Deprem sonrası dış ticaret düzenlemeleri

Ağzım tatsız, içim buruk. Doğa karşısında kendimi hiç bu kadar aciz hissetmemiştim. Mütevazı yaşamı tercih eden bir kişiliğim olmasına karşın “nasıl oluyor da ara ara şu doğanın gücünü unutabiliyorum” diye hayıflanıyorum. Bir taraftan da tüm evreni yönetiyormuş gibi “benim ben” diye böbürlenen insan profilleri nasıl karşılıyor bu tür çaresizlikleri, merak ediyorum. İç dünyalarına girip haleti ruhiyelerini görmek isterdim doğrusu.

Her neyse… Güney Anadolu Depremi sonrası yürürlüğe sokulan dış ticaret düzenlemelerine değinelim şimdi.

- Ticaret Bakanlığı tarafından 7 Şubatta yayımladığı duyuruda, deprem nedeniyle zarar gören kişilere ücretsiz olarak dağıtılmak veya kullanımlarına sunulmak üzere yurt dışından gönderilen temel ihtiyaç maddeleri ile diğer eşyanın kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu yararına çalışan derneklere ve Cumhurbaşkanı’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara gönderilmesi durumunda bunların gümrük vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi olmaksızın ithal edilmesinin mümkün bulunduğu; bunun için varsa taşıma belgesinin ve eşya listesinin geldiği gümrük idaresine sunulmasının yeterli olduğu bildirildi.

- Aynı gün Gümrükler Genel Müdürlüğü yayımladığı 82623434 sayılı yazısında, yardım malzemelerinin bir taşıma belgesi ve bir eşya listesi ile ithalinin mümkün olmasına karşın, eşyaya ilişkin istatistiki verinin elde edilmesi amacıyla, eşyanın tesliminden sonra sözlü beyan formunun “GK12F” muafiyet kodu ve 9919.00.00.00.17 fiktif GTİP kodu girilmek suretiyle elektronik ortamda gümrük idaresince doldurması gerektiğini bildirildi.

- İhracat Genel Müdürlüğü tarafından 9 Şubat’ta yayımlanan bir yazıda depremden etkilenen Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Malatya, Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye ve Kilis illerinden birinde merkezi bulunan şirketler için Birim Kira Desteğine İlişkin Genelge, Tanıtım Desteğine İlişkin Genelge, Yurt Dışı Şirket ve Yurt Dışında Yerleşik Şirkete Ait Marka Alım Desteğine İlişkin Genelge, Çok Kanallı Zincir Mağaza Desteğine İlişkin Genelge, Tasarım ve Ürün Geliştirme Projesi Desteğine ilişkin Genelge, Tasarımcı Şirket ve Tasarım Ofisi Desteğine İlişkin Genelge, Gemi ve Yat Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlere Tasarım Desteğine İlişkin Genelge ile Marka ve Turquality Desteğine İlişkin Genelge kapsamında 6 Şubat - 30 Nisan 2023 tarihleri arasında başvuru veya eksik tamamlama süresi biten/bitecek olan destek başvurularına 6 ay ilave süre verildiği bildirildi. Aynı yazıda, Birim kira desteğine ilişkin Genelge, Tanıtım Desteğine İlişkin Genelge, Çok Kanallı Zincir Mağaza Desteğine İlişkin Genelge ile Tasarım ve Ürün Geliştirme Projesi Desteğine İlişkin Genelge’de belirtilen ihracat şartının 2023 yılı için aranmayacağı belirtildi.

- Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 10 Şubat’ta yayımlanan 8864378 sayılı yazıda, deprem afeti nedeniyle, yurt dışından ticari amaç güdülmeyen yardım amaçlı gönderilen ve resmi kontrolü talep edilen gıda ürünlerinin yurda girişinde;

I) İşlenmiş ve/veya paketli gelen ürünlerde sertifika aranmaksızın fiziki (organoleptik) muayene yapılarak yurda girişine izin verileceği;

II) Zirai karantina kontrolüne tabi işlenmemiş bitki ve bitkisel ürünler için bitki sağlık sertifikası aranmaksızın giriş kapılarında makroskobik olarak bitki sağlığı kontrolleri yapılarak yurda girişine izin verileceği;

III) Veteriner kontrolüne tabi ürünlerin ülkeye girişinde bunların “Ürünlerin Ülkeye Girişinde Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine dair Yönetmelik” 18’inci maddesi uyarınca analizden istisna tutulacağı;

IV) Ürünlerin kontrolü sırasında şüphe duyulması halinde analiz istenebileceği;
bildirildi.

- Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından 12 Şubat’ta yayımlanan 82736160 sayılı yazıda, deprem bölgesinde bulunan yükümlülerin tüm gümrük idarelerindeki işlemleri ve diğer illerde bulunan yükümlülerin bu illerdeki gümrük idarelerinden yapılan işlemlerinde Gümrük Kanunda belirtilen bağlayıcı sürelerin işlemeyeceği; geçici ithalat rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi, gümrük idaresince izin verilen hariçte işleme izni kapsamında yurtdışına gönderilen eşyanın geri getirilmesi için gereken rejime ilişkin sürelerin 31.07.2023 tarihine kadar işlemeyeceği; bölge yükümlülerine YYS ve OKS kapsamında, gümrük idaresine bildirim yapma veya belge sunma, gümrük idaresi tarafından bildirilen eksiklikleri giderme, sunulan belgelerde güncelleme yapma için belirlenen sürelerin 31.07.2023'e kadar uygulanmayacağı belirtildi.

- Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından 13 Şubat’ta yayımlanan yazıda, seri 149 no.lu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) hükümlerine bağlı kalmaksızın, deprem bölgesinde “Birlikler sadece sattıkları belgeleri onaylayabilir.” hükmünün 6 ay süre ile uygulanmaması ve söz konusu 10 ilde bulunan birliklerce satılan menşe ispat ve dolaşım belgelerinin gerekli olması halinde diğer birliklerce onaylanmasına; sözkonusu 10 ilde bulunan birliklerce satışı yapılan ancak elektronik sistem üzerinden işlem yapılmayan belgelerin 6 ay olan geçerlilik sürelerinin 1 yıl olarak uygulanmasına karar verildiği bildirildi.

- 14 Şubat tarihli 6790 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31.12.2023 tarihine kadar deprem felaketinden etkilenen illerde kullanılacak prefabrik yapı ve konteynerlerin kamu kurum ve kuruluşlarına tesliminde KDV oranının % 1 olarak uygulanmasına karar verildi.

- Ticaret Bakanlığı, 14 Şubat tarihinde sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Merkez üssü Kahramanmaraş olan depremler nedeniyle ilk etapta ortaya çıkan geçici barınma ihtiyacının acilen giderilebilmesine katkı sunmak amacıyla konteyner ev ve prefabrik yapı ihracatı 15 Şubat'tan itibaren 3 ay süreyle yasaklanmıştır" duyurusunu yaptı.

Cumhuriyet tarihinde en çok can kaybı ve en çok yaralanma yaşatan deprem oldu Güney Anadolu Depremi. Bazı kent merkezlerimiz ve ilçelerimiz haritadan silinmiş gibi duruyor. Evet “şimdi yaraları sarma zamanı” ancak, Türkiye’nin böğründeki bu yarayı iyileştirmek daha uzun yıllarımızı alacak gibi görünüyor.