Deniz ticaret filosu ve gemi inşa tesislerinin teşviki muafiyetindeki çelişkilere dikkat
Sayın DÜNYA okurları, öncelikle; yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşlar, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi (Katma Değer Vergisi Kanunu açısından, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan alınan “Vergi İstisna Belgesi” sunulmuşsa bu belgeye istinaden KDV istisnası uygulanacaktır. Özel Tüketim Vergisi tahsil edilir) ve resimlerden, damga resmi dâhil muaf olduğunu belirtmem gerekiyor.
Bu arada, Gümrük Kanun’un da ulaşım araçları ile özel konteynerlerde mevcut bulunan akaryakıt ve madeni yağları, deniz ve hava ulaşım araçlarına ait donatım ve işletme malzemesi ithalatının gümrük vergisinden muaf olduğu belirtiliyor.
Dikkat edilmesi gereken nokta şudur; Gerek bu alandaki teşvik yasasında gerekse gümrük kanununda gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithalatının gümrük vergisinden muaf olduğuna dair bir hüküm bulunmuyor ve tekne kabuğu, makine-teçhizat-demirbaş tanılarına uymadığı söylenebiliyor. Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün Deniz ve Hava Ulaştırmacılığı’nda Kullanılan Eşya başlıklı Genelgesi’nde, BKK’nın 97’nci maddesi kapsamı eşyanın serbest dolaşıma girişinde uygulanacak gümrük işlemleri belirtilmiş bulunuyor.
Genelgede, gemi gövdesi isimli eşyanın yer almadığı, 2581 sayılı Yasanın 1’nci maddesinde de gemi gövdesinin ismen sayılmaması nedeniyle, gümrük vergisinden muafen ithal edilemeyeceği anlaşılabiliyor. Keza, tekne kabuğu-gövdesi-teknesi olarak isimlendirilen eşya da ismen sayılmıyor.
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı’nda ise, teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticarî araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CKD) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaftır. Denildiği için bu alanda bir karmaşa yaşanabiliyor. Dolayısıyla bir uyumlaştırma yapılması icap ediyor.
Bu alanda çıkan uyuşmazlıkların yangıya intikal ettiği ve Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nca, 2581 sayılı Yasa’nın metninde harç terimi bulunmamasına rağmen, genel gerekçeden yola çıkarak, teşvik amacıyla harçların da ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden olduğuna karar vererek, muafiyet hükümlerinin uygulanmasının gerektiğine karar verildiği anlaşılıyor. Bu konularda geniş açıklamalarda bulunan Emekli Gümrük/Ticaret Başmüfettişi ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri Rüştü Haytaoğlu’nun görüşlerinden yararlanmak mümkün bulunuyor.