DeepSeek ve gelecek
DeepSeek haberi ile beraber net olarak anladığım tek şey geniş kitlelerin, yatırımcılar da bu gruba dahil, konuya yönelik bilgisinin genel kalıplarla sınırlı olduğu. Nvidia’dan başlayarak Nasdaq ve ABD’ye kadar uzanan çöküş senaryoları bir yana, 5 yıl sonra hepimizin işsiz kalacağını “bilen” “uzmanların” DeepSeek gelişmesini önceden haber verememiş olması bir diğer yana. Çin ve ABD arasındaki soğuk savaş bilgi kaynaklarına da sıçradığı için propagandayı objektif bilgiden ayrıştırmak da giderek daha zor hale geliyor.
Piyasalara baktığımızda ise genel söylemden daha farklı bir durum söz konusu. Şovun baş aktörü Nvidia beklentilere paralel bir şekilde sert bir şekilde gerilerken Microsoft daha sınırlı etkilenmiş görünüyor. Asıl satış bilanço açıklaması sonrasında yaşandı. Öte yandan Amazon, Meta, Apple ve Tesla gibi ekibin diğer üyelerinde yukarı yönlü bir seyri ve hatta ilk iki hissede yeni zirveleri gördük. Dolayısı ile Nvidia’nın piyasa değerinde önemli bir gerileme olsa da S&P’nin toplam piyasa değerinde gerileme çok daha sınırlı kaldı. Yazının bundan sonraki kısmına uzman görüşlerinden derlediğim noktalarla devam etmek istiyorum. Sektörün merkezinden bir isim olan Dario Amodei benim gibi konu ile ilgili bilgisi çok sınırlı olan insanların bile anlayabileceği şekilde bir makale paylaştı. Makale DeepSeek’in toplam maliyetinin eğitim maliyeti olarak paylaşılan 5.5 milyon dolardan çok daha yüksek olduğunu, sektörün doğası ve bulunduğu nokta nedeni ile devamlı gelişmeler kaydedildiğini ve DeepSeek’in nadir görülen bir iyileştirme sağlayarak bu gelişmelerden en belirgin olanlardan bir tanesini sağladığını belirtiyor. Ancak bu gelişmelerin işin doğasında olduğu ve yine işin doğasını temelden değiştiren bir durumun söz konusu olmadığını ekliyor. İşleri kolaylaştıran, maliyetleri düşüren her türlü adımın daha fazla yatırımı tetikleyeceğini söyleyen Amodei 2026-27 gibi üstünlük savaşının netleşeceğini ve ABD’nin uyguladığı chip ambargosunun DeepSeek sonrası oluşan havanın aksine çok kritik olduğunu düşünüyor. İyi senaryoda (ABD açısından) ABD chip üstünlüğü sayesinde yapay zekada tek süper güç olarak ortaya çıkıyor ve zaman içinde de bu konumunu pekiştiriyor. Kötü senaryoda, yani Çin’in yüksek kalite chiplere erişebilmesi veya kendisinin üretebilmesi durumunda ise kısa vadede iki kutuplu bir dünya oluşsa bile orta uzun vadede Çin’in zaferi kaçınılmaz bir hale geliyor.
DeepSeek, yapa zeka talebini hızlandıracaktır
Morgan Stanley’in analizi ise biraz daha piyasa merkezli. Öncelikle DeepSeek önemli bir adım atmış olmasına rağmen anlattıkları ve yaptıkları AI literatüründe uzun süredir bilinen konular (ben bu durumu Bitcoin’e benzetiyorum. Blokzincir, şifreleme ve internet zaten vardı ancak Satoshi bir araya getirmeyi akıl etti). NVDA algoritmik verimliliğin son 10 yılda 1000 kat arttığını ifade ediyor. Bu açıdan DeepSeek, uzun vadede önemli bir değişikliğe yol açmasa da sağladığı tasarruf, yapay zekanın akıllanması konusunda süren çalışmaların hızlanmasına ve talebin artmasına neden olacaktır. Bu adımla kapalı ve açık kaynaklar arasındaki makas iyice kapanmış oldu.
Kısa vadede sermaye yatırımlarında bir yavaşlamaya neden olabilir. Google, Meta ve Amazon gibi geniş kaynaklar ve müşteri tabanlarına sahip şirketler bu gelişmeden daha fazla inovasyon, müşteri adaptasyonu, ölçeklendirme vs çıkartabileceği için olumlu etkilenecektir (Dolayısı ile yeni zirvelerin nedeni anlaşıldı). Ancak küçük şirketler de maliyetlerin düşmesi ile beraber GPU destekli ürünler yaratarak müşteriye sunabilecek duruma gelecekler. Algoritmik ilerleme GenAI’ın genele yayılmasına yönelik maliyeti düşürdüğü için yazılım şirketleri açısından olumlu bir durum.
ABD’nin AI sektörü ölümcül bir darbe almış değil
AI kaynaklı enerji yatırımları ABD’de patlamış durumda ve muhtemelen de devam edecek. ABD kaynaklı data merkezlerine baktığımızda AI eğitimi kaynaklı değil akıllandırmaya yönelik çalışmalar için olduğunu görüyoruz. Analizler 6 yıl içinde GenAI modelleri için işlem maliyetlerinin yüzde 90 azalabileceğini gösteriyor. AI yaygınlaştıkça Jevons paradoksu devreye girebilir. Bir kısmınız bu paradoksu genel kültür veya mesleki nedenlerle biliyordur. Bir kısmınız ise elektrik faturasına baktığında iç güdüsel olarak anlıyordu. Özetlemem gerekirse Jevons endüstri devrimi sırasında kömür madenlerinde ve kullanımında yaşanan verimlilik artışına rağmen talep artışı nedeni ile fiyatın düşmediğini görüyor. Yani artan verimlilik talep artışı ile sonuçlanırsa enerji ihtiyacı azalmayacak.
Toparlamam gerekirse ortada önemli bir gelişme olsa da iddia edildiği gibi ABD’nin AI sektörü ölümcül bir darbe almış değil ve Çin vs ABD savaşı tam gaz devam ediyor.
