fas’taki Dünya Bankası ve IMF toplantılarına katılacak. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e Fas’ın Marakeş kentinde gerçekleştirecek toplantılarda Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan da eşlik edecek. Toplantılara Dünya Bankası ve IMF üyesi 190 ülkeden maliye bakanları, merkez bankası başkanları, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile akademisyenler katılacak. Toplantılarda, Rusya-Ukrayna savaşının küresel ekonomiye getirdiği sorunlar, iklim değişikliğinin artan etkileri, küresel düzeydeki ülke borçları ele alınacak.