Deprem, turizm ve Rusya
Fehmi Köfteoğlu
2023 yılı iyi başladı denecekti ki deprem felaketi meydana geldi. Depremin neden olduğu on binlerce can kaybını karşılayacak hiçbir şey yok. Depremin ölçülebilen kayıplarından ekonomi ile ölçülebilen kısmı için 20 milyardan başlayıp 80 milyar dolara kadar değişen hesaplamalar yapılıyor.
Depremin turizme de yansımaları olacak.
Bunların neler olabileceğine bakalım.
Yeni yılın ilk ayı, Ocak’ta gelen yabancı ziyaretçi rekor olarak kabul edilen 2019’un aynı dönemindeki sayıyı da aştı. Ocak ayında gelen yabancı ziyaretçi sayısı bir yıl öncesinin aynı ayına göre yüzde 56 artışla iki milyonu geçti.
Yaz sezonuna ilişkin rezervasyonlar da kaynak pazarlardan Rusya ve İngiltere’de iyi gidiyordu. İngiliz tur operatörü Jet2holidays bu yaz için İngiltere’deki 10 havalimanından Türkiye’ye haftada 186 uçuş planladığını açıkladı.
Rusya’daki havayolu şirketleri yaz için Türkiye programlarını peş peşe yenilenerek var olanlara ek yeni uçuşlar koyduklarını ve sefer sayılarını artırdıklarını açıklıyor.
Benzer bir durum olarak, son yıllarda sessiz sedasız yükselerek kaynak pazarlardan biri haline gelen Balkan ülkelerinden de iyi haberler geliyor. Buna karşılık Avrupa pazarının lokomotifi, Türkiye’nin kaynak pazarlarından Almanya başta olmak üzere Avrupa’nın diğer ülkelerinde Türkiye rezervasyonları deprem nedeniyle durdu.
Bu birkaç başlıktan hareketle olasılıklara bakalım.
Türkiye bir süre depremle anılacak. Bu durum rezervasyonlara yansıyacak. Dolayısıyla yakın zamanda başta Almanya olmak üzere diğer ülke ve pazarlarda rezervasyonlarda bir hareketlenme olması beklenmiyor.
Bu arada seçim ortamına girildi. Seçim ortamı ve seçim sonucuna ilişkin tahmin ve beklentiler belirsizliklere neden olur. Öte yandan Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği için Türkiye iki ülkeden PKK ve FETÖ ile ilgili haklı taleplerine yanıt verilmezse onay vermeyeceğini açıkladı. Bu konuda Türkiye’nin tavrı başta Rusya olmak üzere birçok ülke tarafından yakından izleniyor. Konunun turizme de yansımaları olacak.
Türkiye’nin turizmde 2022 yılını beklenenden daha iyi geçirmesinde ve 2023’e ilişkin beklentilerde Rusya ile ilişkilerin önemli rolü var. Bu kapsamda iki noktaya dikkat çekmek istiyoruz. Deprem nedeniyle 35 yıldır kapalı olan Ermenistan ile sınır kapısı açıldı. Küs olunan Mısır ile ilişkiler, deprem vesilesiyle Dışişleri bakanlarının görüşmeleri düzeyine çıktı. Aralarında savaş gemilerinin dolaştırıldığı ortamda Türkiye ve Yunanistan’ın Dışişleri bakanları deprem nedeniyle görüştü. İsrail ile de deprem ortamında dostane ilişkiler sergileyen kareler verildi. Bu arada ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı da kapsayan geniş yelpazede görüşmeler yaptı.
Peki bu dönemde Rusya ile ilişkiler nasıl?
Bu açıdan bakıldığında başta meydana gelen depremin ekonomiye ve turizme yansımaları, iki ülkenin NATO üyeliği, Amerika ve AB’nin yaptırımlar konusunda Türkiye’yi daha da sıkıştıracağına ilişkin açıklamalar dikkate alındığında bu yıl da turizmde durumun ne olacağı Rusya ile ilişkilere bağlı.