Denizin altında 1 milyar Euro var

KORELİ DL E&C, Limak, Koreli SK Ecoplant ve Yapı Merkezi konsorsiyumu, 26 Ocak 2017’de “yap-işlet-devret” modeliyle ihalesini kazandığı “1915 Çanakkale Köprüsü” için Mart 2018’de çoğunluğunu yabancıların oluşturduğu bankalarla 2 milyar 265 milyon Euro’luk finansman anlaşması imzalamıştı.

Yüzde 70’i yabancılardan oluşan banka ve finans kuruluşlarının temsilcileri, inşaat sırasında dönem dönem 5 yıl ödemesiz, 15 yıl vadeli kredi paketinin nasıl kullanıldığını yerinde görmek üzere “1915 Çanakkale Köprüsü” şantiyesinin yolunu tuttu.

Bankaların temsilcileri, şantiye ziyaretlerinden birinde harcama detaylarını sorunca ihaleyi alan konsorsiyumun kurduğu Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme A.Ş. (ÇOK A.Ş.) Finanstan Sorumlu İcra Kurulu Üyesi Ebrunur Yıldız, şu yanıtı verdi:

-          Burada suyun altında 1 milyar Euro var. Yani, 318’er metre yüksekliğindeki iki taşıyıcı kule için denize birer futbol sahası büyüklüğünde iki ayrı keson temel oturtuldu. Kesonlar için 2.5 metre çapında 368 adet çelik kazık çakıldı.

Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir ve Yapı Merkezi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu’nun davetiyle bir grup meslektaşımla “1915 Çanakkale Köprüsü”ne gittik. Asfalt çalışmaları da tamamlanmak üzere olan köprüde yürüdük, arabayla da geçiş yaptık.

Tur sırasında bize ÇOK A.Ş. İcra Kurulu Üyeleri Ebrunur Kapucu Yıldız ve Reşit Yıldız da eşlik etti. Reşit Yıldız, tur öncesi yaptığı sunuma köprü ile ilgili bilgilerle başladı:

• 1915 Çanakkale Köprüsü’nün uzunluğu yaklaşım viyadükleri dahil 4 bin 608 metre. İki kule arası açıklık 2023 metre. Yani, dünyanın en uzun orta açıklığa sahip asma köprüsü.
• Su kotundan itibaren kule yüksekliği 318 metre. Çanakkale Zaferi’nin sembolü top mermisi konulunca kule yüksekliği 334 metreyi bulacak. Böylece dünyanın en yüksek kuleli asma köprüsü olacak.

Ardından simülasyon görüntülerle köprünün yapım aşamalarına geçti:

-          Köprünün ayakları, denizde her biri birer futbol sahası büyüklüğünde iki keson üzerine oturtuldu. Kesonlar kıyıda oluşturulan kuru havuzda yapıldı. Yüzdürülerek ayakların bulunduğu noktada denizin dibine oturtuldu.

Kesonların her birinin kuru ağırlığının 65 bin ton olduğunu kaydetti:

-          Kesonların her birinde 80 oda var. Kesonlar denizin dibine oturtulurken söz konusu odalar aynı anda eşit şekilde suyla doldurularak batırma işlemi gerçekleştirildi. Bir kesonun batırılması 24 saati aştı.

Reşit Yıldız kesonları anlatırken merak ettim:

-          Sadece iki keson için yapılan harcama ne kadar?

Başar Arıoğlu anımsamaya çalıştı:

-          Tam emin değilim ama iki keson 130 milyon Euro civarında sanıyorum.

Ebrunur Yıldız araya girip kreditör bankaların temsilcilerine verdikleri yanıtı aktardı:

-          Burada denizin altında bir anlamda 1 milyar Euro var…

Reşit Yıldız sürdürdü:

-          1915 Çanakkale Köprüsü inşaatında dünyanın en büyük kule vinçi kullanıldı. Vinç, bizim yönlendirmelerimizle tasarlandı. Avustralya’da yapıldı. 330 ton kaldırma gücü vardı. 150 tonu 318 metreye çıkararak dünya rekoru kırdık.

Yıldız, bu noktada şu yorumu yaptı:

-          100 yıl önce burada Avustralyalılar ile de savaştık. Günümüzde Avustralya’da yaptırdığımız dünyanın en büyük kule vinçini kiralayıp 1915 Çanakkale Köprüsü inşaatında kullandık. İnşaatta İngilizler dahil 19 farklı ülkeden personel çalıştı.

Masanın üstünde duran cıvata örneğini gösterdi:

-          İnşaat sırasında 198 bin geçici cıvata kullanıldı. Onlar sökülüp hurdaya çıkarıldı. Köprüde şu anda toplam 527 bin cıvata kullanılmış durumda.

Ebru Özdemir araya girdi:

-          4.6 kilometrelik köprü ve 84 kilometrelik otoyol 3.1 milyar Euro’ya tamamlanıyor. Dünyada bu boyutta bir işi bundan daha ucuza kimse yapamaz.

İnşaatın tamamlanma süresinin de altını çizdi:

-          Dünyada bu boyutlara yakın olup 1915 Çanakkale Köprüsü’nden daha kısa sürede bitirilen köprü yok. Yani, erken bitirme konusunda da rekor kırdık.

ÇOK A.Ş., Ulaştırma Bakanlığı’na 1915 Çanakkale Köprüsü ve 84 kilometrelik otoyolu tamamladığını bildirdi.

ÇOK A.Ş., günlük 45 bin araç geçişi garantisiyle köprüyü 12 yıl işletecek…

Ulaştırma Bakanlığı farklı bir karar almazsa, köprü geçiş ücreti 15 Euro olacak.

Ebru Özdemir ve Başar Arıoğlu’nun hesaplamalarına göre, günlük araç geçişi verilen garantiyi aşmazsa, 12 yılda sağlanan gelir, yatırımı ancak karşılayabilecek.

Şirkete fazladan 300 milyon Euro sermaye koyduk

ÇANAKKALE Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme A.Ş.’nin iki ana ortağı Limak Holding’in Başkanı Ebru Özdemir ile Yapı Merkezi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu’na sorduk:

-          Dünyada hammadde ve ara mal fiyat artışları sizin maliyet planlarınızı etkiledi mi?

Ebru Özdemir, yanıtladı:

-          COVID-19 süreci, ara mal ve hammadde fiyatları ile artan navlun fiyatları, bizim maliyetlere 300 milyon Euro’luk bir artış şeklinde yansıdı.

Başar Arıoğlu, ihale sonrası yaptıkları sözleşmeye işaret etti:

-          Şartnameye göre şirkete yüzde 20 sermaye koyma taahhüdü vermemiz gerekiyordu. Bu da 600 milyon Euro’ya denk geliyordu. 4 ortak olarak sermayeye 300 milyon Euro daha ekledik.

Ebru Özdemir, kur düzeyi ile ilgili anımsatma yaptı:

-          Biz bu projede işe başladığımızda Euro 4 lira dolayındaydı…

Kulelerin kırmızı olmasını Ersin Arıoğlu önerdi

BAŞAR Arıoğlu, 1915 Çanakkale Köprüsü’nün kulelerinin rengine dikkat çekti:

-          Gündüz güneşli havada kırmızı renk çok güzel görünüyor.

Kulelerin renginin kırmızı olmasının fikrinin kimden çıktığını merak ettik, Ebru Özdemir anlattı:

-          Ersin Bey (Arıoğlu) önerdi.

ÇOK A.Ş. İcra Kurulu Üyesi Reşit Yıldız, renkle ilgili detayları anlattı:

-          Boya tedarikçimiz Jotun’la 20 farklı tonda Türk Bayrağı üzerinde çalışıldı. Boya, metal yüzeye uygulanıp güneşte bekletildi. Böylece kuleler, bayrağımızın rengine en yakın kırmızı tonda boyandı.

Başar Arıoğlu ekledi:

-          İstanbul Boğazı’ndaki 3 köprü ve Osmangazi Köprüsü geceleri çok güzel ışıklandırılıyor. Ancak, gündüz gri bir renk söz konusu. Kulelerin kırmızı olması 1915 Çanakkale Köprüsü’ne çok yakıştı. Ayrıca çok da anlamlı oldu.

Rüzgarın etkisini azaltmak için ortada 9 metre boşluk var

ÇOK A.Ş. İcra Kurulu Üyesi Reşit Yıldız, 1915 Çanakkale Köprüsü’nün tabliyelerine dikkat çekti:

-          Tabliyeler uçak kanadı gibi tasarlandı.

Köprünün üzerinde yürürken, gidiş-geliş arasındaki boşluğa işaret etti:

-          Burada çok güçlü rüzgar söz konusu. Köprü hem geniş, hem de 2023 metrelik orta açıklık uzunluğu var. Rüzgarın köprüye etkisini azaltmak için ortada 9 metrelik bir boşluk bıraktık.

Ardından ekledi:

-          Rüzgar, 9 metrelik boşluktan kendine çıkış yolu buluyor. Köprünün tabliyelerine yönelecek basınç da böylece azalıyor.

1915 Çanakkale Köprüsü Dünyanın en uzun asma köprüsü 

• 1915 Çanakkale Köprüsü: Orta açıklık 2023 metre
• Akashi Kaikyo Köprüsü (Japonya): 1991 metre
• Yangsigang Yangtze River (Çin): 1700 metre
• Nansha Köprüsü (Çin): 1688 metre
• Xihoumen Köprüsü (Çin): 1650 metre
• Great Belt Köprüsü (Danimarka): 1624 metre
• Osmangazi Köprüsü: 1550 metre