COVID-19’a karşı IMF’nin ekonomik politika önerileri

IMF, önümüzdeki Mayıs ayında yayımlayacağı “Dünya Ekonomik Görünüm Raporu”nun geniş özetini COVID-19 nedeniyle bu ayın ortasında yayımladı.

Rapor tümüyle COVID-19 etkileri üzerine dayalı. Raporun sunumunda IMF’nin ilk tespiti, bu krizin diğerlerine hiç benzememesi gösteriliyor. Bu krizin çok yaygın olması, savaş veya siyasi krizler gibi sonuçlar yaratması, krizin ekonomide çok farklı roller taşıması gibi başlıklar benzemezlik nedenleri olarak sıralanıyor.

Raporda yer alan öngörüleri veya tahminleri etkileyen faktörler; krizin doğası, krizin şiddeti, krizin etkileri, petrol başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki keskin düşüşler şeklinde sıralanıyor.

Rapor, COVID-19 salgınının küresel ekonomik büyümeye etkisinin çok ciddi olacağının altını çizerken bunu da salgının seyri, işletme faaliyetlerinin durdurulma süreleri, finansal gelişmeler, emtia fiyatlarının seyri, resesyonun gelişmiş ve gelişmiş ekonomilerdeki etkileri üzerine bazı önemli ve temel varsayımlara dayandırıyor.

Daha sonra ekonomik politika önerileri sıralanıyor:

- Öncelikle sağlık sisteminin daha kötüye gitmesinin önlenmesi ve her açıdan iyileştirilmesi adına sağlık sisteminin ele alınması gerekiyor. Test olanaklarından medikal ürün dış ticaretindeki sınırların kaldırılmasına kadar önerilere yer veriliyor.

- Toplumların sağlığı kadar ve onun yanında ekonomilerin sağlığının da önemi vurgulanarak gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler arasında ciddi ortak ekonomik politika hedeflerinin belirlenmesine vurgu yapılıyor. Gelişmiş ekonomilerin pazarı olan gelişmekte olan ekonomilerin ihmal edilmemesine önem verilmesi gerektiği belirtiliyor.

- Sağlık dolayısıyla ortaya çıkan krizin ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisini sınırlandırıcı politikaların öne çıkarılmasının altı çiziliyor.

- Özellikle bir yandan krizden en çok etkilenen hane halkı ve işletmelerinin zararı hafifletilirken bir yandan da bunun arkasından işletmelerin kapanmasının önlenmesi politikaları üzerinde durulması gereği vurgulanıyor.

- Merkez bankalarının, bankaların ve finans kurumlarının krize hazırlıksız yakalanan KOBİ niteliğindeki işletmelere destek sağlaması üzerinde duruluyor. Burada diğer ülkeler yanında Türkiye örneği de veriliyor.

- İşletmelerin borçlarının yeniden yapılandırılması konusunda bankalara görev düştüğü hatırlatılıyor.

- Dar kapsamlı canlandırma politikaları yanı sıra çalışmaların uluslararası koordinasyon sağlanarak yürütülmesi salık veriliyor.

- Dış finansman dengesi bozulan veya ters dönen ülkelere geçici sermaye akışı önlemleri üzerinde durulması gerektiği belirtiliyor.

- Hem sağlık krizi ve hem de dış finansman şokları nedeniyle etkilenmiş ülkeler için uluslararası finansman destekleri sağlanması gereğine vurgu yapılıyor.

Öte yandan IMF, ekonomik büyüklüklere ilişkin 2020 ve 2021 tahminlerini yüzde gelişmeler olarak söz konusu raporda şöyle ortaya koyuyor...

Bu tahminler, Türkiye’nin, gerek gelişmiş Avrupa ekonomileri ve gerekse gelişmekte olan Avrupa ekonomileri ile önemli ayrışma gösterdiğini ortaya koyuyor. Bu sonuçları, COVİD-19 öncesinden gelen sonuçlara göre değerlendirmek gerekiyor.

Sonuç itibariyle; IMF, ülkelerin kapalı devre ve tek başına hareket etmesinin zorluğu ve hatta imkansızlığı üzerinde durarak uluslararası işbirliği ve inisiyatif konusuna dikkat çekiyor.