Deprem hataları ekonomide kimleri yakacak?

Sürekli yer değiştiren yer kabuğu hareket ettiğinde, bu kabuğun üzerinde yaşayanlar buna, deprem diyor. Deprem, durağan olması beklenenin, hareket etmesidir. Eğer felaketlerden sonuç çıkaran bir kültürden geliyorsanız, yer kabuğunun fiziğini, binaların statiğini, malzemenin kimyasını ve süreçlerin matematiğini tedbire dönüştürürsünüz.            

Ülkemizde peşpeşe gelen iki deprem... İki büyük sarsıntı… Ülkemizi hazırlıksız yakaladı. Depremde yapılan büyük hatalar; acıların yanında güvenlik, lojistik açıklarımızı ortaya çıkardı. Acılı halkın tepkisini en üst düzeye taşıdı. Bu süreçte yapılan ekonomik hatalar ise birçok aktörü yakacak.              

KOLTUĞUNU KAYBETME KORKUSU

Kimler yanacak dersiniz? Koltuğuna yapışıp, gerekli önlemleri zamanında alamayanlar. Yetkisiz kadrolar... Olayın vahametini göremeyen, fotoğrafını çekemeyen, hiyerarşide kaybolan istihdam edilenler. Bölgede enkaz altında kalan yatırımcının haklarını görmeksizin; işlemleri sürdürenler.          

Yetki kendisinde olduğu halde, “en tepedekinden izinsiz yaparsam gözden düşerim, koltuğumu kaybederim” diye bu yetkiyi kullanmayanlar… Zaten hantallaşmış yapıların, tek bir noktadan karar bekliyor olması, çeviklik gerektiren deprem gibi zamanlarda ölümcül neticeler verebiliyor.            

İKİ SORU İKİ CEVAP

1-Güven neden önemli?

Felaket zamanlarında birine güvenmek, acıları azalttığı gibi yaraların sarılmasını kolaylaştırır. Misal bu depremde pek çok insan güven duyabileceği yardım organizasyonlarını tercih etti. Dünya Bankası bile yardımı, millette güven uyandıran STK’lara aktardı. Güven duyulacak kurum olması hayati…      

2-Enkaz geç kalkarsa ne olur?    

Umutsuzluk artar. Enkazın altıda yatanların çıkarılma umudu biter. Depremzedelerde oluşan travmalar daha uzun süre devam eder. Ekonominin normale dönmesi fazla uzar. Okulları kapatarak enkazın zihnimizde kapalı kalması uzatılmış oldu. Geç kalkan enkaz, siyaseti de gömer.

NOT

EKONOMİDE DEPREM ŞİDDETİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN 10 TEDBİR

1-AFAD’ın başına lojistik devi bir şirketin CEO’sunu atamak. Yurtdışından yardım taleplerini lojistik noktasında yoğunlaştırmak.

2-Ekonomideki koordinasyonsuzluğu sorgu düzeyine taşımak.

3-Halka güven vermek için köklü tedbirler alındığına dair adım atmak. Üzerine şaibe düşen borsa yatırımcılarının mağduriyet yaratan işlemlerini iptal etmek.

4-Olaya karışan tüm müteahhitleri sorgulamak.

5- Yardımları koordineyi yetkinleştirmek. Bunun uzun soluklu bir süreç olduğu unutmayarak yardımları vadeye yaymak, sürdürülebilirliğini sağlamak.

6-Deprem konusunda hataları tespit edilen imar iskân ile ilgili bürokratları sorgulamak.

7-Deprem dışı tüm harcama kalemlerini durdurmak.

8-Müteahhitlere ödemeleri iptal ettiğini duyurmak.

9-Tüm alanlarda durdurulan işlemleri, güvenli ortam yaratacak tedbirleri aldıktan sonra başlamak.

10- Firmalar için kısa çalışma ödeneğini devreye almak.